سرطان ها از دلایل اصلی مرگ در جهان امروز هستند. در واقع پس از کشف آنتی بیوتیک ها و استفاده وسیع از این داروها، بیماری های عفونی که اصلی ترین عامل مرگ بشر بودند به زانو درآمدند و در حال حاضر به جز در مناطق بدوی دنیا در بقیه نقاط بیماری های قلبی و سرطان ها از عوامل اصلی مرگ هستند.
در سال های اخیر تلاش زیادی برای یافتن علل ایجاد سرطان شده و عوامل متعددی در این مورد شناسایی شده است که در این مبحث به آنها اشاره می شود.
▪ سیگار
به جرات می توان گفت در ۵۰ سال اخیر بیشترین حجم مطالعات پزشکی در مورد اثرات مخرب این سم مهلک و رایج در جوامع بشری شده است و نتایج قطعی و کاملی در این رابطه به دست آمده است (گردآوری : انجمن ناجی)
همین جا باید تاکید شود که سیگار نماینده انواع دودهای مصرفی مثل قلیان، چپق، پیپ و... است که همگی به درجاتی مضر هستند.
سیگاری ها در ۴۰ درصد موارد در اثر بیماری های مربوط به سیگار در سنی پایین تر از افراد غیر سیگاری می میرند. این بیماری ها شامل بیماری های ریوی، قلبی و سرطان ها هستند.
توجه به این نکته ضروری است که در ۶۰ درصد از کسانی که سیگار می کشند نهایتا دلیل مرگ، سیگار نیست و آنها به دلایلی بجز سیگار فوت می کنند.
این موضوع از این جهت تاکید می شود که در باور مردم به اشتباه اگر قرار است سیگار علت سرطان باشد، پس همه سیگاری ها باید سرطان بگیرند. بسیار دیده می شود که یک فرد سیگاری برای این که خود را تبرئه کند، می گوید فلان فرد ۷۰ سال سیگار کشیده است و در نهایت مثلا در ۹۰سالگی در یک سانحه کشته شده و این را مدرکی برای غلط بودن اطلاعات پزشکی می داند.
باید بدانیم وقتی در مورد اثرات سرطان زایی سیگار بحث می شود، بسته به عوامل دیگر مثل استعداد ژنتیکی، نوع مصرف سیگار و تعداد مصرف آن میزان خطر متفاوت خواهد بود، اما بدون شک وقتی مجموع افراد سیگاری بررسی می شوند، تعداد قابل توجهی در نهایت به دلیل سرطان ناشی از سیگار فوت می کنند.
▪ سرطان هایی که با مصرف سیگار ایجاد می شود
سرطان های ریه، حنجره، مری، کلیه ـ پانکراس و معده با سیگار ارتباط مستقیم دارند که البته در این بین، ۲ سرطان اول عمدتا در سیگاری ها دیده می شود و در افراد غیر سیگاری خیلی نامحتمل هستند.
مصرف سیگار باعث ایجاد تغییرات در ژن ها می شود و هرچه تعداد نخ سیگار دود شده زیادتر می شود، تغییرات ژنی بیشتر می شود و قدرت دفاعی ضد سرطان بدن کمتر می تواند از پس مهار آن برآید.
بدین ترتیب تعداد نخ سیگاری که در روز دود می شود و تعداد سال هایی که این کار ادامه دارد، ریسک ایجاد سرطان را بیشتر می کند.
وقتی فرد سیگار را ترک می کند، این تغییرات ژنی به تدریج پاک می شوند اما چندین سال طول می کشد تا اثرات سیگار های مصرف شده از بدن پاک شوند.
متاسفانه سیگار کشیدن اطرافیان نیز باعث ایجاد سرطان در افرا د می شود و این نوع سرطان، تاسف بارتر از نوع قبلی است، زیرا فرد قربانی سیگار کشیدن دیگران که عموما پدر، مادر یا همسر می باشد، شده است (گردآوری : انجمن ناجی)
سیگار و افزایش وزن هر دو از عوامل مهم و خطرناکی هستند که باعث افزایش مرگ و میر در جوامع مختلف می گردند. لذا متخصصین علوم پزشکی بر کنترل هر دو عامل فوق تاکید دارند.
اما وقتی به سیگاری ها توصیه می شود که سیگارشان را ترک نمایند، از افزایش وزن و به دنبال آن از افزایش خطر مرگ می ترسند. چه بسا بیان کنند که چند سال پیش با ترک سیگار برای چند ماه، افزایش وزن زیادی را پیدا کردند! واقعیت آن است که ترک سیگار می تواند وزن فرد سیگاری را در مراحل اولیه افزایش دهد، ولی به چه مقدار؟
مطالعات گذشته افزایش وزن پس از ترک سیگار را بین 2 تا 5 کیلو گرم ذکر می نمایند که با رعایت یک سری از دستورات می توان آن را نیز کنترل نمود. پس این موضوع قابل قبول نیست که فردی بگوید پس از قطع سیگار، بیش از 20 کیلوگرم افزایش وزن داشته است!
چرا ترک سیگار بدون افزایش وزن، دشوار است؟
افزایش وزن در حین ترک سیگار را می توان به دو عامل نسبت داد:
اول این که بیشتر غذا می خورید: اگر سیگار نکشید، با توجه به عادتی که در طی سال ها داشته اید، دل تان می خواهد چیز دیگری را در دهان تان قرار دهید. همچنین با ترک سیگار بهتر می توانید مزه و بوی غذاها را احساس کنید. در این مواقع خوردن غذاهای شیرین برای تان بسیار جذاب می گردد. نتیجه ی همه این عوامل، افزایش اشتها خواهد بود که در نهایت انرژی دریافتی شما را افزایش می دهد.
عامل دوم منشا متابولیکی دارد: نیکوتین به عنوان ماده سمی موجود در سیگار، متابولیسم بدن را افزایش می دهد. پس با ترک سیگار متابولیسم بدن تان در مراحل اولیه کاهش می یابد که این موضوع با برهم زدن تعادل انرژی در مراحل ابتدایی، افزایش وزن شما پس از ترک سیگار را به میزان نهایتا 2 تا 5 کیلوگرم توجیه می نماید.
راه حل کلیدی برای ترک سیگار بدون افزایش وزن چیست؟
واقعیت آن است که مشکل افراد سیگاری فقط مصرف دخانیات نیست، بلکه بیشتر آنها، شیوه های زندگی و تغذیه ای نادرستی دارند. لذا پس از ترک سیگار برای جلوگیری از افزایش وزن بی رویه، این رفتارها باید اصلاح گردد. بر همین اساس، بررسی روش تغذیه و عدم استفاده از غذاهای فست فود، نظم غذایی و جلوگیری از جایگزین نمودن مواد غذایی شیرین به جای سیگار برای رفع استرس این افراد ضروری است (گردآوری : انجمن ناجی) البته این تغییرات نیاز به یک دوره ی زمانی دارد و تحت نظر متخصص تغذیه امکان پذیر خواهد بود.
سیگار و لاغری
دومین و بهترین راه حل ها برای اجتناب از افزایش وزن بعد از ترک سیگار، انجام فعالیت بدنی بیشتر می باشد.
وقتی سیگار کشیدن را متوقف کنید بهتر تنفس می کنید، بهتر پیاده روی می کنید، بهتر می دوید و ... و به طور خلاصه می توانید از مزایای ترک سیگار بهره مند گردید.
همچنین از دیگر مزایای فعالیت بدنی، کمک به آرامش اعصاب شما است و تنش های عصبی شما را کمتر می کند، زیرا بسیاری از سیگاری ها در هنگام ترک سیگار، دچار کشمکش و تنش می گردند.
مطالعات نشان می دهد افرادی که در حین ترک سیگار فعالیت بدنی دارند نسبت به افرادی که فعالیت بدنی ندارند، وزن شان خیلی کمتر افزایش می یابد و احتمال ترک اعتیاد به سیگار در آنان دو برابر بیشتر است (گردآوری : انجمن ناجی)
البته منظور از فعالیت بدنی، شروع ناگهانی ورزش سنگین نخواهد بود ، زیرا این کار نیز به دلیل عدم توانایی قلبی و تنفسی در مراحل اولیه، باعث بروز مشکلات حیاتی خواهد شد.
نکات کلیدی در مورد ترک سیگار
علاوه بر یک رژیم غذایی سالم و افزایش فعالیت بدنی، برخی نکات دیگر برای جلوگیری از افزایش وزن، به شرح زیر می باشند:
از قبل برنامه ریزی کنید: برخی از بیماران وقتی قصد ترک سیگار را دارند، پیشاپیش شروع به بهبود رژیم غذایی و فعالیت بدنی شان می کنند، لذا هنگام ترک سیگار، دارای اضافه وزن خیلی زیادی نیستند.
به جای سیگار چیز دیگری را پیدا کنید که با دهان تان در تماس باشد:موادی مانند آدامس، آبنبات های کم شیرین و ... را در ماشین، کیف یا جیب لباس تان به همراه خود داشته باشید. گاز زدن هویج و یا مصرف یک میان وعده مختصر و کم کالری در زمانی که احساس می کنید دوست دارید سیگار بکشید، می تواند بدون مصرف کالری زیاد، دهان شما را مشغول نگه دارد.
بهتر است به جای توجه بیش از حد به کشیدن سیگار، سعی کنید تمایل تان را به غذا خوردن و ورزش تقویت کنید و فعالیت هایی که بتواند جایگزین سیگار کشیدن شود را بشناسید(برای مثال: پیاده روی، دویدن یا انجام یک ورزش دلخواه و ...)
آب فراوانی بنوشید: وجود آب فراوان در بدن، متابولیسم (سوخت و ساز) را افزایش می دهد. همزمان با افزایش متابولیسم بدن، مصرف آب زیاد برای جلوگیری از بازگشت تمایل به کشیدن سیگار، مفید است (گردآوری : انجمن ناجی) همواره یک بطری آب، همراه خود داشته باشید. http://najiforum.ir/thread-23787.html
تقریبا همه آنهایی که سیگار میکشند، میدانند هر سیگار آنها را یک قدم به زمینگیرشدن و بیماری نزدیکتر میکند، اما نمیتوانند سیگارشان را ترک کنند، این ناتوانی فقط مخصوص مردم معمولی نیست، حتی پزشکانی هم وجود دارند که در مطب به بیمارانشان تذکر میدهند از سیگار پرهیز کنند و خودشان در خلوت سیگار دود می کنند. میدانید مشکل سیگاریها چیست ؟ آنها راهکارهای عملی کنار گذاشتن سیگار را نمیدانند.
هیچ دقت کردهاید که سیگاریها چه زمان سراغ سیگار میروند؟ بیشتر آنها وقتی خسته و کلافهاند، دست به سیگار میشوند. بعضیها هم ناخودآگاه وقتی در حال فکر کردن هستند سراغ سیگار میروند. بعضیها هم برایشان زمان فکر کردن یا خستگی فرقی نمیکند، چون سیگار کشیدن برای آنها به یک عادت تبدیل شده است!
از میان دلایل گرایش به سیگار که در بالا ذکر کردیم متوسلشدن به سیگار برای رفع خستگی از دو علت دیگر شایعترین علل محسوب میشود. احساس خستگی به معنی خستهشدن از یکنواختی، کسالت و تکرار است (گردآوری : انجمن ناجی) تکرار و یکنواختی از عادتهای قدیم شما شکل میپذیرد. به عنوان نمونه، امکان دارد شما پس از پایان کارهای روزانه و بازگشت به منزل از برنامه هر روزه و تکراری خود پیروی کنید یعنی اول غذایی بخورید، بعد مدتی تلویزیون تماشا کنید و دست آخر به رختخواب بروید. این یکنواختی نه تنها برای شما ملالانگیز است بلکه به نحوی از شما دعوت میکند که سیگار را در بخشی از این برنامه قرار دهید.
بنابراین اگر در برنامه روزانه خود سیگار را برای غلبه بر خستگیها گنجاندهاید و احساس انزوا و تنهایی میکنید، وقت آن رسیده است که تغییراتی در برنامه زندگی خود بدهید.
تغییر در برنامههای یکنواخت زندگی به شما کمک میکند که احساس بهتری در مورد خودتان داشته باشید و برای پرکردن اوقات فراغت از خطر افتادن به دام سیگار درامان باشید.
فرمانهایی علیه سیگار
فرمان اول: بعضی از کسانی که سیگار میکشند فقط به این دلیل سیگار میکشند که دستهایشان خالی مانده است و آنها ناخودآگاه سراغ سیگار میروند! بنابراین از خطر افتادن به دام سیگار زمانی که دستان شما به کاری مشغول نیستند، بر حذر باشید. آگاه بودن از این عامل خطر، شما را از روشنکردن خود به خودی سیگار زمانی که دچار احساسات منفی هستید، نجات میدهد.
فرمان دوم: برنامه روزانه خود را تغییر دهید. برای حذف سیگار در برنامه روزمره، به ایجاد تغییراتی در خود برنامه نیاز است (گردآوری : انجمن ناجی) به عنوان مثال، اگر هر روز صبح بعد از برخاستن از رختخواب مسواک میزنید و سپس سیگار خود را روشن میکنید و یک فنجان چای میل میکنید، این برنامه را تغییر دهید. میتوانید بعد از برخاستن و مسواک زدن، یک لیوان آبمیوه میل کنید. مقداری پیادهروی کنید و سپس چای خود را بنوشید.
فرمان سوم: خودتان را سرگرم کنید. خود را با کارهایی که امکان سیگارکشیدن را مشکل میسازد، مشغول کنید. این فعالیتها شامل شستن ظروف، حلکردن جدول یا نوشتن یک نامه است (گردآوری : انجمن ناجی)
فرمان چهارم: ورزش کنید. این به معنی یک بار برنامه ورزشی رسمی نیست. به طور مثال، میتوانید به جای استفاده از آسانسور از پلکان استفاده کنید یا در حالی که نشستهاید بدن خود را در وضعیت انبساط و کشیدگی قرار دهید.
فرمان پنجم: از وضعیتهای ناراحتکننده دور شوید. اگر احساس انزوا و تنهایی میکنید احتمالا برای رسیدن به آرامش به دنبال سیگار خواهید رفت. برخیزید و از آن محل دور شوید، به کسی تلفن بزنید، به پیادهروی بروید، آشپزی کنید یا با فعالیت دیگری خود را مشغول سازید.
فرمان ششم: دلایل ترک سیگار را برای خود بازگو کنید. بسیاری از سیگاریها به صورت ناخودآگاه سیگار میکشند و اگر بتوانند علل استعمال دخانیات را برای خودشان فهرست کنند، راحتتر میتوانند جلوی وسوسه سیگارکشیدن را بگیرند.
فرمان هفتم: از حمایتهای اجتماعی بهرهمند شوید. زمانی که احساس تنهایی و ملامت میکنید، نزد دوست یا اعضای خانواده بروید. به جای اینکه از سیگار به عنوان «یک دوست تسلیبخش» کمک بگیرید، از حمایت آنها بهرهمند شوید.