....................................................
روز عرفه چه روزی است ؟؟؟
روز عرفه هم نهمین روز از ماه ذی الحجه است که اعمال مخصوص خودش را دارد – حاجیان در این روز در سرزمینی نزدیک شهر مکّه در بیابانی نزدیک شهر مکّه به نام «عرفات» دور هم جمع می شوند و خدا را عبادت می کنند. روز عرفه، روز دعا و نماز و راز و نیاز با خداست روز بخشیده شدن گناهان است
.
الهی! عرفهام، باحسین علیهالسلام از عرفات کوچ کرد و رحل اقامت در کربلاگزید؛ پس تو رامی خوانم به زبانی که امامم حسین علیهالسلام در روز عرفه و در ودایش با سرزمین عرفات خواند.
الهی تو را میخوانم، با اشکهایی که به ترنم آخرین نوای آسمانی مولایم حسین علیهالسلام در روز عرفه، بر صورت شرمسارم روان شده است (گردآوری : انجمن ناجی)
الهی! تو را میخوانم به پاکی و خلوص بندگی در صحرای عرفات، به تکاپوی حاجیان؛ آنگاه که جان مشتاق را برای لقای تو روانه آسمان زلال عرفه میکنند.
خدای من! دلم برای آشنایی و آشتی با تو، بیتابتر از همیشه است و تنها داراییام در پیشگاه تو، دعایی است که به آن وعده اجابت دادهای.
چگونه تو را دریابم و کدام باد موافق، این خس دورافتاده از آستانت را به کوی شناخت و دلدادگی به تو رهنمون میسازد؟
الهی! تو نوری؛ آشکارتر از آنی که به مدد آثار خلقتت، شناخته شوی.
تو نوری و روشنتر از آنی که در پناه سایه درآیی.
خدای من! چه وقت از دیدهام نهان شدی تا برای اثبات بودن تو، دست به دامن برهان و استدلال ببرم؟
تو آنقدر ظاهری که رسیدن به تو از راه مشاهده آثارت، راه دراز پیمودن و به بیراهه رفتن است (گردآوری : انجمن ناجی) پس خدای من! چنان به عشق خود مرا بنواز و یاریام کن تا دیدهام؛ به فراتر از نشانههایت دل مشغول دارد و از درک نور تو که آفاق را روشن کرده، بازنماند.
بارالها! چنان خود را به من بنما که بیواسطه و با شهود قلب، شیفته جمال نورانی تو شوم.
مرحوم شیخ عباس قمی درباره شب عرفه می گوید: « از لیالی متبرّکه و شب مناجات با قاضی الحاجات است و توبه درآن مقبول و دعا در آن شب مستجاب است (گردآوری : انجمن ناجی) و کسی که آن شب را به عبادت بسر آورد ، اجر و پاداش هفتاد سال عبادت رادارد. »
به گزارش روضه نیوز ؛ عبادات و دعا رشته اتصال انسان با مبدأ هستی و قدرت لایزال الهی هستند؛ از این رو لذا نمی توان گفت که دعا و عبادات ، مخصوص ایّام خاص می باشند؛ اما زمانهایی وجود دارد که فرصت ویژه ای برای ارتباط باخداوند از طریق دعا و راز و نیاز است؛ چرا که رحمت خاص خداوند در آنها از مبدأ اعلی به سوی بندگان سرازیر می گردد و بنده باید تلاش کند خود را در معرض دریافت آن عنایات و رحمتهای ویژه الهی قرار دهد؛ چنانکه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: « اِنَّ لِرَبِّکُم فِی اَیّامِ دَهرِکُم نَفَحاتٌ اَلا فَتَعَرَّضُوا لَها؛ به راستی برای پروردگار شما در روزهای روزگارتان عطایا و بخششهایی است ، هوشیار باشید و خود را در معرض آنها قرار دهید. » و قرآن کریم نیز می فرماید: « وَذَکِّرهُم بِاَیّامِ اللّهِ » ؛ و روزهای خدا را به آنان یاد آوری کن. »
یکی از این روزها ، نهم ذیحجّه یعنی روز عرفه است که می توان آن را روز دعا و نیایش نام نهاد. مخصوصا برای کسانی که توفیق تشرّف به حج و حضور در صحرای عرفات را پیدا کرده اند.
جایگاه روز عرفه
مرحوم شیخ عباس قمی درباره شب عرفه می گوید: « از لیالی متبرّکه و شب مناجات با قاضی الحاجات است و توبه درآن مقبول و دعا در آن شب مستجاب است (گردآوری : انجمن ناجی) و کسی که آن شب را به عبادت بسر آورد ، اجر و پاداش هفتاد سال عبادت رادارد. »
وی در رابطه با روز عرفه نیز می گوید: « روز عرفه از اعیاد عظیمه [و بزرگ] است ، هر چند به اسم عید نامیده نشده و روزی است که حق تعالی بندگانش را به عبادت و طاعت فراخوانده و سفره های جود و احسان خود را برای آنها گسترده وشیطان در این روز تحقیر و رانده شده و خشمناک است (گردآوری : انجمن ناجی) »
امّا جایگاه والای روز عرفه ، در روایات معصومین علیهم السلام بیشتر نمود پیدا می کند که در زیر به نمونه هایی اشاره می شود.
1. برابری با ماه رمضان
ماه مبارک رمضان ، ماه رحمت و مغفرت الهی است؛ چنان که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند: « ... قَد اَقبَلَ اِلَیکُم شَهرُ اللّهِ بِالبَرَکَةِ وَالرَّحمَةِ وَالمَغفِرَةِ؛ ماه خدا با برکت و رحمت و بخشش به سوی شما روی آورده است (گردآوری : انجمن ناجی) » اگر کسیدر ماه رمضان بخشیده نشد و یا این توفیق را پیدا نکرد که خود را در معرض مغفرت الهی قرار دهد ، روز عرفه آن قدر عظمت دارد که بتواند جبران ماه رمضان بنماید. در آن روز اگر کسی به درگاه الهی روی آورد ، مورد مغفرت خداوند قرار می گیرد.
امام صادق علیه السلام فرمودند: « مَن لَم یُغفَر لَهُ فِی شَهرِ رَمَضانَ لَم یُغفَر لَهُ اِلی قابِلٍ اِلاَّ اَن یَشهَدَ عَرَفَةَ؛ کسی که درماه رمضان بخشیده نشود ، تا سال آینده بخشیده نمی شود ، مگر اینکه [روز] عرفه را درک کند. »
2. دعا و برآورده شدن حاجت
امام صادق علیه السلام در جای دیگری می فرمایند: « تَخَیَّر لِنَفسِکَ مِنَ الدُّعاءِ ما اَحبَبتَ وَاجتَهِد فَاِنَّهُ ( یَومَ عَرَفَةَ ) یَومُ دُعاءٍ وَمَسأَلَةٍ؛ هر دعایی که دوست داری برای خود بخوان و [در دعا کردن[ بکوش که آن روز ( روز عرفه ) روز دعا و درخواست است (گردآوری : انجمن ناجی) » و یقینا درخواستها استجابت را در پی دارد.
3. روز بخشش
ابن فهد حلّی در عدّة الداعی روایتی به این شرح برای روز عرفه نقل نموده است:
« وَفِی الخَبَرِ اَنَّ اللّهَ سُبحانَهُ وَتَعالی یَقُولُ لِلمَلائِکَةِ فِی ذلِکَ الیَومِ یا مَلائِکَتِی اَلا تَرَونَ اِلی عِبادِی وَاِمائِی جاؤُا مِن اَطرافِ البِلادِ شُعثاءً غَبراءً اَتَدرُونَ ما یَسئَلُونَ فَیَقُولُونَ رَبَّنا اِنَّهُم یَسئَلُونَکَ المَغفِرَةَ فَیَقُولُ اشهَدُوا اِنِّی قَد غَفَرتُ لَهُم؛ در روایت آمده که خدای سبحان به ملائکه در این روز می فرماید: ای فرشتگان من! آیا نمی بینید بندگان و کنیزان مرا که ژولیده و غبارآلوداز اطراف شهرها آمده اند؟ و آیا می دانید آنها چه درخواستی دارند؟ ملائکه می گویند: پروردگار ما! آنها مغفرت می خواهند. پس خداوند می فرماید: شاهد باشید که من آنها را بخشیدم! »
4. تغییر شقاوت به سعادت
شیخ عباس قمی نقل نموده که امام زین العابدین علیه السلام در روز عرفه صدای سائلی را شنید که از مردم درخواست کمک می کرد. حضرت خطاب به او فرمودند: « وای بر تو! در این روز از غیر خدا سؤال و طلب کمک می کنی ، حال آنکه دراین روز برای بچّه هایی که در شکم مادر هستند نیز امید فضل خدا می رود که آنها سعید گردند! »
از روایات فوق ، به خوبی اهمیت و جایگاه روز عرفه روشن می شود و این نکته استنباط می گردد که این روز ، روز دعا و نیایش است (گردآوری : انجمن ناجی) ما هم به اختصار در باره دعا ، دعاهای روز عرفه و دعا در عرفات ، مطالبی بیان می داریم.
جایگاه دعا در قرآن
در قرآن کریم آیات متعددی در رابطه با دعا و به صورت متن دعا آمده که ما در اینجا فقط برخی آیات مربوطه را مطرح می کنیم:
1. تشویق به دعا
« وَقَالَ رَبُّکُم اُدعُونِی اَستَجِب لَکُم اِنَّ الَّذِینَ یَستَکبِرُونَ عَن عِبَادَتِی سَیَدخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرینَ » ؛ و پروردگار شما گفته است: مرا بخوانید تا [دعای] شما را بپذیرم. همانا کسانی که از عبادت من تکبّر می ورزند ، به زودی با ذلّت وارد دوزخ می شوند. »
2. دعا ، محکم ترین ارتباط با خدا
« وَإِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلیَستَجِیبُوا لِی وَلیُؤمِنُوا بِی لَعَلَّهُم یَرشُدُونَ » ؛ و هنگامی که بندگان من از تو در باره من سؤال کنند [بگو:] من نزدیکم ، دعای دعاکننده را به هنگامی که مرا می خواند پاسخ می گویم؛ پس باید دعوت مرا بپذیرند و به من ایمان بیاورند ، امید است راه یابند [و به مقصد برسند]. »
3. دعا و اعتبار
« قُل مَا یَعبَؤُا بِکُم رَبِّی لَولاَ دُعَآؤُکُم فَقَد کَذَّبتُم فَسَوفَ یَکُونُ لِزَامَام » ؛ بگو: پروردگارم هیچ اعتنایی به شما نمی کند ، اگر دعای شما نباشد. شما [آیات خدا و پیامبران را] تکذیب کردید و [این عمل دامان شما را خواهد گرفت و] از شما جدا نخواهد شد. »
اگر در قرآن ، آیه ای جز همین آیه در رابطه با دعا نبود ، جا داشت که برای بالا رفتن مقام انسانی و معنوی خود ، شب وروز دعا کنیم.
دعا در روایات
در روایات در باره دعا سخنان بسیاری گفته شده که جمع آوری همه آنها چندین کتاب قطور می شود. آنچه در این بخشبه آن اشاره می گردد ، نمونه ای از روایاتی است که اهمیت و ارزش دعا را نشان می دهد:
1. دعا ، مغز عبادت
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: « الدُّعاءُ مُخُّ العِبادَةِ وَلا یَهلِکُ مَعَ الدُّعاءِ اَحَدٌ؛ دعا مغز عبادت است و کسی با دعاکردن [و اینکه اهل دعا باشد هرگز [هلاک نمی شود. »
به راستی تعبیری از این زیباتر و جامع تر نمی توان یافت؛ چرا که اهمیت مغز در انسان و حیوانات بر کسی پوشیده نیست. همه می دانند که مغز نقشی حیاتی در بدن دارد. دعا نیز در میان عبادات چنین نقشی دارد؛ یعنی حیات روحی و معنوی انسان و درست تنظیم شدن امور آن به دعا بستگی دارد.
2. دعا ، اسلحه مؤمن
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: « اَلدُّعاءُ سِلاحُ المُؤمِنِ وَعَمُودُ الدِّینِ وَنُورُ السَّماواتِ وَالاَرضِ؛ دعا اسلحه مؤمن است و ستون دین و نور آسمانها و زمین است (گردآوری : انجمن ناجی) »
از دیگر سخنان ائمّه علیهم السلام چنین به دست می آید که دعاء به عنوان سلاح انبیاء نیز معرفی شده است (گردآوری : انجمن ناجی) حضرت امام رضا علیه السلام می فرمایند: « عَلَیکُم بِسِلاحِ الاَنبِیاءِ فَقِیلَ وَما سِلاحُ الاَنبِیاء قالَ الدُّعاءُ؛ بر شما باد بر سلاح انبیا! گفته شد: اسلحه انبیا چیست؟ فرمود: دعا. »
روشن است که اگر انسان خلع سلاح شود و یا از اسلحه خویش غافل گردد ، مورد حمله دشمنان قرار می گیرد؛ پس لازم است که دعا مستمر باشد.
خداوند در قرآن کریم می فرماید: « وَدَّ الَّذِینَ کَفَرُوا لَو تَغفُلُونَ عَن أَسلِحَتِکُم وَأَمتِعَتِکُم فَیَمِیلُونَ عَلَیکُم مَّیلَةً وَ حِدَةً » ؛ « کافران دوست دارند [و آرزو می کنند[ که شما از اسلحه و اسباب خویش غافل شوید ، پس ناگهان بر شما هجوم آورند. »
3. دعا ، دوای هر درد
امام صادق علیه السلام فرمودند: « عَلَیکَ بِالدُّعاءِ ، فَاِنَّ فِیهِ شِفاءٌ مِن کُلِّ داءٍ؛ بر تو باد به دعا کردن ، پس به راستی دعاشفای هر دردی است (گردآوری : انجمن ناجی) »
4. دعا ، تغییردهنده تقدیرات
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند: « لا یَرُدُّ القَضاءَ اِلاَّ الدُّعاءُ؛ قضا [وتقدیرات الهی] را جز دعا چیزی رد نمی کند. »
این روایات به خوبی نقش دعا را در زندگی انسان تبیین می کنند.
اعمال و ادعیه در روز عرفه
روز عرفه اوج روزهایی است که در آن دعا و نیایش از موقعیت ویژه و خاصی برخوردار است ، بدین جهت از پیشوایان معصوم علیهم السلام دعاها و سفارشهایی در این روز رسیده است که به عنوان نمونه به برخی از آنها براساس ترتیب کتب نقل کننده اشاره می کنیم:
الف. صحیفه سجادیه
در صحیفه سجادیه ، این زبور آل محمد صلی الله علیه و آله دعایی طولانی برای روز عرفه از زبان امام سجاد علیه السلام نقل شده که در آن هم مهم ترین مسائل اعتقادی و سیاسی مورد اشاره قرار گرفته و هم مسائل عرفانی و اخلاقی بازبان دعا بیان شده است:
امام سجاد علیه السلام درباره معرّفی روز عرفه می فرماید: « اللّهُمَّ وَهذا یَومُ عَرَفَةَ یَومٌ شَرَّفتَهُ وَکرَّمتَهُ وَعَظَّمتَهُ نَشَرتَ فِیهِ رَحمَتَکَ وَمَنَنتَ فِیهِ بِعَفوِکَ وَاَجزَلتَ فِیهِ عَطِیَّتَکَ وَتَفَضَّلتَ بِهِ عَلی عِبادِکَ؛ خدایا! و این روز عرفه روزی است که تو به او شرافت و کرامت و عظمت بخشیدی و رحمتت را در این روز گستراندی و به عفو و بخششت [بر خلق] منّت گذاردی و عطایت را بسیار عظیم گردانیدی و به خاطر این روز بر بندگانت تفضّل نمودی. »
برخی از درخواستهای حضرت در این روز عبارت اند از: « ... وَاخِفنِی مَقامَکَ وَشَوِّقنِی لِقاءَکَ وَ تُب عَلَیَّ تَوبَةً نَصُوحا لا تُبقِ مَعَها عَلانِیَّةً وَلا سَرِیرَةً وَاَنزِعِ الغِلَّ مِن صَدرِی لِلمُؤمِنِینَ وَاعطِف بِقَلبِی عَلَی الخاشِعِینَ وَکُن لِی کَما تَکُونُ لِلصّالِحِینَ؛ [خدایا!] مرا از مقامت بترسان و شوق ملاقاتت را به من عنایت کن و توفیق توبه نصوح به من عنایت فرما؛ به گونه ای که باآن توبه گناه پنهان و آشکاری باقی نگذاری و از سینه ام کینه نسبت به مؤمنین را برکن و مرحوم شیخ عباس قمی دربارهشب عرفه می گوید: « از لیالی متبرّکه و شب مناجات با قاضی الحاجات است و توبه در آن مقبول و دعا در آن شبمستجاب است (گردآوری : انجمن ناجی) و کسی که آن شب را به عبادت بسر آورد ، اجر و پاداش هفتاد سال عبادت را دارد
قلب مرا بر خاشعان مهربان کن و آن چنان که با صالحان هستی ، با من باش! »
در بخش پایانی این دعا چنین می فرمایند: « وَلا تَجعَلنِی لِلظّالِمِینَ ظَهِیرا وَلا لَهُم عَلی مَحوِ کِتابِکَ یَدا وَنَصِیرا... وَاجعَل باقِی عُمرِی فِی الحَجِّ وَالعُمرَةِ اِبتِغاءَ وَجهِکَ...؛ و مرا پشت [و کمک کار[ ستمگران مگردان و [مرا برای] از میان بردن کتابت دستیار و یاور آنان مکن... و هر چه از عمرم باقی مانده است ، در جستن خودت در حجّ و عمره بگذران! »
ب. مفاتیح الجنان
در این کتاب دعایی برای شب عرفه و چند دعا برای روز عرفه نقل شده است (گردآوری : انجمن ناجی) دعای اوّل ، تسبیحات پیامبر اکرم صلی اللهعلیه و آله با بخشی از آیات و اذکار خاص است ودومی دعایی از حضرت صادق علیه السلام می باشد و سومی دعایی معروف از امام حسین علیه السلام است (گردآوری : انجمن ناجی)
بشر و بشیر پسران غالب اسدی نقل کرده اند که در عصر روز عرفه در عرفات در محضر امام حسین علیه السلام بودیم. آن حضرت با گروهی از اهل بیت و فرزندان و شیعیان بیرون آمد و با نهایت خشوع و خضوع در جانب کوه ( جبل الرحمه ) رو بهکعبه ایستاد و این دعا را خواند.
در بخشی از این دعا می خوانیم: « اِلهِی اَنَا الفَقِیرُ فِی غِنایَ فَکَیفَ لا اَکُونُ فَقِیرا فِی فَقرِی اِلهِی اَنَا الجاهِلُ فِی عِلمِی فَکَیفَ لا اَکُونُ جَهُولاً فِی جَهلِی؛ خدایا من در حال توانگری نیازمندم [و فقر ذاتی دارم]؛ پس چگونه در حال نداری نیازمند [تو[ نباشم؟ معبودا! من در حال دانائیم نادانم؛ پس چگونه در حال جهلم نادان نباشم؟ »
در بخش دیگری می خوانیم: « مَتی غِبتَ حَتّی تَحتاجَ اِلی دَلِیلٍ یَدُلُّ عَلَیکَ وَمَتی بَعُدتَ حَتّی تَکُونَ الاآثارُ هِیَ الّتِی تُوصِلَ اِلَیکَ عَمِیَت عَینٌ لا تَراکَ عَلَیها رَقِیبا؛ کی نهان بوده ای تا محتاج برهانی باشی که بر تو دلالت کند؟ وکی دور گشته ایکه آثار و علائم به تو رسانند؟ کور باد چشمی که تو را بر خود رقیب و مواظب نداند! »
کی بوده ای نهان که پیدا کنم تو رپنهان نگشته ای که هویدا کنم تو را
با صد هزار جلوه برون آمدی که منبا صد هزار دیده تماشا کنم تو را
در قسمت دیگری از این دعا می خوانیم: « اِلهِی مَن کانَت مَحاسِنُهُ مَساوِی فَکَیفَ لا تَکُونُ مَساوِیهِ مَساوِی وَمَن کانَت حَقائِقُهُ دَعاوِی فَکَیفَ لا تَکُونُ دَعاوِیهِ دَعاوِی؛ خدایا! کسی که خوبیهایش [هم] بدی است ، چگونه بدیهای او بد نباشد؟ و کسی که حقیقت گوییش صرف ادعا است ، پس چگونه دعاوی او صرف ادعا نباشد؟ »
ج. اقبال الاعمال
سید بن طاووس برای شب عرفه دو دعا نقل نموده که یکی از آنها نسبتا طولانی است (گردآوری : انجمن ناجی) همچنین روایتی درباره فضیلت زیارت امام حسین علیه السلام نقل کرده است که حضرت باقر علیه السلام فرمود: « مَن زارَ لَیلَةَ عَرَفَةَ اَرضَ کَربَلا... وَقاهُ اللّهُ شَرَّ سَنَتِهِ؛ کسی که در شب عرفه زمین کربلا را زیارت کند... ، خداوند بلای آن سال را از او دور می کند. »
آن گاه به فضیلت روز عرفه پرداخته و نقل نموده که روزه آن روز کفاره گناهان هفتاد ساله می باشد و در آن روز توبه آدم پذیرفته شده است (گردآوری : انجمن ناجی) آن گاه زیارت مخصوصه امام حسین علیه السلام در این روز را نقل نموده است (گردآوری : انجمن ناجی)
وی برای روز عرفه دعایی نیز از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و امام هفتم علیه السلام نقل نموده و سپس دعای معروف امام حسین علیه السلام در روز عرفه را آورده است (گردآوری : انجمن ناجی) و بعد از آن ، دعای امام زین العابدین علیه السلام در صحیفه سجادیه را نقل نموده است (گردآوری : انجمن ناجی)
آن گاه دعایی از امام صادق علیه السلام را با اسنادش نقل کرده که در بخشی از آن می خوانیم: « اَنتَ الَّذِی لا تَنسی مَن ذَکَرَکَ وَلا تَضِیعُ مَن تَوَکَّلَ عَلَیکَ...؛ تو کسی هستی که فراموش نمی کنی کسی را که یادت کند و نابود نمی کنی کسی را که بر تو توکل نماید. »
سپس دعایی به نام مخزون را نقل کرده و بعد از آن دعای دیگری از امام صادق علیه السلام را آورده است (گردآوری : انجمن ناجی) آن گاه دعاییرا که در برخی کتب دعا دیده نقل می کند و سخن را با دعاهایی در مورد شام عرفه ادامه می دهد.
د. مصباح المتهجد
در مصباح ، شیخ دعایی را برای ایّام ذی حجّه از اوّل تا شام عرفه نقل نموده که در آغاز آن می خوانیم: « اَللّهُمَّ هذِهِ الاَیّامُ الَّتِی فَضَّلتَها عَلَی الاَیّامِ وَشَرَّفتَها قَد بَلَّغتَنِیها بِمَنِّکَ وَرَحمَتِکَ فَاَنزِل عَلَینا مِن بَرَکاتِکَ وَاَوسِع عَلَینا فِیها مِن نَعمائِکَ؛ خدایا! این ایّامی که آن را بر روزهای دیگر برتری و شرافت دادی ، با منّت و رحمت خود ، مرا به آنها رساندی؛ پس برکات خویش رابر ما نازل کن و نعمتهای خود را در این روزها بر ما توسعه بده! »
عرفه در عرفات
اوج عظمت دعا از حیث زمان ، روز عرفه است و اوج ارزش مکانی اش در آن روز ، بعد از کربلا و حرم حسینی ، صحرای عرفات است (گردآوری : انجمن ناجی) این معنی را از روایات می توان فهمید:
1. علی علیه السلام فرمودند: « مِنَ الذُّنُوبِ لا تُغفَرُ اِلاَّ بِعَرَفاتٍ؛ برخی از گناهان در صحیفه سجادیه ، این زبور آل محمد صلی الله علیه و آله دعایی طولانی برای روز عرفه از زبان امام سجاد علیه السلام نقل شده که در آن هم مهم ترین مسائل اعتقادی و سیاسی مورد اشاره قرار گرفته و هم مسائل عرفانی و اخلاقی با زبان دعا بیان شده است
[به گونه ای سنگین است که] جز در عرفات بخشوده نمی شود. »
2. کسی حق ندارد در عرفات بگوید گناهانش بخشیده نمی شود. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در این رابطه فرمودند: « اَعظَمُ اَهلِ عَرَفاتٍ جُرما مَنِ انصَرَفَ وَهُوَ یَظُنُّ اَنَّهُ لَن یُغفَرَ لَهُ؛ گناهکارترین فرد در عرفات کسی است که از آنجا بازگردد ،در حالی که گمان می برد هرگز آمرزیده نخواهد شد. » به راستی فردی که چنین گمانی را در ذهن پرورش دهد ، در وادی عرفان و شناخت ، این مسئله را درک نکرده است که خداوند « ارحم الراحمین » است و رحمت او بر همه چیز برتری داشته ، همه هستی را زیر پوشش دارد که « رَحمَتِی وَسِعَت کُلَ شَی ءٍ » .
نمونه ای از دعا در عرفات
خالی از لطف نیست که یک نمونه از دعا در عرفات در حق دیگران را بیان نماییم:
علی بن ابراهیم از پدرش نقل نموده که او گفته است عبد اللّه بن جندب را در عرفات ( در روز عرفه ) دیدم و موقفی بهتراز موقف او ندیدم. او پیوسته دستها را به سوی آسمان بلند کرده و اشک چشمانش ازگونه هایش جاری بود ، تا آنجا کهبه زمین رسیده بود. هنگام مراجعت مردم به او گفتم: ای ابا محمّد! [عجب حال خوشی داشتی!] من چنین موقفی [و حالی] تا حال ندیده بودم! عبد اللّه پاسخ داد: به خدا قسم! یک کلمه برای خودم دعا نکردم و در تمام این مدّت برایبرادران دینی ام دعا کردم. واین به جهت این بود که از ابا الحسن موسی بن جعفر علیه السلام شنیدم که فرمود: « مَن دَعا لاَِخِیهِ بِظَهرِ الغَیبِ نُودِیَ مِنَ العَرشِ ها وَلَکَ مِأةُ اَلفِ ضِعفٍ مِثلُهُ؛ هر کس برادر مؤمن خود را در غیاب او دعا کند ، ازعرش الهی به او ندا می رسد: هان! [ای بنده من!] برای تو صد هزار مثل آن [پذیرفته] می باشد. » بدین جهت ( به خاطر همین سخن امام علیه السلام ) راضی نشدم از صد هزار دعای تضمین شده [و مورد استجابت [در برابر یک دعا که نمی دانم مستجاب می شود صرف نظر کنم.
تأثیر دعا به دیگران
نه فقط روایات اثر دعا در حق دیگران را بیان می فرمایند؛ بلکه نمونه های عینی و خارجی اثر دعا در حق دیگران نیز این امر را تأیید می کند. به این نمونه توجه کنید:
یکی از کسانی که از محضر عارف والا مقام آیة اللّه میرزا جواد ملکی تبریزی بهره هایی برده است ، درباره او می گوید: « روزی پس از پایان درس عازم حجره یکی از طلبه ها در مدرسه دار الشفای قم گردید و من در خدمت او بودم تا به حجره آن طلبه وارد شد. مراسم احترام انجام گرفت و پس از اندکی حضور در نزد او برخاست و حجره را ترک گفت.
وقتی هدف از این دیدار را از او سؤال کردم ، فرمود: شب گذشته به هنگام سحر فیوضاتی بر من افاضه شد که فهمیدم ازناحیه خودم نیست و چون توجّه کردم ، دیدم که این آقای طلبه به تهجّد و عبادت برخاسته و در نماز شبش ، مرا دعا می کند و این فیوضات اثر دعای او است (گردآوری : انجمن ناجی) این بود که به عنوان سپاس گزاری از عنایتش به دیدار او رفتم. »