1- چگونه مى شود غم ها را در دل داشت و چهره اى خوشرو داشت تا مصداق حديثى شد كه مى فرمايد: « . . . شاديش در چهره او است و اندوهش در دل . . . » ؟
جواب:
روايتى كه مي گويد: شادى مؤمن در چهره او و اندوهش در دل است، در راستاى اين اصل كلى است كه بايد جامعه اسلامى، جامعه اى سرزنده و بشّاش باشد، به گونه اى كه اهل ايمان بايد غم و اندوه خويش را در دل پنهان دارند و با تظاهر به شادى و شادمانى، زمنيه افسردگى و ملامت و اندوه جامعه را فراهم نياورند و تعادل روانى جامعه را به هم نزنند.
چون رسيدن به سرمنزل سعادت انسانى و الهى از ديدگاه اسلام تنها با داشتن جامعه اى بانشاط معقول و منطقى و به دور از هرگونه زياده روى و كوتاهى است، نشاطى كه با روح كلى حاكم بر تعاليم اسلامى هماهنگ بوده و از چارچوب كاملاً مشخص دستورات و آموزه هاى آن خارج نگردد و از نظر روانى نيز، اگر كسى با وجود غم و اندوه درونى ، خود را شاد و مسرور نشان دهد و تظاهر به شادمانى مي نمايد، اين عمل در خودِ وى نيز تاثير گذارده و از شدت اندوهش مي كاهد.
مخفى نماند كه از بررسى روايات و سخنان پيشوايان دين مىتوان به اين نتيجه رسيد كه غم و اندوهى كه مورد ملامت و سرزنش واقع شده غم و اندوهى است كه در رابطه با دنياى فانى و امور دنيوى و كم و زياد آن مي باشد و اين اندوهى است كه اولياى الهى به تعبير قرآن كريم از آن پيراسته مي باشند: الا ان اولياءالله لاخوف عليهم و لاهم يحزنون آگاه باشيد كه دوستان خداوند، ترسى از آينده و غمى از گذشته ندارند، ولى غم و اندوهى كه به خاطر آخرت و دورى از اصل و حقيقت خود و نرسيدن به مقصد اعلاى انسانى باشد و نيز غصه اى كه به خاطر ارتكاب گناهان و آلوده كردن فطرت پاك خدايى و تيره كردن آينه تابناك و درخشان قلب و روح انسان است، مورد تحسين واقع شده و در روايات فراوانى آن را ستوده اند، از جمله در حديثى مىخوانيم: انّ الله يحب كل قلب حزين. خداوند هر قلب غمناكى را دوست دارد. (ميزان الحكمه، ج 2، ص 401، ح 3812)، چاپ دفتر تبليغات اسلامى.
و در حديثى ديگر آمده است: چه بسيار انسان هاى غمناك و اندهگين كه غم و اندوهشان شادى ابدى و جاودانه را بهره آنان مي سازد. (ميزان الحكمه، ج 2، ص 401، ح 3813)، چاپ دفتر تبليغات اسلامى.
البته بايد دانست كه اين نوع غم و اندوه بر خلاف نوع اول نه تنها باعث افسردگى و خمودى انسان نمي گردد، بلكه پشتوانه اى محكم براى نشاط و سرزندگى است، چون شادمانى و سرزندگى تنها با عوامل مادى به دست نمي آيد. بلكه عوامل معنوى و روحى نيز در تحقق آن تاثير بسزايى دارند و به همين دليل انسان هاى برگزيده و پاكى كه هماره از ترس آخرت اشكي ريزان و سينه اى سوزان داشته و در دورى از محبوب خويش ناله هاى شبگير داشته اند هرگز گرد و غبار دلمردگى و افسردگى بر چهره آنان ننشسته و سپاه خمودگى و كسالت روحى هرگز بر روح آنان خيمه نمي زد به شهادت تاريخ آنان از شادابترين و كوشاترين افراد جامعه بوده اند .
انسان مومن ممكن است در زندگى دنيوى اش سختى هاى بسيارى را تحمل كند، ولى به خاطر ايمان و توكلى كه به خداوند دارد، در هر حالى با چهره بشاش در جامعه ظاهر مى شود و هرگز هراسناك نمى گردد و غم و اندوه مفرط بر او مستولى نخواهد شد .
منبع : نرم افزار 3 – مرکز تحقيقات کامپيوتري علوم اسلامي
انجمن ناجی