پاسخ – اسلام در مقابل فحاشی و بددهانی محکم ایستاده است . ما روایات عجیبی در این زمینه داریم . اولیاء الهی تعبیرات عجیبی بکار برده اند . پیامبر فرمود : از فحش بپرهیزید زیرا خدای بزرگ انسان فحش دهنده را دوست ندارد . در تعبیر دیگری فرمودند که خدا فحش دهنده ی هرزه گوی را دشمن می دارد . پیامبر به عایشه گفت که اگر فحش مجسم بشود چهره ی خیلی زشتی پیدا می کند . فحش دادن هم آثار دنیایی و هم آثار آخرتی دارد . ما در روایات داریم که یکی از آثار دنیایی فحش این است که برکت روزی را از بین می برد . رسول اکرم فرمودند : کسی که به برادر مسلمانش فحش بدهد خداوند برکت رزقش را از و می گیرد و او را به خودش واگذار می کند و معیشت او را از بین می برد . در مورد آثار آخرتی انسان بددهان جهنم است . امام صادق (ع) فرمود : هرزه گویی جفاکاری است و جفاکار در جهنم است . آقا در روایتی می فرمایند که چهار گروه در جهنم هستند که جهنمیان از آنها حالشان بهم می خورد . یکی گروهی از افراد هستند که در جهنم چرک از دهان شان بیرون می آید . اینها همان انسانهایی هستند که در دنیا دشنام می دهند . بعد فقهی هم دارد . فحش دان حرام و گناه است . بعضی ها فکر می کنند که غیبت ، دزدی ، شراب خواری و عمل منافی عفت گناه است . فحش هم حرام است و فرقی با اینها نمی کند . ما در مورد دروغگویی و گناهان دیگر بیشتر شنیده ایم که حرام است ولی در مورد فحش کمتر شنیده ایم که فحش حرام است . بعضی ها فکر می کنند که منظور فحش های خیلی بد و زننده است . خیر این طور نیست . فحش حرام است حتی اگر نام حیوانات را به کسی نسبت بدهیم حرام است . حتی فرموده اند که یکسری بیماری مثل کوری و کچلی را به دیگران نسبت بدهند حرام است . اگر آنرا به زن و بچه ی خودشان هم نسبت بدهند حرام است .
ما معتقد به حُسن و قُبح عقلی هستیم . اگر اسلام را در این مورد حکمی نمی داد و این صفت رذیله را حرام نمی کرد ، عقل انسان می گفت که این کار زشت است . شما اگر به هر جا بروید و در هر برهه ای از زمان بپرسید که فحش خوب است ؟ جواب می دهند که فحش بد است . در ضمن فحش سلامت جامعه را هم به خطر می اندازد . فرقی بین حرام و تبعات منفی که عقل می گوید وجود ندارد . حرام های الهی و نباید هایی که اسلام دارد و محدودیت هایی که دارد برای مصونیت است . و برای جلوگیری از این آفت ها و آسیب هاست . برای مصونیت جسم و جان و روح و روان ما انسانهاست . اگر ما از بحث حریت و علیت آن بگذریم ، روی همسر و بچه اش اثر می گذارد . حتی روی خود انسان هم اثر می گذارد . الان من مجموعه ی همه ی کمالات را داشته باشم و درجایی دوتا فحش بدهم تمام کمالات من زیر سوال می رود . وشخصیت انسان خُرد می شود. بفرض اگر روی خود انسان هم اثر منفی نگذارد روی همسر انسان اثر می گذارد . در مورد فحاشی ما بیشتر این مشکل را با آقایان داریم . الان آقا به خانمش فحش می دهد ، این فحش روی تفکر خانم اثر می گذارد . یعنی این فحش تفکر خانم شما را در مورد خودش عوض می کند . ما یک پدیده ای در خودمان هست بنام خود انگاره یا خودپنداره . خودانگاره برداشتی است که ما انسانها از خودمان داریم . همه ی انسانها از خودشان برداشتی دارند . هر کس بخواهد خودش را تعریف کند یک تعریفی از خودش دارد. امروزه ثابت شده که این خود انگاره یعنی برداشتی که از خودمان داریم ، 20 درصد از خودمان است و 80 درصد آن مال دیگران است و دیگران این تعریف و برداشت را به ما می دهند. ما خودمان را در آئینه ی دیگران می بینیم . چون این فحش ها اثر تلقینی دارد باعث می شود که تفکر خانم عوض بشود و بعد رفتارش هم عوض می شود . ما در پیامک ها داریم که خانم می گوید که از بس که شوهرم به من فحش داده است من اعتماد بنفس خودم را از دست داده ام . یعنی خودباروری ام را از دست داده ام و خودم را قبول ندارم . حالا خانمی که خودباروی اش را از دست داده چطور می تواند مادر یا همسر خوبی باشد . اصلا تفکرش راجع به خودش عوض می شود و رفتارهایش هم عوض می شود و دیگر نباید از او انتظار رفتارهای خوب داشت . ان ال پی یا برنامه ریزی عصبی کلامی و به تعبیر خودمانی تاثیر کلام بر تغییر تفکر و رفتار غیر قابل انکار است و امروزه ثابت شده است که کلام بر روح و روان و تفکر انسان اثر می گذارد . چه تفکر ، تفکر خود انسان باشد یعنی کلام ، کلام خود انسان باشد چه کلام دیگری باشد . چقدر روی بچه ها اثر منفی می گذارد . اگر آقا در خانه فحش بدهد این کلام به بچه ها منتقل می شود زیرا بچه ها پدر و مادر را الگو قرار می دهند . و درآینده پسر این آقا به خانمش فحش می دهد . شاید آقا یا خانمی که فحاشی می کنند از کسانی باشند که پدر یا مادرشان در خانه فحاشی می کرده است . البته این علت تامه نیست ولی علل مختلفی دارد . من خودم دیده ام کسانی که اهل فحاشی و بددهانی بوده اند ولی پدر و مادر خوبی داشته اند . یعنی پدر و مادر عفت در کلام داشته اند ولی همسالان ، محله و خانه ی نزدیکان اثر گذارد است . کسانی که مبتلا به این مشکل هستند باید یک جایی جلوی آنرا بگیرند . شما الان اثر الگویی دارید و بچه ها از شما یاد می گیرند . بچه های شما ازدواج می کنند و به همسرشان فحش می دهند و باز دوباره ی آنها بزرگ می شوند و ..و یک صفت رذیله نسل ها ادامه پیدا می کند . سقراط می گوید : اگر می توانست بر روی آتِن سکویی می ساختم بر روی آن سکو می رفتم و می گفتم : ای پدران بهترین ارث شما بر فرزندان تان ادب نیکوست . امیرالمومنین فرمود : هیچ میراثی بهتر از ادب نیست . کسانی که این مشکل را دارند همت کنند و مشکل را حل کنند . ببینید که به جز حرام بودن فحش ، چقدر اثرات منفی دارد . سوال می کنند که آیا فحش جرم است ؟ بله . در قانون مجازات اسلامی آمده است که فحاشی به دیگران و حرفهای رکیک جرم است و مجازات دارد . در مورد تهمت منافی عفت اگر قذف باشد مجازاتش سنگین تر است . برای اینکه این جرم ثابت بشود عرف کافی است . در کتاب جرایم علیه اشخاص نوشته ی آقای دکتر حسین آقانیا اینها را توضیح داده است . بعضی ها فکر می کنند که اگر شوهر به زن فحش بدهد جرم است . اگر آقا به مادر خانم هم که سالهاست فوت کرده است فحش بدهد جرم است . این غیر از اینکه حرام است و جرم است اگر ثابت بشود ريا، اثر عاطفی عجیبی دارد . این خانم مادرش بوده و با او رابطه ی عاطفی داشته و او را دوست داشته ، الان مادرش مرحوم شده و این آقا به مادرش فحش می دهد . این رقت بار است . این جرم باید اثبات بشود و ا ثبات آن برای زن و مرد کمی مشکل تر است . چون شاهد در خانه نیست . در محل کار یا در خیابان چند شاهد پیدا می شوند و حاکم شرع طرفی که فحش داده تعزیر می کند ولی در خانه شاهدی نیست و حتی قاضی بچه ها را هم بعنوان شاهد نمی پذیرد . اثبات این خیلی سخت است . آیا دادگاه الهی هم شاهد می خواهد ؟ خدا دارد اینها را می بیند . این رفتارها خطرناک است . اگر شما مبتلا به این مشکل هستید ، این مشکل را حل کنید . من افرادی را می شناسم که دهان شان به بدترین واژگان آلوده بوده ، ما راهکارهایی گفته ایم و به آنها توضیحاتی داده ایم و توانسته اند که مشکل را حل کنند . این واقعا شدنی . فقط همت کنید و ما هم برای آنها دعا می کنیم . دوستان روان پزشک ما اعتقادشان این است که اگر فحش دادن مکرر باشد یک اختلال روان پزشکی است البته اگر موردی نباشد . این یک اختلال شخصیت و یک نوع تیک صوتی و نشانه هایی از دوقطبی است . اگر کسانی هستند که موردی فحش می دهند جلوی آنرا بگیرند که به اختلال شخصیت و روان پزشکی تبدیل نشود . چه توصیه ای دارید برای افرادی که به فحش دادن مبتلا هستند ؟
پاسخ – اگر این اختلال شخصیتی شده باشد کار تخصصی لازم دارد . ابتدا باید مراجعه به یک روانشناس داشته باشند و ممکن است که نیاز به کار روان پزشکی هم باشد . دراکثر قریب به اتفاق نمی شود گفت تبدیل به اختلال شخصیت شده است زیرا مکرر و مستمر نیست . افراد تا کارشان به آنجا نرسیده فکری بکنند و می توانند این کار را بکنند . ما راهکارهایی داریم . یکی اینکه متوجه پیامدهای منفی فحش دادن باشند . امام علی (ع) فرمود : زبان حیوان درنده ای است اگر رها بشود واگذارنده را می درد . دیگر اینکه ما با تلقین و تمرین می توانیم همه صفات رذیله را کنار بگذاریم . به خودتان دائم بگویید که من می توانم عفت کلام داشته باشم . یا من اصلا عفت کلام دارم حتی اگر نداشته باشد . این به ضمیر ناخودآگاه شان می رود و وقتی می خواهد کلمه ی زشتی بر زبانشان جاری کنند ، ضمیر ناخودآگاه وارد میدان می شود و می گوید که من عفت کلام دارم . از اثر تلقین غافل نشوید . در فرانسه با دانش تلقین مشکلات بیماران را حل می کنند . بعد از تلقین تمرین کنید با یک القای تدریجی . ما انتظار نداریم که یک فردی که در خانواده بیست و پنج سال فحش شنیده و داده و این رفتار فرهنگ شده است و ملکه ی ذهنش شده ، یک روزه حل بشود . بیایید تصمیم بگیرید و بگویید که اگر من هفته ای هفت بار فحش می دهم ، این را هفته ای پنج بار می کنم تا سه ماه و بعد آنرا هفته ای سه بار می کنم ..... بعد یک بار در یکسال و بعد در سال می توانم همان یکبار را هم از بین ببرم . این واقعا شدنی است . در این مدت زمانی توصیه ام این است که همان واژگانی را هم که می گویید ، تمرین کنید که زیر لب و آرام بگوید بعد در دلتان بگویید . بعد از فصل جابجایی استفاده کنید یعنی از کلمات جایگزین استفاده کنید . مثلا شما عادت کرده اید که خدا لعنتت کند ، حالا بگویید که خدا هدایتت کند . ما می توانیم از این راهکارها استفاده بکنیم و مشکل را حل کنیم . اگر ما این مشکل را حل کنیم هم به نفع خودمان ، خانواده مان و هم جامعه است . اخلاق در جامعه خیلی مهم است . مردان روزگار به اخلاق زنده اند ، قومی که گشت فاقد اخلاق مُردنی ست .
شوهر من خیلی فحاشی می کند . من نه می توانم و نه می خواهم که طلاق بگیرم . آیا راهکاری هست که من جلوی بددهانی او را بگیرم یا بددهانی او را کم بکنم ؟
پاسخ – برای همه ی رفتارهای ناشایست ما راهکار داریم. البته تحمل و بردباری می خواهد و او یک روزه درست نمی شود . زیرا این ویژگی های رفتاری ناشایست مربوط به یک ماه یا یک سال زندگی قبل این آقا نیست . معمولا این ویزگی های رفتاری که نهادینه هم شده است به دوران کودکی طرف برمی گردد شاید همسر شما در فضایی بوده اند که سالهای سال فحش شنیده اند . حالا لازم نیست که حتما در خانه ی آنها فضای فحش بوده باشد. ممکن است که محله ، محله ی بدی بوده است یا نزدیکان ، نزدیکان خوبی نبوده اند یا رفقای بدی داشته است یا همسالانی داشته که آنها اهل فخاشی بوده اند . اگر شما حوصله داشته باشید و نخواهید زود به نتیجه برسید من راهکارهایی را اشاره می کنم . اگر آنها را انجام بدهید می توانید این رفتار را از شوهرتان دور کنید یا این رفتار را در او کم کنید . یکی اینکه رفت و آمد خودتان را با خانواده هایی که رفتار اجتماعی خوبی دارند بیشتر کنید . در بین نزدیکان افرادی را دارید که انسانهای خوبی هستند و عفت کلام دارند و با هم خوب صحبت می کنند و حتی با شما و شوهر شما هم خوب حرف می زنند ، رابطه تان را با این افراد بیشتر کنید . اگر همسر شما در بین نزدیکان با افرادی رابطه دارد که آنها فحاشی می کنند سعی کنید که رابطه تان را با اینها قطع یا کم کنید البته با تدبیر . اگر کوچولویی ندارید ، فرزند بیاورید . فرزند بسیار موثر است . الان همسر شما یک نقش همسری برای شما دارد ولی یک نقش پدری بالقوه هم دارد . وقتی این نقش فعلیت پیدا بکند و بچه داشته باشد و وقتی حرف های زشت می زند می بیند که روی به اثر می گذارد و واژگان زشتی که پدر می گوید ، این بچه در بین جمع به پدرش بگوید واین برای پدر خیلی سخت است . دیگر اینکه به حساسیتهای شوهرتان توجه کنید. اگر شما یک سال هم با ایشان ازدواج کرده باشید بالاخره رگ خواب ایشان دست شما آمده است . حساسیت ها همان علایق و سلایق است . لذا شما می دانید که در کجا شوهرتان حساس است ، در یک جایی تذکراتی به شما داده است . سعی کنید اینها را در ذهن خودتان داشته باشید و سعی کنید که در آن موقعیت ها به حرفش گوش دهید که بد دهانی نکند . مثلا از یکسری از افراد بدشان می آید که ممکن است از نزدیکانش شما یا خودش باشد ، جلوی همسرتان از این افراد صحبتی نکنید . ایشان از یکسری افراد خوشش می آید و بویژه ارتباط عاطفی با نزدیکان خودش دارد ، به آنها بد نگویید و به آنها احترام بگذارید. از کارهایی که خوشش نمی آید بپرهیزید . وقتی که او خسته است از او چیزی نخواهید زیرا اینجا بزنگاه های بددهانی و فحاشی هاست . بویژه ابتدای نیمساعت اولی که آقا به خانه می آید ، خسته است ، در نیمکره ی راست است و هنوز به نیمکره ی چپ منتقل نشده است ، در اینجا جای گِله و شِکوه نیست . بررسی ها نشان داده که در این زمان تنش ها خیلی زیاد است و برای کسانی که اهل بددهانی هستند این زمان بددهانی بیشتری می کنند . دیگر اینکه اگر می خواهید به همسرتان تذکری بدهید ، این تذکر پی در پی نباشد. یک بار به او تذکر بدهید و بگذارید که تجزیه و تحلیل بکند . از نذر و دعا هم استفاده بکنید . اینها خیلی موثر است . ما اعتقاد داریم که موثر واقعی خداست و اگر خدا دستی به زبان این آقا بکشد ، ایشان از بددهانی دور می شوند . باید حوصله داشته باشید زیرا این رفتارها در آقا نهادینه شده و یک فرهنگ شده است . در روانشناسی فرهنگی که نهادینه شده براحتی قابل اصلاح نیست . با این راه کارها یا می توانید این بددهانی را از بین ببرید یا آنرا کم کنید تا خیلی لطمه نخورید. می گویند که عمدتا فحاشی ناشی از عصبانیت است . خیر ، یک موقع ممکن است که طرف خشمگین نشده ولی خیلی راحت فحش می دهد و عادت کرده است و بددهان است (گردآوری : انجمن ناجی) در پیامکی خواندم که آقایی می گفت که من به شوخی به خانم خودم فحش هایی می دهم . این فرقی نمی کند. فحش دادن حرام است چه شوخی و چه جدی . حالا اگر طرف پرخاشگری دارد و بعد عصبانی می شود و فحاشی می کند ، مقوله ای جدا دارد . و اگر عصبی باشد اختلال روانپزشکی است . پرخاشگری ها دو نوع است (گردآوری : انجمن ناجی) یک پرخاشگری که همه دارند و می توانند بدون دارو آنرا کنترل بکنند اما یک وقت پرخاشگری عصبی است که نشانه دارد و مثلا چشم هایش قرمز می شود ، دستهایش می لرزد ، در حال خودش نیست ، همه چیز را پرت می کند ، تپش قلب دارد و کنترل ندارد . لازم نیست که طرف همه این علائم را داشته باشد حتی اگر چهار تا از این علائم را هم داشته باشد طرف بیمار است . ما برای بیماریهای روانی هم راهکارهایی داریم تا موجب طلاق نشود . ممکن است که طرف پیش روانشناس نرود ولی با این راهکارها ، ما می توانیم مشکلات را کمتر کنیم . در ایرانی ها این افکار غلط هست که نمی خواهند پیش روانشناس یا روانپزشک بروند ولی در غربی ها این طور نیست. شوهرم در حضور دیگران به من فحش می دهد . بهترین برخورد در این زمان چیست ؟
پاسخ – در حضور دیگران بددهانی بد است ولی فرقی نمی کند که در حضور خودتان یا در حضور دیگران ، شوهر شما فحش بدهد و در آن موقع بهترین کار سکوت است . بدون تردید این دستور دین است که سکوت کنید . امیرالمومنین به قنبر فرمودند : قنبر خاموش باشد . اگر خاموش باشی خدا را خشنود می کنی و باعث خشم شیطان می شوی و دشنام دهنده را عقاب می کنی . بلغارها می گویند : با سکوت می توان شیطان را عصبانی کرد . ما چطور با سکوت دشنام دهنده را عقاب می کنیم ؟ وقتی شما سکوت می کنید ، دشنام دهنده احساس گناه می کند ولی اگرشما مقابله به مثل بکنید او احساس گناه نمی کند . شما سکوت می کنید ، او احساس گناه می کند و دچار عذاب وجدان می شود . و چه عقابی بدتر از عذاب وجدان است ؟ ما مواردی داریم که وقتی خانم سکوت می کند آقا بیشتر عصبانی می شود . اگر مرد شما از این تیپ افراد است ، سکوت نکنید ولی حرفه ای خوب بزنید و عفت کلام داشته باشید . شما با روش الگویی او را وادار می کنید که حرف های خوب بزند . شما بگویید آقای خوبم ، شوهر عزیزم . این واقعا اثرگذار است . شمااثر الگویی دارید. در این مواقع دهان به دهان او نشوید . این آفت بزرگی است . کار بدتر می شود . یعنی درگیری لفظی و کلامی پیدا نکنید و تلافی نکنید زیرا معضل را بدتر می کند . وقتی شما به ایشان کلمه ای را می گویید ، او بیشتر آتشی می شود و فحش می دهد . دین می فرماید : ازویژگی های عبادالرحمن این است که وقتی کسی خطاب زشتی به آنها می کند ، آنها می گویند : سلام . مقابله به مثل نمی کنند و می گویند : تسلیم . گاهی فرد حرف زشتی را می زند و طرف با حرف زشت تری جواب او را می دهد . مقابله به مثل نکنید . زیرا فضا بدتر می شود . از دیگر ویژگی های عبادالرحمن این است که وقتی کسی با آنها رفتار زشتی می کند آنها کریمانه رد می شوند . حالا ممکن است که بگویند که تا آخر عمر او فحش بدهد و ما سکوت کنیم ؟ خیر . گاهی آقا دارد فحش می دهد و خانم شروع به موعظه می کند . این مثل کسی است که دارد غرق می شود وما به او آمورزش شنا بدهیم . این فایده ندارد .ما فعلا باید او را نجات بدهیم و بعد در یک فضای عاطفی با محبت و مهربانی و سخن نرم ، ویژگی های مثبت همسرتان را بگویید و بعد به او بگویید : تو که این قدر خوب و مهربان هستی و نیازهای زندگی ما را تامین می کنی و در بیرون مردم تو را دوست دارند ، خوب است که کلمات زشت را بکار نبرید . سکوت معنایش این نیست که اصلاح نکنید. عیبجویی بد است ، عیب زدایی خوب است . لازم است که زن و مرد عیبهای یکدیگر را آرام آرام از بین ببرند . یک وقتی خانم می گوید که آقا این حرف های زشت در شأن شما نیست ، این کلمات موعظه است (گردآوری : انجمن ناجی) برای آن زمان نیست . یک موقع طرف به آقا عزیزم و جانم می گوید که او را آرام کند ولی این کلمات را با پوزخند می گوید و این کلمات حرف دل او نیست . ما باید تیپ شخصیت طرف را محک بزنیم . من داشتم موردی که خانم می گفت که من اگر دستی روی سر شوهرم بگذارم مثل آبی است روی آتش و او آرام می شود . گاهی مرد با کلمات آرام می شود و گاهی با نگاه . شنیده ام که اگر حرف زشت و فحشی از همسرم شنیدم می توانم همان را به همسرم برگردانم و آن گناه محسوب نمی شود . آیا این درست است؟
پاسخ – در بعضی از کتابهای قول هایی می آوردند . بعضی از فقیهان به آیات فمن عتدی علیکم فعتدوا علیکم ...استناد می کردند که این آیات مقابله به مثل است که می توان عین همان واژه را به طرف بگرداند. یا به آیه و جزاء السیئة السیئة مثلها استناد می کنند یعنی جزا و پاداش بدی ، بدی مثل آن است . الان در بین فقیهانی که هستند این که شما همان فحش را برگردانید جایز نمی داند . چون بعضی ها با استناد به این آیات ، وقتی آقا فحش می دهد خانم در جواب می گوید که خودت هستی . این کار اصلا صلاح نیست . حرام را با حرام نمی شود جواب داد . فحش را با فحش نمی توان جواب داد و حرام است . این کار را نکنید زیرا به نتیجه نمی رسید. باید دید هدف شما از این کار چیست ؟ اگر می خواهید دلتان خنک بشود ،بله این یک تشفی صدری هست ولی این کار نه اصلاح کننده است و نه بازدارنده . توصیه این است که شما سکوت کنید وآرامش داشته باشید. شما با این کار او را دچار عذاب وجدان می کنید . ما نفسی بنام نفس لوامه داریم که در عام به آن وجدان می گویند . این نفس سرزنش کننده است . شما با این برخورد خوب او را بیدار می کنید و کینه ها از بین می رود . قرآن می فرماید: بدی و خوبی برابر نیستند . بدی را با خوبی جواب بدهید . اگر بین تو و دیگری کینه ای باشد ، این به دوستی تبدیل می شود . فحش دادن روی خود انسان اثر منفی می گذارد . حالا آقا به شما فحش داده است اگر شما هم با او مقابله به مثل کنید ، شخصیت شما هم خُرد می شود . آقای برنارد شو می گوید که حسب و نسب زن و مرد وقتی آشکار می شود که با هم جدال می کنند . یعنی اصل و نسب انسانها وقتی آشکار می شود که دارند با هم پرخاش می کنند . اگر شخصیت شما هم مثل همسرتان باشد خوب نیست . پس سکوت کنید .