از زمان بوجود آمدن انسان بر روي کره زمين صرع نيز وجود داشته است .
ما امروزه انواع گوناگوني از صرع را شناخته ايم .صرع يک بيماري نيست بلکه فقط نشانه ايست که مي گويد قسمتي از مغز کار خود را هميشه بخوبي انجام نمي دهد .وقتي مغز بطور طبيعي کارکند يک سري امواج الکتريکي از خود ايجاد مي نمايد که اين امواج مانند الکتريسته در مسير اعصاب مغزي عبور مي کند .
در حالت تشنج يک جرقه الکتريکي مانند برق در آسمان ايجاد مي شود که اين جرقه الکتريکي و طوفان الکتريکي بسته به محل خود در مغز علائم و نوع تشنج و صرع را تعيين مي نمايد .
« اپي لپسي » يا صرع حالتي است که يکسري از اين تشنج ها و طوفانهاي الکتريکي در مغز بطور مرتب و با فاصله زماني خودبخود ايجاد شده و خاموش شوند .يکبار تشنج هيچگاه صرع نيست بلکه دو تا سه بار تشنج مي بايد رخ دهد تا پزشک تشخيص صرع را مطرح نمايد . « انواع صرع » صرع عمومي ( ژنراليزه ) اين نوع صرع يا تشنج حالتي است که تمام مغز درگير اختلال الکتريکي مي گردد .
فرد مبتلا در اين حالت هوشياري و آگاهي خود را از دست مي دهد . انواع صرع عمومي عبارتند از
:الف - صرع بزرگ :حمله تشنجي افراد مبتلا به صورت از بين رفتن ناگهاني آگاهي ، سقوط ، زمين افتادن و دست و پا زدن است . در اين حالت چشم ها بالا مي رود ، دهان کف مي کند ، چهره تيره مي شود و گاه فرد بي اختيار ادرار مي کند .حمله از چند ثانيه تا چند دقيقه طول مي کشد و بدنبال آن فرد حالت خواب آلودگي پيداکرده و بتدريج بهوش مي آيد . ب - صرع کوچک :در اين حالت فقط چند ثانيه حالت مات زدگي ، عدم هوشياري و حرکات تکراري در لبها ديده مي شود .
* صرع موضعي : در اين نوع صرع فقط قسمتي از مغز درگير مي شود که دو نوع ساده و پيچيده دارد . در صرع موضعي ساده هوشياري فرد تغيير نکرده و علائم عصبي موضعي رخ مي دهد . در صرع موضعي مرکب و پيچيده ، بدنبال تشنجات موضعي ساده فرد هوشياري خود را از دست داده و احتمالاً بدنبال آن حمله بزرگ صرع بوقوع خواهد پيوست و يا دچار حالتهاي روحي خاص مي گردد . * صرع مداوم : حمله صرع طولاني شده و يا پشت سرهم تکرار مي شود و شخص مصروع در حين حملات بيهوش مي ماند . صرع مداوم يک مورد اورژانس است و نياز به کمکهاي ويژه و درمان مخصوص دارد .
* علت صرع چيست ؟برخلاف نظر عوام که علت را جن زدگي ، سحر شدن توسط ديگران ، آثار گناه ، ضعف اعصاب و بيماري رواني مي دانند ، صرع نوعي اختلال در کار سلولهاي مغزي است که باعث پخش جريانهاي مغزي اضافي بصورت ناگهاني و انتشار آن به سراسر مغز مي شود . علت صرع گاه صدمه مغزي ، ضربه ، عفونت و گاه ارثي است . ضربه هاي دوران بارداري وارد شده بر جنين و فشار بر سر جنين هنگام زايمان ، عفونتها و ضربه هاي پس از تولد و دوران کودکي ،تصادفات و حوادثي که باعث ضربه مغزي مي شود ، عفونتهاي مغزي و مننژيت ها همگي مي توانند باعث ايجاد صرع شوند . عفونتها و ضربه هاي مغزي از علل شايع صرع هستند . * شيوع صرع :تقريباً ۵۰ ميليون نفر در جهان مبتلا به صرع هستند که نيمي از آنها يا درمان نشده يا ناقص درمان مي شوند . در کشور ما نيز حدس زده مي شود که بيش از يک ميليون بيمار مبتلا به صرع وجود داشته باشد . * خطرهاي حمله تشنجي :بيماري صرع بخودي خود خطر ندارد ، اما اگر آموزش و مراقبت دقيقي در مورد حمله هاي تشنجي صورت نگيرد مي تواند خطرناک باشد . فردي که ناگهان مي افتد و يا بيهوش مي شود ممکن است دچار جراحت ، شکستگي ، ضربه مغزي و يا خفگي در آب و سوختگي با آتش شود . حملات تشنجي اگر درست معالجه نشود مي تواند موجب صدمات جسمي ، اجتماعي و رواني گردد . * درمان صرع :خوشبختانه صرع يکي از درمان پذيريرترين بيماريهاي عصبي است و داروهاي بسياري براي درمان آن کشف و ساخته شده است که البته همگي بايد توسط متخصصين تجويز شوند . با رعايت نکات زير درمان کاملتر و مطمئن تر مي گردد :
مصرف داروها منظم و مرتب باشد .
حتي يکبار و يک روز هم داروها قطع نشود .
درمان هرچه زودتر شروع شود .
مقدار و دفعات مصرف روزانه دارو کافي و مطابق روشهاي علمي و نظر پزشکان معتبر و متخصص در اين زمينه باشد .
پس فراموش نکنيم که صرع با دارو قابل کنترل و درمان است .طول مدت درمان کامل براي صرع حدود ۳ تا ۵ سال است . مشروط بر اينکه در اين دوره حمله تشنجي تکرار نشود و نوار مغزي طبيعي شود . اگر در طول اين دوره حمله ايجاد شود طول دوره بيشتر مي شود و قطع دارو خطرناک است . * هنگام حملات تشنجي چه بايد کرد ؟
آرام باشيد ، نگران نشويد ، دنبال کمک نرويد و داد و فرياد راه نيندازيد .
بيمار را از مکانها و اشياء خطرناک دور کنيد .
با باز کردن يقه لباس و آزاد کردن گردن و چرخانيدن سر يا شانه به يک طرف راه تنفس را آزاد کنيد .
از ريختن آب بر روي شخص ، ريختن چيزي در دهان و يا گرفتن دست و پاي او خودداري کنيد .
اگر حمله بيش از ۵ دقيقه طول کشيد يا دوباره تکرار شد ، ممکن است صرع مداوم باشد که بسيار خطرناک است ، بنابراين او را فوراً به پزشک برسانيد .
اگر تشنج همراه با تب است ، بيماري فرد صرع نيست اما حتماً بايد تب را با پاشويه پايين آورد و بلافاصله وي را به پزشک رسانيد تا اگر حملات طولاني و نوار مغزي غيرطبيعي بود تحت درمان قرار گيرد .
* راههاي پيشگيري :اکثر علل صرع قابل پيشگيري هستند . سازمان جهاني بهداشت شش گام اساسي براي پيشگيري از ابتلا به صرع را بيان کرده است .
مراقبتهاي پيش از تولد
زايمان بي خطر
کنترل تب در کودکان
کاهش ضربه مغزي
کنترل بيماريهاي عفوني و انگلي
مشاوره ژنتيک
بخاطر داشته باشيم که به شخصيت مبتلايان احترام گذاشته ، مانع تحصيل و اشتغال آنها نشويم ، حقوق اجتماعي اين افراد را مراعات کرده و همچنين برخورد ترحم آميز با آنها نداشته باشيم .مبتلايان به صرع مي توانند پس از مشاوره با پزشک ازدواج کنند ، بدرجات بالاي اجتماعي و علمي برسند و شغل دلخواه خود را نيز داشته باشند و از يک زندگي طبيعي بهره مند باشند .