روکوکو (به فرانسوی:
Rococo
) اصطلاحی است در تاریخ هنر برای توصیف هنر تزئینی در زمینههای مختلف معماری، بناآرایی، نقاشی، پیکرسازی، طراحی اثاثه و اشیاء زینتی.[۱]
اصطلاح روکوکو در ابتدا توسط پیر-موریس کی (Pierre-Maurice Quays) درسال ۱۷۹۷ از ترکیب واژه فرانسوی روکای (rocaille) و واژه ایتالیایی باروکو (baroco) بوجود آمده است (گردآوری : انجمن ناجی)
روکوکو سبکی است که با رشد طبقه متوسط و بورژوای اروپا به وجود آمد و خاستگاه آن فرانسه بود. این سبک در ادامه باروک و در واقع به عنوان واکنشی علیه شکوه و جلال افراطی آن در کاخها پدید آمد .
از نخستین نتایج آن ساختن خانههای شهری کوچک و راحت با تزئینات و ریزهکاری فراوان در فضاهای داخلی بود . هنر روکوکو باطراوت و مملو از سرزندگی است .
در تزئینات آن از خطوط منحنی اشکال صدفی رنگهای صورتی آبی و سبز روشن به وفور استفاده می شود. در زمینه نقاشی شیوههای گوناگونی در این دوران پدید آمد . نقاشان به شیوههای فردی گرایش پیدا کردند و دست به آزمونهای تازهای زدند که به رومانتیسیسم منتهی شد .
از مهمترین نقاشان این دوره می توان به واتئو . شاردن. فراگونار و بوشه در فرانسه . تیه پولو در ایتالیا و گینز بارو در انگلستان اشاره کرد.
روكوكو واژه اي بود كه نخستين بار در 1797 به بياني تمسخر آميز در اصطلاح حرفه اي نقاشان براي نامگذاري شيوة تزييني و ظريف و شادي بخش هنر دوران لويي 15 ، پادشاه فرانسه به كار برده شده .
روكوكو (از واژة فرانسوي رو كاي rocaille به معناي آثار سنگي و قلوه سنگهايي كادر تزيين حوضچه هاي مصنوعي كاربرد داشت) اساساً يك سبك تزييني داخلي و نتيجة استفادة آن ؛ تزييناتي با خطوط خميده و رنگهاي روشن و انواع ريزه كاري هاي صدفي و مرجاني شكل در هم آميخته است .
ويژگيهاي مهم :
× اين سبك با تزيينات ظريف و پر آب و رنگ و با نشاط ، تمايل به موضوعات كوچك به جاي موضوعات به جاي موضوعات برجسته دارد . اين است كه به آن يك ويژگي كاملاً مشخص و با هويت داده است . نقاشي و پيكره سازي روكوكو علاوه بر بهره گيري از منهني هاي كوچك شبيه به صدف از عناصري چون طراوت ، سر زندگي و شوخ و شنگي برخوردار است .
سبك روكوكو هم به نوعي ادامه و شكل تحول يافتة سبك سنگين باروك است و هم واكنشي است در برابر آن . هر دو سبك از نظر علاقه به فرمهاي پيچيده وجه اشتراك دارند ؛ با اين تفاوت كه روكوكو به جاي پرداختن به حجم ها ، وسواس و دقت بيشتري در سطح داشت و به جاي استفاده از رنگ هاي تيره و سنگين و آب طلا كاري از رنگهاي روشن آبي ، صورتي ، سبز به همراه سفيد ،بيشتر استفاده مي كرد .
در هر كشوري سبك روكوكو ويژگي و مشخصة ملي به خود گرفت . اين سبك از طريق هنرمندان فرانسوي كه در خارج به فعاليت مشغول وبودند ونيز به وسيلة آثار «چاپ سنگي» با طرح هاي فرانسوي از اين كشور به نقاط ديگر سفر كرد .
به طور كلي روكوكو هنري است تزييني كه ظرافت و حساسيت و زينتگري سطحي را به جاي ابهت و واقع گرايي باروك قرار مي دهد . اما روكوكو كه به جنبه هاي تجملي و افراط كارانة باروك مي تازد خود با «احساسات گري افراطي» به هنر اجتماعات مرفه تمايل پيدا مي كند .
استعاره هاي دور از ذهن و عاشق پيشگي بازيگوشانه و با استفاده زياد از گچ بري هاي پيچكي ابرهايي با ته رنگ سرخ كمانهاي پيچيده وتودرتو وعدم تقارن كاملا مشهود است