بیگمان راجع به چشم و همچشمی و حسادت زیاد شنیده ایم و در مواردی این حس را تجربه کردهایم. شاید تجربهی این حس و در عین حال ناشایست دانستن آن در ما احساس متضادی ایجاد کرده باشد که از یکسو حسادت را نپسندیم و از سوی دیگر با درجات متفاوت دچار آن باشیم.
از منظر روانشناسیک، حسادت بصورت کل ریشه در حس ناامنی و بقا دارد؛ اینکه نشود آنچه دیگران دارند – از قدرت مالی گرفته تا استعداد ذهنی و جسمی و غیره – بقای مرا تهدید کند یا اینکه پیشرفت و موفقیت مرا به چالش بکشد خود به حدکافی حس ناامنی و بالطبع حسادت را در نفر ایجاد میکند.
درین میان نوع تربیه طفل و نوجوان و تفاوتهای فردی هر یک از انسانها نیز درینجا نقش دارند. به هر اندازهای که والدین فرزندان خود را مطمین، با اعتمادبهنفس، و در امور زندگی موفق تربیه کنند، بهمان اندازه حس حسادت و همچشمی در آنها کمتر است، چون آنها در خود احساس امنیت کرده، به تواناییهای خود باور داشته، و نیازی به رقابتهای ناسالم نمیبینند. به عبارت دیگر، آنها به این باور ندارند که پیشرفت آنها در گرو پسرفت دیگران است! برعکس، آنها به این می اندیشند که انسانها در کنار یکدیگر به پیش میروند و موفقیت یک فرد در موفقیت فرد دیگر کمککننده است (گردآوری : انجمن ناجی) به این باور دارند که پیشرفت یک انسان دیگر به آنها صدمه نمیزند، بلکه سبب میشود از دانش و ثروت او یا استفاده کنند یا روشهای موثرتر زندگی کردن را بیاموزند. پس اهمیت تربیت کودک را هیچ زمانی از یاد نبرید!
نوشتهی زیر بر رفتارشناسی حسادت و راههای مقابله و محدودکردن آن میپردازد.
حس ویرانگر زندگی حسادت هنگامی اتفاق میافتد که شما نسبت به آنچه که دیگری دارد و شما ندارید واکنش منفی نشان میدهید. این رفتار یک عادت ناسالم است که هر رابطهای را بر هم میزند. اگر شما حسود هستید احتمالاً صدمات ناشی از آن را در زندگی خود تجربه کردهاید، اما در درون حسادت، ترسها و انتظاراتی نهفته است که از بین بردن آنها سخت است، مگر اینکه شما برای غلبه بر آنها تلاش ثمربخشی انجام دهید.
ــ اولین گام در این راه آن است که ببینید چه چیزی باعث حسادت شما میشود.
برخی موقعیتهای خاص، تصاویر یا احتمالاتی را در ذهن شما ایجاد میکند که خیلی شما را میترساند. باید ببینید این تصاویر یا احتمالاتی که در حین حسادت در ذهن شما ایجاد میشود، چیست؟
ــ وقتی شما احساس میکنید که حسادت کنترول شما را به دست گرفته، به روشی منفی عکسالعمل نشان ندهید.
طرف مقابل را متهم نکنید و سکوت نیز اختیار نکنید. در این حالت آنچه را که یک فرد کاملا قابل اطمینان، اگر به جای شما بود انجام میداد را انجام دهید، حتی اگر این کار برای تان مشکل بوده و شما احساس عصبانیت کند.
- به خاطر داشته باشید که حسادت یک پیشگویی شخصی است (گردآوری : انجمن ناجی)
وقتی شما حسادت میورزید، به رفتار دیگری پاسخ نمیدهید، بلکه به آنچه که تصور میکنید رفتار دیگری به آن اشاره داشته پاسخ میدهید! به عبارت دیگر، شما به سناریویی در ذهنتان که شما را میترساند، اما هنوز اتفاق نیفتاده و شاید هرگز هم روی ندهد عکسالعمل نشان میدهید.
ــ اعتماد به نفس خود را تقویت کنید.
حسادت معمولا محصول احساس عدم امنیت و اعتماد به نفس پایین است (گردآوری : انجمن ناجی)
افراد دارای اعتماد به نفس بالا میدانند که حتی وقتی مورد تمسخر قرار میگیرند یا پذیرفته نمیشوند، این همیشه به خاطر این نیست که آنها طرد شدهاند، چرا که در بعضی موارد اطرافیان کوتهبین هستند. آنها میدانند که حتی اگر مرتکب اشتباه نیز شوند، این مساله از ارزششان نخواهد کاست (گردآوری : انجمن ناجی) این فقط به آن معناست که آنها نیاز به یادگیری چیز جدیدی دارند.
ــ از مقایسه خود با دیگران پرهیز کنید.
با خود صادق باشید. آیا کسی در دنیا وجود دارد که در زندگی فارغ از هرگونه مشکلی باشد؟ شاید برخی از افراد زندگی راحتتری داشته باشند مثل ثروتمندان، اما زندگی آنها همواره کامل و بدون نقص نیست. حتی مشاهیر موفق نیز دارای شکستهایی در زندگی خود بوده اند؛ برخی از آنها با اعتیاد دست و پنجه نرم کردهاند، زندانی شدهاند، شانسهای مهمی را در زندگی از دست دادهاند، یا دچار مشکلات عدیده دیگری شدهاند.
برای تمرین هم که شده با کسانیکه تصور میکنید همه چیز دارند دوست شوید. خواهید دید که آنها هم مشکلات زیادی در زندگیشان دارند. اما آنها زندگی خود را با نگرانی از اینکه کسی از راه خواهد رسید و خوشبختی و شادی آنها را خواهد گرفت سپری نکردهاند. زندگی آنها دور از حسادت بوده است (گردآوری : انجمن ناجی) از آنها یاد بگیرید.
ـ سپری کردن درست زمان:
اگر هنگامیکه میبینید کسی که دوستش دارید زمانی را با دیگران سپری میکند با خود فکرکنید که چقدر زمان برای بودن با او لازم دارید. اگر مقدار زمانی که لازم دارید با فرزند، والدین، همسر یا دوستان خود بگذرانید را تخمین زده و بعد ببینید که آنها هیچ زمانی را با شما نمیگذرانند، حق دارید که حسادت کنید، اما اگر آنها زمان مناسبی را صرف بودن با شما میکنند ولی شما باز هم احساس میکنید که کافی نیست، این احساس سالمی نیست. سعی کنید با فعالیتهای دیگر خود را مصروف ساخته و وقت خود را سپری کنید.
ــ اعتماد کنید.
اگر به سادگی دچار حسادت میشوید، احتمالا حس اعتماد شما به طرف مقابل از بین رفته است (گردآوری : انجمن ناجی)
ــ مثبت باشید.
حسادت رفتاری مبتنی بر ترس است (گردآوری : انجمن ناجی) شما زمان زیادی را صرف نگرانی در مورد اتفاقات بدی میکنید که هنوز رخ ندادهاند یا حتی هرگز اتفاق نخواهند افتاد. در این حالت شما احتمال روی دادن اتفاقات بد را افزایش میدهید. سعی کنید روی جنبه مثبت هر چیز تمرکز کنید. بهخاطر آنچه دارید سپاسگزار باشید
در بیشتر موارد افراد حسود، خودشان هم کاملا به حسادت خود واقفند و اولین سوالی که برایشان مطرح میشود این است که چگونه جلوی حسادت خود را بگیرند. جواب این است که اعتماد و اطمینان (یکی از اصلی ترین) عناصری است که میتواند جلوی حسادت را بگیرد.
در مقابل حسودبودن خود مسوول باشید و خود را متعهد به برطرف شدن آن کنید.
بدون پذیرفتن مسوولیت این رفتار (یعنی حسادت) و سعی در درمان آن نمیتوان از شر حسادت خلاص شد. این کار مثل نمک ریختن روی یک زخم است که تا وقتی تصمیمی جدی نگیرید و کاری برای آن نکنید، هرگز درمان نمیشود.
یک باور رایج دیگر بین مردم این است که انسان نمیتواند با حسادت خود مقابله کند.
آنها تصور میکنند که حسادت جزیی از شخصیت آنهاست که راهحلی برای آن متصور نیست.
البته دلایل متنوع دیگری هم برای عدم درمان حسادت وجود دارد مثل ترس از تغییر، تجربیات گذشته و غیره.
فرد نیاز به ابزار و مهارتهای خاصی برای غلبه بر حسادت دارد. یکی از این ابزارها یادگیری تشخیص این مطلب است که چه زمانی حسادت به سراغ شما میآید و چه کاری برای مهار آن باید انجام داد؟
افکار حسودانه، همان داستانهای منفی است که در ذهن خود میسازیم. هرگاه این داستانها به ذهن ما رسیدند باید سریعا از خود بپرسیم که این داستان حقیقی است یا تنها ساخته ذهن ماست؟ پاسخ به این پرسش به شما کمک میکند تا فرق بین واقعیت و خیال را تشخیص بدهید. در این حالت شما قادر به مبارزه با حسادت خواهید بود.
اما اگر حسادت غیرمنتظرانه و به یکباره به سراغ شما بیاید چه باید کرد؟
در این حالت یک نفس عمیق بکشید و به احساس خود اجازه دهید که بدون هیچ عکسالعملی همان جا بماند. در این حالت شما میتوانید بهتر فکر کرده و فرق بین افکار خیالپردازانه و واقعیت را تشخیص دهید. به هر حال بدانید حسادت یک حس ویرانگر است که زندگی شما را خراب میکند و روابطتان را به نابودی میکشاند. پس هر چه زودتر برای رفع آن اقدام کنید.