شاه چراغ
مختصات: ۲۹°۳۶′۳۴.۷۹″ شمالی ۵۲°۳۲′۳۵.۹۴″ شرقی
امامزاده
بسم اللّه الرّحمن الرّحیم
«احمد»
Shahcheragh.JPG
حرم احمد بن موسی
نقش فرزند موسی بن جعفر و برادر بزرگتر علی بن موسی
نام «احمد»
لقب(ها) شاهچراغ
زادروز به درستی مشخص نیست و در این خصوص نقلهای متفاوتی وجود دارد.
علت مرگ در راه پیوستن به برادر خود علی بن موسی به سوی خراسان سفر نمود ولی در راه توسط افراد مأمون خلیفه عباسی در شهر شیراز کشته شد.
قاتل افراد مأمون خلیفه عباسی
مدفن شیراز
پدر موسی بن جعفر
الــلــه
محمد • علی • فاطمه • حسن • حسین
سجاد • باقر • صادق
کاظم • رضا • جواد • هادی
عسکری • مهدی http://najiforum.ir/forum-271.html آرامگاه شاه چراغ .
نام آرامگاه شاه چراغ
کشور ایران
استان استان فارس
شهرستان شیراز
اطلاعات اثر
نوع بنا معماری آذری
کاربری آرامگاه
دیرینگی اتابکان فارس
بانی اثر ملکه تاشی خاتون
مالک اثر آستان مقدس احمد بن موسی شاهچراغ
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت ۳۶۳
تاریخ ثبت ملی ۲۰ خرداد ۱۳۲۱
اطلاعات بازدید
وبگاه [www.shahecheragh.ir]
آرامگاه شاه چراغ بر ایران واقع شدهاست
آرامگاه شاه چراغ
روی نقشه ایران
۷۹.۲۹۳۶۳۴° شمالی ۹۴.۵۲۳۲۳۵° شرقی
شیعه
Hadith Ali.svg
عقاید
اصول توحید • نبوت • معاد یا قیامت
عدل • امامت
فروع نماز • روزه • خمس • زکات • حج • جهاد • امر به معروف و نهی از منکر • تولی • تبری
عقاید برجسته مهدویت: غیبت (غیبت صغری، غیبت کبرا)، انتظار، ظهور و رجعت • بدا • شفاعت و توسل • تقیه • عصمت • مرجعیت، حوزه علمیه و تقلید • ولایت فقیه • متعه • شهادت ثالثه • جانشینی محمد • نظام حقوقی
شخصیتها
چهارده معصوم محمد • علی • فاطمه • حسن • حسین • سجاد • باقر • صادق • کاظم • رضا • جواد (تقی) • هادی (نقی) • حسن (عسکری) • مهدی
صحابه سلمان فارسی • مقداد بن اسود • میثم تمار • ابوذر غفاری • عمار یاسر • بلال حبشی • جعفر بن ابیطالب • مالک اشتر • محمد بن ابوبکر • عقیل • عثمان بن حنیف • کمیل بن زیاد • اویس قرنی • ابوایوب انصاری • جابر بن عبدالله انصاری • ابنعباس • ابن مسعود • ابوطالب • حمزه • یاسر • عثمان بن مظعون • عبدالله بن جعفر • خباب بن ارت • اسامه بن زید • خزیمة بن ثابت • مصعب بن عمیر • مالک بن نویره • زید بن حارثه
زنان: فاطمه بنت اسد • حلیمه • زینب • ام کلثوم بنت علی • اسماء بنت عمیس • ام ایمن • صفیه بنت عبدالمطلب • سمیه
علما روحانیان شیعه
مکانهای متبرک
مکه و مسجد الحرام • مدینه، مسجد النبی و بقیع • بیتالمقدس و مسجدالاقصی • نجف، حرم علی بن ابیطالب و مسجد کوفه • کربلا و حرم حسین بن علی • کاظمین و حرم کاظمین • سامرا و حرم عسکریین • مشهد و حرم علی بن موسی الرضا
دمشق و زینبیه • قم و حرم فاطمه معصومه • شیراز و شاه چراغ • آستانه اشرفیه و سید جلالالدین اشرف • ری و شاه عبدالعظیم
مسجد • امامزاده • حسینیه
روزهای مقدس
عید فطر • عید قربان (عید اضحی) • عید غدیر خم • محرّم (سوگواری محرم)، تاسوعا، عاشورا و اربعین) • عید مبعث • میلاد پیامبر • تولد ائمه • ایام فاطمیه
رویدادها
رویداد مباهله • غدیر خم • سقیفه بنیساعده • فدک • رویداد خانه فاطمه • قتل عثمان • نبرد جمل • نبرد صفین • نبرد نهروان • واقعه کربلا • مؤتمر علماء بغداد • حدیث ثقلین • اصحاب کسا • آیه تطهیر • شیعهکُشی
کتابها
قرآن • نهجالبلاغه • صحیفه سجادیه
کتب اربعه: الاستبصار • اصول کافی • تهذیب الاحکام • من لایحضره الفقیه
مصحف فاطمه • مصحف علی • اسرار آل محمد
وسائلالشیعه • بحارالانوار • الغدیر • مفاتیحالجنان
تفسیر مجمعالبیان • تفسیر المیزان • کتب شیعه
شاخهها
دوازدهامامی (اثنیعشری) • اسماعیلیان • زیدیه • غلاه
منابع اجتهاد
کتاب (قرآن) • سنت (روایات پیامبر و ائمه) • عقل • اجماع
ن ب و
شاهچراغ آرامگاهی است در شیراز که بنا بر اعتقاد شیعیان احمد بن موسی کاظم، پسر ارشد امام موسی کاظم و همچنین محمد بن موسی، برادران امام رضا، در آن به خاک سپرده شدهاست (گردآوری : انجمن ناجی) او در راه پیوستن به برادر خود به سوی خراسان سفر نمود ولی در راه توسط افراد مأمون خلیفه عباسی در شهر شیراز کشته شد.
این آرامگاه در کنار میدانی به نام احمدی در شهر شیراز قرار دارد. آرامگاه سیدمیرمحمد برادر سیدمیراحمد نیز در نزدیکی شاهچراغ است (گردآوری : انجمن ناجی)∗ که به سبک معماری آذری بنا شده است (گردآوری : انجمن ناجی)[۱]
محتویات [نهفتن]
۱ پیشینه
۲ مشخصات ساختمان
۳ تاریخچه آرامگاه احمد بن موسی
۴ روز شاهچراغ
۵ توسعه حرم شاهچراغ
۶ متولیان
پیشینه
شاهچراغ آرامگاه «میر سید احمد» ملقب به شاهچراغ، پسر موسی کاظم امام هفتم شیعیان است (گردآوری : انجمن ناجی)
این بنا در دوره اتابکان فارس در سده ششم هجری قمری ساخته شدهاست و گنبد و بارگاه آن دارای کاشی کاریهای زیبایی است (گردآوری : انجمن ناجی)∗
مشخصات ساختمان
حرم سید میر محمد
درون حرم را با به کار بردن آئینههای ریز رنگین، به سبکی هنرمندانه، آئینه کاری کرده و انواع خطهای زیبای فارسی و عربی، تزیین کننده نمای اطراف آینهها و کاشیها است (گردآوری : انجمن ناجی)
بنای حرم، مشتمل بر ایوانی در جلو و حرمی گسترده در پشت ایوان است که در چهار جانب حرم، چهار شاه نشین قرار گرفته و مسجدی نیز در پشت حرم (سمت غرب) ساخته شدهاست (گردآوری : انجمن ناجی) ضریح آن در شاه نشین زیر گنبد قرار دارد و از نقره ساخته شدهاست (گردآوری : انجمن ناجی)
حیاط شاه چراغ دارای دو در اصلی ورودی است که در سمت جنوب و شمال حرم از زیر دو سر در بزرگ کاشی کاری شده گذشته و وارد حیاط وسیع حرم میشویم. در میان حیاط، حوض بزرگ فواره داری ساخته شده و در اطراف حوض درختکاری شدهاست (گردآوری : انجمن ناجی) حرم شاهچراغ در سمت غرب حیاط و حرم سید میر محمد- برادر شاه چراغ - در سمت شمال شرقی حیاط قرار دارد.
غیر از دو در اصلی، دو در فرعی دیگر نیز وجود دارد که یکی به بازار حاجی و دیگر به مسجد جامع عتیق میرود درگاه مانندی نیز از ضلع شمال حیاط وارد بازار شاه چراغ میشود.
در دور تا دور حیاط، اتاقهایی دو طبقه ساخته شده که در پیشانی و جرزهای جلو آنها کاشی کاری شدهاست (گردآوری : انجمن ناجی) ستونهای آهنی ایوان حرم به وسیله چوبهای نفیس پوشش داده شده و در سقف مسطح آن نیز چوب منبت کاری شده به کار رفتهاست (گردآوری : انجمن ناجی) امکانات وسیعی مثل پاسگاه انتظامی، دفتر پست و مخابرات، کتابخانه و موزه در این حیاط وسیع برای رفاه مردم ایجاد شدهاست (گردآوری : انجمن ناجی)[نیازمند منبع]
تاریخچه آرامگاه احمد بن موسی
نمایی از شاه چراغ
در سال ۷۴۵ (ه. ق) مادر شاه شیخ ابواسحاق اینجو پادشاه فارس، ملکه تاشی خاتون اقدامات نیکویی بر بارگاه او انجام داد. این بانوی نیکوکار، اقدام به بهسازی بارگاه کرد و در عرض ۵ سال از سال ۷۴۵ تا ۷۵۰ (ه. ق) آرامگاهی وسیع و گنبدی بلند بر آن ساخت. همچنین در جنب آرامگاه، مدرسهای وسیع بنا کرد. او همچنین تعداد زیادی از مغازههای بازار نزدیک حرم و ملک میمند فارس را وقف بر این آستان مقدس کرد.
ابن بطوطه جهانگرد مراکشی که در سال ۷۴۸ (ه. ق) برای بار دوم به شیراز سفر کرده، در سفرنامه خود درباره اقدامات ملکه تاشی خاتون و توصیف آرامگاه، چنین نوشتهاست:
این آرامگاه در نظر شیرازیها احترام تمام دارد و مردم برای تبرک و توسل به زیارتش میروند. تاشی خاتون، مادر شاه ابواسحاق، در جوار این بقعه بزرگ، مدرسه و زاویهای ساختهاست که در آن به اطعام مسافران میپردازند و عدهای از قاریان پیوسته بر سر تربت امامزاده، قرآن میخوانند شبهای دوشنبه، خاتون به زیارت آرامگاه میآید و در آن شب قضات و فقها و سادات شیراز نیز حاضر میشوند. این جمعیت در بقعه جمه میشوند و با آهنگ خوش به قرائت قرآن مشغول میشوند. خوراک و میوه به مردم داده میشود و پس از صرف طعام، واعظ، بالای منبر میرود و تمام این کارها در بین نماز عصر و شام انجام میگیرد. خاتون در غرفه مشبکی که مشرف به مسجد است، مینشیند. در آخر هم (به احترام این بقعه) همانند سرای پادشاهان طبل و شیپور و بوق مینوازند.
در سال ۹۱۲ (ه. ق) به دستور شاه اسماعیل صفوی، بهسازی گستردهای بر آرامگاه انجام گرفت. ۸۵ سال بعد بر اثر زلزله سال ۹۹۷ (ه. ق)، نیمی از گنبد آرامگاه ویران شد که دوباره در سالهای بعد بازسازی گردید.
در سال ۱۱۴۲ (ه. ق) نادر شاه افشار بهسازی گستردهای بر این آرامگاه انجام داد و به دستور او قندیل بزرگی در زیر سقف و گنبد آویزان کردند. نادرشاه پیش از گرفتن شیراز و غلبه بر افغانها، پیمان بسته بود که اگر در جنگ پیروز شود، بهسازی شایستهای بر این بقعه انجام دهد. بنابراین پس از پیروزی بر افغانها و تسلط شیراز، ۱۵۰۰ تومان پول آن زمان را صرف بهسازی شاه چراغ کرد و قندیل او ۷۲۰ مثقال وزن داشته که از طلای ناب و زنجیر نقرهای ساخته بودهاند. این قندیل تا سال ۱۲۳۹ (ه. ق) همچنان آویزان بود.
در زلزله سال ۱۲۳۹ (ه. ق) شیراز با خاک یکسان شد و این آرامگاه نیز به کلی مخروبه گردید، نویسنده تذکره دلگشا که خود شاهد این زلزله بودهاست چنین مینویسد:
گنبد بقعه (شاه چراغ) که از غایت ارتفاع، آفتاب جهان تاب هر روز در نیم روز خود را در سایه آن کشیدی به یک دفعه چنان بر زمین خورد که زمین شکافته و در اعماق خاک فرو رفت... و آن عمارات عالی... تو گویی همیشه ویران بوده....
پس از زلزله، قندیل اهدایی نادرشاه را فروختند و صرف بازسازی آرامگاه کردند.
در سال ۱۲۴۳ (ه. ق) به دستور فتحعلی شاه قاجار، حسینعلی میرزا فرمانفرما، پی گیر شد تا کف بقعه را یک متر از سطح زمین بلندتر بسازد. این کار صورت گرفت و به جای استفاده از سنگ و ساروج، آن را از سنگ و آجر و گچ بنا کردند و در آخر ضریحی نقرهای بر گور نصب کردند. در سال ۱۲۶۹ (ه. ق) بر اثر زلزله، گنبد آرامگاه شکست و فرو ریخت. در همان سال محمدناصر ظهیرالدوله آن را نوسازی کرد.
در سال ۱۲۸۹ (ه. ق) مسعود میرزا ظل السلطان دری نقره ای بر ورودی حرم نصب کرد و در سال ۱۲۹۲ (ه. ق) شاهزاده ظل السلطان، ساعت زنگ دار بزرگی بر برج جنوبی بقعه نصب کرد.
در سال ۱۳۰۶ (ه. ق) آینه کاری مفصلی بر دیوارهای داخل حرم انجام گرفت.
در سال ۱۳۳۶ خورشیدی، آخرین گنبد قدیمی آرامگاه برچیده شد و اولین گنبد با بتون آرمهای توسط انجمن آثار ملی و اداره باستانشناسی فارس به همت هنرمند فقید سید احمد رضازاده ساخته شد.[نیازمند منبع]
در سال ۱۳۶۰ طی حکمی از سوی سید روحالله خمینی، سید محمد مهدی دستغیب به تولیت آستان احمدی و محمدی منصوب شد.
در ۱۴ اسفند ۱۳۹۲ طی حکمی از سوی علی خامنهای، سید علیاصغر دستغیب تولیت آستان احمدی (شاهچراغ) و محمدی را بر عهده گرفت.
روز شاهچراغ
در سال ۱۳۸۶ شورای فرهنگ عمومی استان فارس نامگذاری یک روز به نام بزرگداشت شاهچراغ مطرح شد و متولیان امر تصمیم گرفتند که روز تولد او را به عنوان مراسم بزرگداشت انتخاب کنند. لذا برای مشخص شدن روز دقیق تولد، مورخان و محققان تحقیقات خود را آغاز کردند اما پس از بررسیهای به عمل آمده کارشناسان به این نتیجه رسیدند که روز تولد شاهچراغ به درستی مشخص نیست و در این خصوص نقلهای متفاوتی وجود دارد. از این رو تصمیم بر این شد که در دهه کرامت یعنی حدفاصل تولد معصومه و رضا یک روز به عنوان روز بزرگداشت حضرت احمد بن موسی «شاهچراغ» تعیین شود.[۲] شورایعالی انقلاب فرهنگی در تاریخ ۲۴ شهریور ۱۳۸۸ روز ششم ذیقعده یعنی پنجمین روز از دهه کرامت را به نام روز بزرگداشت احمدبن موسی شاهچراغ جهت ثبت در تقویم مناسبتهای ملی- اسلامی کشور تصویب کرد.[۳]
توسعه حرم شاهچراغ
آستان احمدبنموسی شاهچراغ که در طول تاریخ مرکزی برای رشد معارف شیعه در جنوب کشور به شمار میرفت، اما در چند سال اخیر به دلیل واقع شدن در بافت تاریخی و فرهنگی شیراز مورد غفلت قرار گرفت و با ناهنجاریهای مختلفی روبرو شد تا آنجا که داد برخی از مقامات استان فارس را برآورد. اخیراً طرح جامع توسعه حرم مطهر شاهچراغ و سیدعلاءالدین حسین در شیراز تصویب شده تا با اجرای آن بسیاری از معضلات اطراف و محدوده حرمین در شیراز برچیده میشود. این طرح جامع در محدودهای به وسعت ۵۵ هکتار تصویب شده تا برای نخستین مرتبه، این دو آستان مقدس دارای یک طرح جامع و کامل برای توسعه، بازسازی و عمرانی شوند. در این طرح بحثهای مهمی از جمله حل معضل ترافیک عبوری، احداث ساختمانهای خدماتی، زائرسرا، مجموعههای فرهنگی، مذهبی و زیارتی مورد نیاز پیشبینی شدهاست (گردآوری : انجمن ناجی) در قدم نخست و بنا به دستور وزیر مسکن و شهرسازی قرار است ۳۰ هکتار زمین برای این امر اختصاص یافته و مابقی زمینهای مورد نیاز که در طرح اولیه نیز تعریف شدهاست در مراحل بعدی اختصاص مییابد. همچنین به دستور آیتالله خامنهای، رهبر ایران، هیأت امنای این آستان متشکل از برخی افراد با سابقه و زیر نظر نماینده وی در استان فارس همزمان با آغاز فعالیتها برای توسعه حرم تشکیل شد.[۴]
متولیان
سید محمدمهدی دستغیب که از سال ۱۳۶۰ با حکم سید روحالله خمینی تا ۱۴ اسفند ۱۳۹۲ این سمت را بر عهده داشت. لا
سید علیاصغر دستغیب پس از سید محمدمهدی دستغیب، سید علیاصغر دستغیب با حکم آیتالله خامنهای عهدهدار این منصب شد.