كبد چرب غير الكلي يك التهاب كبدي است كه در اثر تجمع بيش از اندازه ي چربي در بافت كبد ايجاد مي شود. دربيماري کبد چرب تجمع بيش از حد چربي درکبد، گاه باعث اختلال در فعاليت طبيعی بافت كبد مي گردد كه مي تواند سير پيشرونده پيدا كند و باعث نارسايي كبد و يا سيروز كبدی گردد...
علت بيماری کبد چرب
اگرچه علت اصلی بيماری كبد چرب مشخص نيست، ولي به نظر می رسد اين بيماری ارتباط نزديك با برخي بيماری هاي متابوليك دارد كه از آن جمله: چاقی، افزايش كلسترول و تری گليسريد خون و ديابت را مي توان نام برد. در درمان كبد چرب، كنترل اين بيماری های زمينه اي بسيار موثر مي باشد.گفته مي شود مصرف زياد انرژی باعث خواهد شد كبد نتواند سوخت و ساز طبيعی را انجام دهد و در نتيجه انرژي اضافي به صورت چربي در كبد ذخيره شود.
بيماري کبد چرب اغلب افراد را در سنين ميانسالي مبتلا مي كند. اكثر بيماران از افزايش وزن و چاقي به ويژه چاقي شكمي رنج مي برند. همچنين مي توانند دچار افزايش چربي هاي خون بوده و يا از مبتلايان به ديابت باشند.از آنجا كه در سال هاي اخير شيوع چاقي و بيماري هاي متابوليك در جوانان افزايش قابل توجهي يافته است، جواناني كه با چاقي و بيماري كبد چرب به پزشك مراجعه مي نمايند، كم نيستند. البته بايد ذكر كرد بيماراني هستند كه بدون داشتن هيچ كدام از عوامل خطر ذكر شده و بدون هيچ دليل شناخته شده اي، مبتلا به كبد چرب مي گردند.افزايش چربي در بدن كه معمولا با چاقي شكمي همراه است، به همراه افزايش چربي هاي خون و افزايش فشار خون، همه از علائم مجموعه اي از اختلالات تحت نام "سندرم متابوليك" هستند كه اين سندرم دقيقا وابسته به مقاومت انسولين مي باشد.
مجموعهای از عوامل باعث رسوب مزمن چربی در کبد و التهاب و نارسایی مزمن در کبد میشوند.کبد چرب به دو گروه عمده تقسیم میشود؛ کبد چرب الکلی که ناشی از مصرف طولانی مدت الکل میباشد و جنسیت و نژاد در این مساله دخیل هستند که آسیاییها بیشتر مستعد آسیب ناشی از مصرف الکل و ایجاد کبد چرب الکلی هستند و این بیماری در خانمها بیشتر از آقایان شایع است (گردآوری : انجمن ناجی)
کبد چرب غیر الکلی را میتوان به عنوان دومین دسته از کبد چرب نام برد..این نوع کبد چرب در جامعه ما شیوع بیشتری دارد، عوامل زیادی که بسیاری از آنها جنبه ژنتیکی دارند در بروز این نوع کبد چرب موثرند، مطالعات نشان داده عوامل زمینه ساز دیابت و بیماریهای قلبی و برخی بیماریهای متابولیسم با بروز کبد چرب غیر الکلی در رابطه است (گردآوری : انجمن ناجی)»در بین این عوامل دیابت یک علت مهم و شناخته شده در ایجاد کبد چرب میباشد و هر چه طول مدت ابتلا به دیابت طولانی باشد و یا درمان آن ناقص انجام گیرد احتمال ابتلا به کبد چرب در این افراد بیشتر است و در آنها ابتلا به التهاب ناشی از کبد چرب بیشتر از افراد عادی است (گردآوری : انجمن ناجی)»
علائم و شيوع بيماري کبد چرب
از آنجا كه بيماری کبد چرب سير پيشرونده دارد مي تواند در مراحل اوليه بدون علامت باشد تا زماني كه تاثيرات منفي بر عملكرد كبد ايجاد نمايد. در آن زمان علائمي از قبيل احساس ضعف، خستگي و كاهش وزن بروز مي كنند.
از آنجا كه سير اين بيماري مزمن است، شايد سال ها طول بكشد تا منجر به ايجاد سيروز كبدي (جايگزيني سلول هاي كبدي با سلول هاي فيبروز) و در نهايت نارسايي كبد گردد.
در نقطه مقابل، در موارد نادري به دليل ناشناخته، سير بيماري کبد چرب متوقف و يا حتي به حالت طبيعي باز مي گردد، بدون آنكه درمان مشخصي انجام گرفته باشد.
بين 10 تا 30 درصد بزرگسالان در كشورهاي پيشرفته مبتلا به بيماري کبد چرب هستند كه معمولا شامل افراد چاق در سنين ميانسالي است (گردآوری : انجمن ناجی)
با توجه به شيوه زندگي اعم از نوع تغذيه و فعاليت بدني، شيوع بيماري کبد چرب در كشورهاي در حال توسعه به ويژه در جامعه شهري افزايش چشمگيري داشته است (گردآوری : انجمن ناجی)
شيوع بيماري كبد چرب با افزايش سن، سير صعودي مي يابد. شيوع بيماری کبد چرب در آقايان دو برابر خانم ها مي باشد كه با افزايش سن، ميزان شيوع در خانم ها به آقايان نزديك مي شود، به ويژه پس از يائسگي، شيوع بيماري كبد چرب در خانم ها سير فزاينده اي دارد.
چاقی به تنهایی میتواند زمینه ساز کبد چرب باشد و عوامل ژنتیکی در کنار دیگر عوامل در ایجاد کبد چرب غیرالکلی دخیل است، در برخی بیماران افزایش چربی خون جزء LDL کلسترول در بیماران مبتلا رویت میشود که در درمان این افراد کم کردن LDL نقش موثری خواهد داشت. برخی افراد هستند که در آنها بیماریهای زمینه منجر به ابتلای آنها به کبد چرب غیر الکلی میشود مثل اختلال در متابولیسم و برخی هپاتیتهای مزمن هم ممکن است همرا با کبد چرب دیده شود مثل هپاتیت Bو C.»آسیب مزمن کبدی در بیمارانی که کبد چرب آنها همراه با التهاب باقی بماند دیده نمیشود، اما در عده ای که کبد چرب آنها همراه با التهابات است باعث آسیب مزمن به کبد آنها میشود و در برخی بیماران التهابات می تواند پیش رونده بوده و منجر به سیروز کبدی در فرد شود که سیروز کبدی معمولا در افرادی که چاقی مفرط دارند دیده میشود و حتی در برخی موارد عامل سیروز کبدی ناشناخته باقی میماند، مثل کشور آمریکا.»
راه تشخیص کبد چرب
یکی از ساده ترین و ارزانترین روش تشخیص کبد چرب روش تصویربرداری میباشد که می تواند به تشخیص کبد چرب در بیماران کمک کند و در کنار آن انجام آزمایشها برای آنزیمهای کبدی در تشخیص التهاب ناشی از کبد چرب به ما کمک میکند و در موارد کمتر سی تی اسکن یا سایر روش تصویربرداری هم در تشخیص بیماری کبد چرب استفاده میشود.برای درمان کبد چرب به درمان علت زمینه ساز چه در مرحله التهاب کبد و چه غیر التهاب آن می توان اشاره کرد،« اگر بیماری زمینه عامل بروز کبد چرب در فرد باشد با درمان آن به درمان کبد چرب کمک میکنیم.»
عملا شناخته شدهترین روش برای درمان کبد چرب ورزش همراه با کاهش وزن است و حتی دیده شده در بیمارانی که کاهش وزن نداشتهاند، ورزش نقش مهمی در بهبود کبد چرب را داشته است و در آخر استفاده از داروهای کاهنده قند خون در بیماران دیابتی و استفاده از داروهای کاهنده LDL در بیماران مبتلا به کلسترول از راههای مفید در کنار ورزش و کاهش وزن برای درمان کبد چرب است (گردآوری : انجمن ناجی)
کبد دومین عضو بزرگ در بدن انسان است و مسئول به اصطلاح رد کردن تمام مواد غذایی و نوشیدنی مصرف شده از صافی است که این بدان معناست که کبد فاکتورهای مضرر مواد غذایی را گرفته و آنها را به صورتی بدون ضرر وارد سیستم های دیگر بدن می کند. کبد به طور طبیعی خود را توسط سلول هایی ترمیم و پاکسازی میکند اما اگر فاکتورهای منفی وارد شده بیار باشند در این کار اختلال رخ می دهد.
وجود چربی در کبد هر انسانی طبیعی است اما اگر کبدی دارای 5 تا 10 درصد چربی باشد کبد چرب نامیده می شود.
کبد چرب یک موقعیت مخرب را در بدن ایجاد می کند و بدتر اینکه هیچ علامت هشدار دهنده ای در ابتلا ندارد.
10 تا 20 درصد مردم آمریکا مبتلا به کبد چرب هستند و این آمار برای ایرانیان چیزی بالغ بر 40 درصد است و این هشدار بزرگی برای مردم ایران محسوب می شود.
علل ایجاد کبد چرب چیست؟
عادات و رفتارهای غلط بسیاری ایجاد کننده این بیماری هستند که بارزترین و مهم ترین آنها مصرف الکل و مشروبات الکلی ,مصرف مواد غذایی چرب ، اضافه وزن ، نداشتن فعالیت بدنی سالم یعنی همان ورزش و تحرک مفید، سوء تغذیه ، فشار خونبالا ، بارداری ، مصرف داروهایی همچون آسپرین و تتراسایکلین
هستند.
علائم و نشانه های کبد چرب چیست؟
خستگی و بی حالی
کاهش وزن و اشتها
تهوع
ضعف عمومی
درد در مرکز و یا سمت راست بخش بالای شکم
راههای درمان کبد چرب:
داروهایی که مقاومت به انسولین را درمان میکنند مانند متفورمین
داشتن رژیم غذایی مناسب به خصوص رژیم غذای حاوی میوه ها و سبزیجات و غذاهای کم چرب
مصرف سیر و پیاز, چغندر , کلم و..
مصرف آب لیمو ترش در آب داغ البته این روش برای افرادی که مشکل معده دارند توصیه نمی شود
کاهش وزن
خودداری از مصرف خودسرانه دارو در زمان هر نوع بیماری
مصرف ویتامین E البته به اندازه و با ملباسمو با پزشک
ترک مخدرات
ورزش
خودداری از مصرف مواد غذایی فریز شده - زود پز شده - ترشیجات - رب - سس ها - نمک زیاد - چای پر رنگ - فست فودها - آب همراه غذا - دوغ همراه غذا -تنقلات شور - روغن های سرخ کردنی - لبنیات پر چرب و..
کبد چرب (Fatty liver) یا استئاتوز واژه کلی برای اشاره به جمع شدن چربی در کبد است (گردآوری : انجمن ناجی) وجود چربی در کبد، طبیعی میباشد، اما اگر این میزان از چربی بیشتر از 5 تا 10 درصد وزن کل کبد شود، فرد به بیماری کبد چرب دچار شده است (گردآوری : انجمن ناجی) کبد چرب یک بیماری درمان پذیر است ولی بعضی اوقات میتواند باعث اثرات و عوراض خطرناکی شود. کبد چرب معمولا نشانه و علامتی نداشته و باعث آسیبی همیشگی و برگشت ناپذیر نمیشود.
وظیفه کبد بررسی هر غذایی که میخوریم و هر نوشیدنی که مینوشیم برای تصفیه مواد خطرناک است (گردآوری : انجمن ناجی) اگر میزان زیادی چربی در کبد وجود داشته باشد، این فرآیند دچار مشکل میشود. در بعضی از مواقع کبد چرب باعث التهاب و یا زخم های کبدی میشود. در شدیدترین حالت کبد چرب فرد دچار نارسایی کبدی میشود.
کبد چرب بیماری معمولی است و 10 تا 20 درصد افراد در ابالات متحده دچار این بیماری میباشند. اکثر موارد کبد چرب در سنین بین 50 تا 60 سال تشخیص داده میشود. زمانیکه کبد چرب بدلیل سایر مشکلات رخ میدهد، خطرناک بوده و باید به موقع برای درمان اقدام کرد.
انواع کبد چرب
کبد چرب به سه دسته کلی، کبد چرب غیرالکلی، کبد چرب الکلی و کبد چرب حاد بارداری تقسیم میشود.
کبد چرب غیرالکلی
این بیماری زمانی رخ میدهد، که کبد در شکستن چربی ها دچار مشکل میشود و با جمع شدن چربی در بافتهای کبد، فرد دچار کبد چرب میگردد. این بیماری با مصرف الکل مرتبط نبوده و زمانی مشخص میشود که 10 درصد و یا بیشتر وزن کبد حاوی چربی باشد. این بیماری خود نیز به چند دسته تقسیم شده و در شدیدترین مراحل باعث سیروز کبدی و یا زخم و سپس نارسایی کبدی میگردد.
کبد چرب الکلی
این بیماری جزء اولین مرحلههای بیماری های کبدی مربوط به الکل است (گردآوری : انجمن ناجی) کبد با مصرف زیاد الکل صدمه دیده و قادر به شکستن چربی ها نیست. اگر فرد از مصرف الکل خودداری نماید، این نوع کبدچرب کم کم درمان میگردد، اما در صورت ادامه به مصرف الکل فرد ممکن است دچار سیروز کبدی گردد.
کبد چرب بارداری
هرچند این نوع از کبد چرب خیلی نادر بوده، با این حال جمع شدن چربی در هنگام بارداری میتواند خطراتی جدی هم برای مادر و هم برای جنین داشته باشد.
این بیماری میتواند باعث نارسایی کبدی، نارسایی کلیه، عفونت شدید و یا خونریزی شود. هرچند دلیل این بیماری کاملا شناخته نشده اما دانشمندان معتقدند این بیماری با هورمون های این دوران در ارتباط است (گردآوری : انجمن ناجی)
علایم این بیماری در سه ماه سوم رخ داده و شامل حالت تهوع، استفراغ، درد در قسمت بالایی سمت راست شکم، زردی و کسالت عمومی گردد. زنان باردار باید آزمایش های لازم را برای اطلاع از این بیماری انجام دهند، اکثر زنان پس از زایمان شروع به بهبود مینمایند.
علایم کبد چرب
کبد چرب معمولا یک بیماری خاموش است و بخصوص در مراحل اولیه نشانهای ندارد. زمانیکه بیماری پیشرفت کند، میتواند باعث علایم مبهمی همچون:
خستگی
کاهش وزن و یا کاهش اشتها
ضعف
تهوع
گیجی، مشکل در تصمیم گیری و یا تمرکز
سایر نشانه هایی که ممکن است احساس شود شامل:
درد در مرکز و یا سمت راست قسمت بالایی شکم
بزرگ شدن کبد
در صورتیکه فرد دچار سیروز کبدی هم شود، علایم زیر ممکن است رخ دهند:
احتباس مایعات
کاهش ماهیچه ها
خونریزی داخلی
زردی پوت و چشم ها
نارسایی کبدی
دلایل ابتلا به کبد چرب
یکی از شایع ترین دلایل ابتلا به کبد چرب اعتیاد به الکل میباشد. بعضی از داروهای خاص و اختلالات متابولیک نیز یکی دیگر از این دلایل هستند.
در بیشتر مواردیکه فرد الکلی نیست، پزشکان دلیل قطعی برای ابتلا به کبد چرب را نمیدانند، اما موارد زیر میتواند باعث کبد چرب و یا افزایش خطر ابتلا به آن شوند، این عوامل شامل:
چاقی
دیابت نوع 2
فشار خون بالا
مصرف داروهایی همچون آسپرین، داروهای استروئیدی، تاموکسیفن و تتراسیکلین
باداری
مسمومیت
ویروس ها (ویروس هپاتیت A و سایر ویروس ها)
سوءتغذیه
کلسترول خون بالا
سندرم تخمدان پلی کیستیک
کم کاری تیروئید (hypothyroidism)
جراحی بای پس معده
نحوه تشخیص بیماری
آزمایش ها و تست هایی که برای مشخص کردن ابتلا به کبد چرب استفاده میشوند، شامل:
آزمایش خون، که شامل تست عملکرد آنزیم های کبدی میشود.
تصویر برداری، که از طریق روش های مختلف همچون CT اسکن و اولتراسوند و یا ام آر ای (MRI) انجام میشود.
آزمایش بافت های کبدی، که با یک سوزن کوچک بخش کوچکی از کبد برای انجام آزمایش برای تشخیص ابتلا به کبد چرب برداشته میشود.
درمان کبد چرب
درحال حاضر درمان خاصی برای کبدچرب وجود ندارد. برای درمان کبد چرب میبایست سایر مشکلات از جمله دیابت و یا کلسترول درمان گردد. درمان های معمول این بیماری شامل:
ترک مصرف الکل
مدیریت کلسترول
کاهش وزن
کنترل قندخون
میباشد. برای دریافت دارو و توصیه در مورد کنترل و مدیریت سایر بیماری ها و مشکلات که منجر به کبد چرب میشوند، باید به پزشک مراجعه نمود.
درمان خانگی و تغییرات سبک زندگی در کبد چرب
با رعایت موارد زیر، شما میتوانید کبد چرب را کنترل و درمان کرده، این موارد شامل:
کاهش وزن. در صورتیکه شما اضافه وزن داشته و یا چاق هستید، میزان کالری مصرفی در روز و افزایش فعالیت بدنی، اقدام به کاهش وزن نمایید. همچنین با اتخاذ یک رژیم غذایی سالم نیز بخود کمک نمایید. برای دریافت راهنمایی در این مورد به پزشک و یا متخصص تغذیه مراجعه نمایید.
ورزش کرده و فعالیت بدنیتان را افزایش دهید. هدفتان را حداقل 30 دقیقه ورزش در طول روز قرار داده و اگر نیاز به کاهش وزن هم دارید، این میزان را افزایش دهید.
دیابت و کلسترول خون خود را کنترل کرده و به توصیه های پزشکتان عمل نمایید.
از کبد خود محافظت نمایید. از کارهایی که فشارزادی بر کبد میآورند همچون مصرف الکل و یا مصرف خودسرانه دارو خودداری نمایید.
درمان کبد چرب با طب جایگزین
هرچند اثر هیچ یک از روش های طب جایگزین برای درمان کبد چرب اثبات نشدهاند، اما ترکیبات طبیعی میتوانند در درمان کبد چرب مفید باشند، یکی از این مکمل ها شامل:
ویتامین E. از نظر تئوری ویتامین ای و سایر انواع ویتامین های آنتی اکسیدان می توانند به سلامت کبد کمک نمایند. از آنجا که ویتامین e میتواند خطراتی از جمله افزایش خطر مرگ در مردان و یاافزایش خطر سرطان پروستات دارد، برای مصرف این ویتامین و میزان مصرف آن بایستی با پزشک ملباسمو نمایید.
پیشگیری از ابتلا به کبد چرب
برای کاهش خطر ابتلا به کبد چرب رعایت موارد زیر موثر میباشند.
رژیم غذایی سالم - یک رژیم غذایی سالم حاوی میوه، سبزیجات، غلات کامل و چربی های سالم میتواند خطر ابتلا به کبد چرب را کاهش دهد.
حفظ وزن سالم و تناسب اندام - اگر شما چاق هستید و یا اضافه وزن دارید کاهش وزن به ما کمک مینماید. اگر وزن مناسبی دارید برای حفظ وزن و تناسب اندام خود و جلوگیری از چاقی اقدام نمایید.
ورزش و تمرین - ورزش در بیشتر روز های هفته کمک کننده است، البته اگر مدتهاست ورزش نکردهاید، پیش از ورزش با پزشک ملباسمو نمایید.
ترک الکل - در صورتیکه شما مشروبات الکلی مصرف میکنید، ترک مصرف الکل میتواند از ابتلا به کبد چرب الکلی جلوگیری نماید.
بهطور طبیعی فقط میزان کمی چربی در کبد ذخیره میشود. پیدا کردن ریشهی چربیهای ذخیره شده در کبد چرب غیرالکلی، برای پیشگیری و درمان این بیماری بسیار حایز اهمیت است (گردآوری : انجمن ناجی)مهمترین نکات برای بر طرف کردن حالت کبد چرب :
مصرف محدود مواد نشاسته ای-کاهش مصرف کربوهیدرات ها از جمله قند ساده-نان-ماکارونی-کیک ها- بیسکویت ودسرها توصیه میشود.
افزایش مقدار سبزی ها ومیوه های خام وفیبر ها
استفاده از آب سبزیجات
اجتناب از غذا های سرخ شده و آماده وهر گونه مارگارین
اجتناب از مواد لبنی که شامل:شیر-پنیر-خامه-بستنی- ماست
استفاده از محصولات سویا شیر و بنیر سویا برای جبران کلسیم شیر
اجتناب از مصرف نوشابه ها
نوشیدن دو لیتر یا ۸ لیوان آب در روز
استفاده از منابع غنی ویتامین ث و سلنیوم (یک توضیح اضافه این که مقدار کم سلنیوم مورد نیاز افراد سالم، در غذاهای دریایی، مانند میگو و ماهی وجود دارد.)
**مواد غذایی مفید برای کبد
مصرف بعضی از مواد غذایی طبیعی، فعالیت کبد را در حد مطلوب حفظ می کند. داشتن یک کبد سالم باعث می شود انرژی بیشتر و حال بهتری داشته باشیم. ولی کبد ی که بیمار است و به درستی کار نمی کند، باعث احساس خستگی، سردرد، اشکال در تنفس، حساسیت و عدم تحمل بعضی مواد غذایی، مشکلات پوستی و افزایش وزن می شود.
غذاهای مفید برای کبد به دو گروه عمده تقسیم می شوند:
1- مواد غذایی که فرآیند سم زدایی و تصفیه کبد را افزایش می دهند.
2- مواد غذایی غنی از آنتی اکسیدان که در طی فرآیند سم زدایی از کبد محافظت می کنند.
در قسمت زیر به 8 ماده غذایی مهم که برای کبد مفید هستند، اشاره می شود:
1- سیر و پیاز:
سیر حاوی آلیسین (یک نوع آنتی اکسیدان) است که یک ترکیب سولفوردار است و برای سم زدایی بهتر و موثرتر کبد لازم است (گردآوری : انجمن ناجی) سیر به کبد کمک می کند تا بدن را از آلودگی جیوه، بعضی مواد افزودنی موجود در غذاها و هورمون استروژن پاک کند.
2- انواع کلم (مثل بروکلی، گل کلم، کلم قمری، کلم پیچ و کلم بروکسل):
کلم ها دارای خاصیت سم زدایی قوی برای کبد هستند. این سبزیجات دارای موادی هستند که بعضی سموم را در بدن خنثی می کنند؛ مثل نیتروزامین های موجود در دود سیگار ، و افلاتوکسین موجود در بادام زمینی.
همچنین انواع کلم دارای موادی بنام «گلوکوزینولات» هستند که باعث می شوند کبد آنزیم هایی را تولید کند که برای انجام فرآیند سم زدایی لازم هستند.
3- آب لیمو ترش تازه در آب داغ:
آب لیمو ترش تازه را در یک لیوان آب داغ بریزید و اول صبح بطور ناشتا بنوشید(البته اگر ناراحتی معده ندارید). این کار باعث می شود کبد پاک شود و عمل سم زدایی و تصفیه آن افزایش یابد.
همچنین تولید صفرا را تحریک می کند، معده و روده را پاک می کند و حرکات روده ای را افزایش می دهد.
4- چغندر:
چغندر، تصفیه ی خون را تقویت می کند و فلزات سنگین را در بدن جذب می کند.
5- میوه های غنی از آنتی اکسیدان:
بر اساس مطالعاتی مشخص شده که میوه های زیر بیشترین مقدار آنتی اکسیدان ها را دارند که به ترتیب غنای آنتی اکسیدانی عبارتند از:آلو- کشمش- زغال اخته- شاتوت- توت فرنگی- تمشک- پرتقال- گریپ فورت سرخ- طالبی- سیب و گلابی.در طی فرآیند سم زدایی یا تصفیه کبد ، تعداد زیادی رادیکال آزاد تولید می شود که برای سلامت کبد مضر هستند. آنتی اکسیدان ها از کبد در برابر آسیب رادیکال های آزاد، محافظت می کنند.
6- سیب:
سیب دارای پکتین است که می تواند به فلزات سنگین موجود در بدن متصل شود (به خصوص در روده بزرگ) و باعث دفع آنها از بدن شود. این کار بار کبد ی را کاهش می دهد و ظرفیت سم زدایی آن.
7- آرتیشو (کنگر فرنگی):
آرتیشو تولید صفرا را افزایش می دهد. یکی از کارهای صفرا این است که سموم بدن را از طریق روده پاک می کند.
30 دقیقه بعد از خوردن یک گلوله آرتیشو(تصویر بالا)، ترشح صفرا تا صد درصد افزایش می یابد. 8- سالاد سبزیجات برگی شکل تند:
این سالاد ترشح و جریان صفرا را در داخل کبد افزایش می دهد و تحریک می کند؛ مثل اندیو(شکل بالا) و کاسنی تلخ.
* نکته قابل توجه:
خوردن مواد غذایی که در بالا ذکر شده است، نمی تواند جایگزین داروی تجویز شده توسط پزشک شود و باید همراه با مصرف این مواد غذایی، به توصیه ی پزشک خود در این زمینه نیز عمل کنید.
طبيعي ترين راه مقابله با كبد چرب
مصرف بی اندازه غذاهای چرب این روز ها به عنوان یکی از شایع ترین دلایل ابتلا به بیماری کبد چرب گزارش شده که ابتلا به آن در میان افراد کم تحرک در مقایسه با دیگر مردم بیشتر است (گردآوری : انجمن ناجی)
در این بیماری ذرات درشت و بزرگ چربی در سلول های کبد رسوب می کنند و به این ترتیب موجب بروز اختلال هایی در عملکرد کبد و ابتلا به بیماری های مزمن کبد می شود که از میان آنها می توان به استعداد ابتلا به عفونت ها، خونریزی های دستگاه گوارش و اختلال در سطح هوشیاری اشاره کرد.
از آنجا که بیماری کبدچرب از جمله بیماری های خاموش و بی نشانه است، پیشگیری از ابتلا به آن از جمله اولویت ها قرار می گیرد، زیرا این بیماری معمولا زمانی خود را نمایان می کند که ذرات چربی بخش زیادی از سلول های کبدی را به خود درگیر کرده اند. کبد چرب پس از درگیر کردن کبد با علائمی مانند ضعف، خستگی و احساس سنگینی و فشار در ناحیه فوقانی و راست شکم بروز می کند. خوشبختانه در میان شیوه های طبیعی درمان در سراسر جهان، راهکارها و تکنیک هایی وجود دارد که می توان از آنها برای پیشگیری از ابتلا به کبدچرب اقدام كرد. در اینجا برخی از کاربردی ترین و ساده ترین این شیوه ها را با هم مرور می کنیم.
پیشگیری از تجمع چربی ها در کبد
نوشیدن چای سبز یا استفاده از عصاره این گیاه دارویی تاثیر زیادی در پیشگیری از تجمع و رسوب چربی ها در اطراف کبد دارد، ضمن آنکه می تواند به تسریع روند درمانی کبد چرب نیز کمک کند. افرادی که احتمال و استعداد ابتلا به این بیماری در آنها زیاد است مانند افراد چاق و کم تحرک می توانند با گنجاندن چای سبز در رژیم غذایی روزانه خود از ابتلا به این بیماری پیشگیری کنند، به شرط آنکه در کنار نوشیدن چای سبز، رژیم غذایی سرشار از سبزیجات و میوه ها را در برنامه غذایی خود بگنجانند. علاوه بر این، درمانگران چینی بر این باورند که نوشیدن این چای گیاهی به صورت مستمر می تواند از ابتلا به سرطان کبد نیز پیشگیری کند.
کاهش جذب چربی با خارمریم
گیاه خارمریم یکی دیگر از گیاهان دارویی است که از آن برای درمان و پیشگیری از بیماری های کبدی استفاده می کنند. این گیاه از آنجا که ترکیبی به نام سیلی مارین دارد، می تواند در کاهش میزان جذب چربی به ویژه چربی بد (ldl)، تری گلیسیرید و کاهش جذب کلسترول موثر باشد.
به همین دلیل بسیاری از درمانگران، این گیاه را از جمله موثرترین گیاهان دارویی برای درمان کبد چرب می شناسند و مصرف دمنوش یا خشک این گیاه همراه غذا را در این زمینه موثر می دانند. مصرف این گیاه با ملباسمو متخصص طب سنتی می تواند به بهبود عملکرد کبد کمک کرده و سرعت تولید دوباره سلول های کبدی را افزایش دهد.
با زنجبیل متابولیسم بدن را افزایش دهید
یکی دیگر از شیوه های کاهش جذب چربی در جریان گردش خون و اندام های داخلی گنجاندن زنجبیل در برنامه غذایی هفتگی است (گردآوری : انجمن ناجی) افرادی که در طول هفته 2 تا 3 بار زنجبیل استفاده می کنند، می توانند از خواص درمانی آن در افزایش میزان متابولیسم و سوخت و ساز بدن و کاهش جذب چربی ها بهره مند شوند. برای این منظور می توانید یک تکه زنجبیل را درون یک کاسه ماست رنده كرده و آن را بعد از صرف وعده های غذایی میل کنید. به اعتقاد برخی از درمانگران شیوه های طبیعی درمان نوشیدن دمنوش زنجبیل نیز در کنترل بیماری های کبد به ویژه کبد چرب موثر است (گردآوری : انجمن ناجی) نوشیدن این دمنوش می تواند به کاهش جذب چربی در اطراف کبد کمک کرده و مانع از ابتلای افراد مستعد به این بیماری شود. مصرف دمنوش زنجبیل یا ماست کم چرب حاوی زنجبیل به ویژه در وعده هایی که غذای چرب خورده اید بسیار اهمیت دارد.
بیماری کبد چرب در طب نوین درمان اختصاصی ندارد اما با استفاده از پاپریکا ، حتی کبد چرب گرید 3 هم به سادگی درمان می شود. پاپریکا یک افشره گیاهی است که اختصاصا جهت درمان کبد چرب در نظر گرفته شده و عملکرد بسیار موفقی داشته است (گردآوری : انجمن ناجی)
سویا را با گوشت قرمز عوض کنید
یکی از مهم ترین عواملی که می تواند از رسوب چربی ها در بافت کبد جلوگیری کند، اصلاح رژیم غذایی است (گردآوری : انجمن ناجی) به گفته محققان جایگزین کردن سویا و پروتئین گیاهی به جای پروتئین حیوانی به ویژه گوشت قرمز می تواند تاثیر زیادی در کاهش جذب چربی و تری گلیسیرید در بافت کبد داشته باشد. از این رو، درمانگران به افراد مستعد ابتلا به کبد چرب و التهاب کبد توصیه می کنند در طول هفته برای تهیه غذاهای خود از گوشت قرمز و سویا کنار هم استفاده کنند و مصرف گوشت قرمز را به حداقل برسانند.
دور این غذاها را خط بکشید
اگر به اضافه وزن مبتلایید، اگر کم تحرک هستید و احتمال ابتلا به کبدچرب را دور نمی بینید به شما پیشنهاد می کنیم از مصرف غذاهایی مانند غذاهای فریز شده و یخ زده، ترشیجات، ماست پرچرب، سس، نمك زیاد، غذاهای فست فود، انواع شیرینی ها، پیتزا، انواع سرخ كردنی ها مانند سیر داغ، پیاز داغ، چیپس، پفک، غذاهای چرب و نوشابه های گازدارپرهیز كرده و تا می توانید به جای آنها از میوه های تازه، سبزیجات مختلف به ویژه کاهو، خیار، هویج و غذاهای سالم و طبیعی استفاده کنید. رعایت این رژیم در تمامی دوره های سنی به پیشگیری از ابتلا به کبد چرب و دیگر بیماری های کبد کمک می کند.
آبلیمو را فراموش نکنید
نوشیدن یک لیوان آب که در آن عصاره یک لیموترش تازه وجود دارد در آغاز روز می تواند بهترین دارو برای پیشگیری از ابتلا به کبد چرب باشد. از آنجا که لیمو سرشار از ویتامین c است و به عنوان یک آنتی اکسیدان می تواند نقش موثری در هضم و جذب مواد مفید در بدن داشته باشد، قابلیت زیادی در پیشگیری و درمان کبد چرب دارد.
از زردچوبه غافل نشوید
به تازگی محققان دانشگاه «سنت لوئیس» از تاثیر زردچوبه بر کنترل بیماری کبد چرب در افراد چاقی که به این بیماری مبتلا هستند خبر داده اند. بر اساس این تحقیقات مشخص شده، افرادی که از زردچوبه به عنوان یک چاشنی در برنامه روزانه خود استفاده می کنند کبد مقاوم تری در برابر ابتلا به بیماری کبد چرب دارند و احتمال ذخیره شدن ذرات چربی در کبد آنها کمتر است (گردآوری : انجمن ناجی) از این رو این محققان به مردم توصیه می کنند مصرف زردچوبه را به عنوان یک ادویه موثر و درمانگر در برنامه هفتگی و حتی روزانه خود بگنجانند.
عرقیات گیاهی بنوشید
عرق گیاهی شاه تره، خارشتر و کاسنی از جمله داروهای گیاهی موثر در کنترل و درمان کبد چرب به شمار می آیند. این نوشیدنی های گیاهی از آنجا که طبعی سرد و تر دارند موجب کاهش میزان کلسترول خون می شوند و در عین حال به پاکسازی کبد و بدن از سموم و مواد زائد هم کمک می کنند.
به اعتقاد درمانگران، نوشیدن یك تا 2 لیوان ازیکی از عرقیات شاه تره، کاسنی و خارشتر یا ترکیبی از آنها می تواند تاثیر زیادی در پیشگیری از ابتلا به بیماری های کبد به ویژه کبد چرب و سیروز کبدی داشته باشد و احتمال ابتلا به این بیماری ها را به صفر برساند.
چه افرادی استعداد ابتلا به کبد چرب دارند؟
به گفته درمانگران، افراد چاق و دچار اضافه وزن که کمترین میزان تحرک را دارند اصلی ترین گروه ها برای ابتلا به بیماری کبد چرب هستند. اما در کنار این گروه، گروه های دیگری هم وجود دارند که بیشترین آمادگی را برای ابتلا به این بیماری دارند.
از طرفی افراد بی تحرک و علاقه مند به غذاهای آماده و فست فودها نیز در گروه افراد مستعد ابتلا به کبد چرب هستند، بنابراین باید هوشیار باشند و با ملباسمو پزشک خود آزمایش های لازم در این زمینه را انجام دهند.
به گفته برخی از متخصصان، مصرف بی رویه و بی قاعده ویتامین a نیز می تواند یک عامل محرک برای ابتلا به بیماری کبد چرب باشد که در نهایت فرد را با خطر رسوب چربی در بافت های کبد و اختلال در عملکرد این عضو رو به رو کند.
منظور از کبد چرب ،رسوب چربی (عمدتاً از چربی های خنثی ) در کبد است که پیدایش آن در افراد چاق ،مبتلایان به دیابت و چربی خون بالا و بی تحرک ، بیشتر دیده می شود . کاهش سریع وزن می تواند این عارضه را در پی داشته باشد .
چاقی عامل مهمی برای بروز بسیاری از بیماری ها و مشکلات در فرد است . به همین دلیل برای پیشگیری از بروز بسیاری از بیماری ها لازم است وزن خود را کاهش دهید .
در حالت عادی امکان رسوب چربی در کبد که یکی از ارکان مهم سم زدایی محسوب می شود وجود ندارد ولی اضافه وزن و چاقی از شاخص های اساسی تجمع و رسوب چربی در غده 5/1 کیلویی بدن (کبد) است .
چربی خون بالا ، دیابت و مصرف برخی داروها مانند کورتن نیز از دلایل بروز بیماری کبد چرب است .
مشکلات کبد چرب:
کبد فرد مبتلا به این عارضه در مقابل رسوب چربی از خود واکنش نشان می دهد که در دراز مدت سبب آسیب کبد می شود .
شیوع این بیماری در زنان به علت کم تحرکی بیشتر است . مهم ترین اصل برای درمان کبد چرب ، برطرف کردن بیماری های زمینه ای ایجاد کننده آن است . اگر پزشک تشخیص دهد که چاقی علت بروز بیماری است ، فرد می تواند با کم کردن حداقل 5 کیلوگرم از وزن خود ، چربی کبد را کاهش دهد و حتی این بیماری را درمان کند . افراد مبتلا به دیابت هم به دلیل مختل شدن متابولیسم چربی در بدنشان ، مستعد این بیماری هستند که با تجویز داروهای مناسب بهبود می یابند . بسیاری از این بیماران با مصرف آنتی اکسیدان از جمله ویتامین E و مصرف داروی متفورمین ، هم قند خونشان کنترل می شود و هم سوخت و ساز چربی در کبد آنها تنظیم می شود . چاقی آفت سلامت است و برای کنترل آن و بسیاری بیماری های دیگر باید الگوی تغذیه ای ، از غذاهای پرکالری چرب و کم فیبر به سمت غذاهای سالم و تازه تغییر پیدا کند و ورزش و تحرک بدنی جزء برنامه روزانه افراد قرار بگیرد .
80 درصد بیماری های عروق کرونر قلب ، 60 درصد موارد دیابت ، یک سوم سرطان ها و بسیاری از بیماری ها و مشکلات دیگر با داشتن رژیم غذایی سالم ، حفظ وزن در حد طبیعی و فعالیت بدنی مناسب و مستمر قابل پیشگیری است .
درمان بیماری کبد چرب, تغذیه برای کبد چرب
چی بخوریم و چی نخوریم ؟
غذاهای مضر برای جلوگیری از آسیب دیدن کبدتان ، از خوردن غذاهای زیر اجتناب کنید :
چای ، سرخ کردنی ، غذاهای چرب و پر حجم ، سیر داغ ، پیاز داغ ، آب همراه غذا ، دوغ همراه غذا ، تخم مرغ ، تنقلات شور ، دارو ، پفک ، یخمک ، روغن سرخ کردنی ، شیرینی ، غذای فریز شده ، نمک زیاد ، ترشیجات ، رب ، سس و...
درمان بیماری کبد چرب, تغذیه برای کبد چرب
غذاهای مفید برای کبد :
آب ( روزی 6 لیوان آب که حتماً باید نیم ساعت قبل از غذا و دو ساعت و نیم بعد از غذا نوشیده شود . ) ، میوه جات ، لیمو ترش ، روزی 4-5 واحد سبزیجات ، ترشیجات طبیعی ( مثل زرشک یا شاتوت که بهترین دارو است .) انواع مرکبات ، غلات سبوس دار .
در ایران هم مثل سایر کشورها موج بیماریهای کبدی رو به گسترش است و در میان بیماریهای کبدی ، بیماری وجود دارد بنام کبد چرب که شامل 2 نوع کبد چرب الکلیک و غیرالکلیک میباشد ، ما در این فرصت به لحاظ اینکه کبد چرب غیرالکلیک شیوع بیشتری داشته و فراگیر شده در مورد این نوع کبد چرب بحث را دنبال میکنیم .
بیماری کبد چرب :
کبد چرب یکی از بیماری های شایع است ، معمولا به دلایل عادات غذایی نامناسب و عدم تحرک حاصل می شود که در صورت درمان نشدن مشکلات زیادی برای سلامتی افراد ایجاد می کند
کبد چرب شایع ترین بیماری کبدی در سراسر جهان است در کشور خودمان هم کبد چرب حداقل 30 الی 40 درصد جامعه ایرانی را به خود مبتلا کرده است (گردآوری : انجمن ناجی)
بطور کلی این بیماری 3 مرحله از پیشرفت دارد. مرحله اول بیماری، کبد چرب درجه یک نام دارد که درآن تجمع چربی تنها در بخش خارجی کبد صورت می گیرد. در این نوع ، سلول های چربی عملکرد کبد را تحت تاثیر قرار نمی دهند
در کبد چرب درجه دو و درجه سه، چربی به داخل سلول ها راه می یابد و عملکرد کبد را با اشکال روبه رو می کند. در نتیجه بیمار به درمان کامل و سریع نیاز دارد.
این بیماری بیشتر در افراد چاق بروز میکند. به گفته پزشکان ۷۵ درصد افراد چاق در خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند. اما کبد چرب فقط مختص افراد چاق نیست و لاغر بودن، لزوما به این معنا نیست که شخص در بدنش چربی ندارد.
افراد لاغر هم می توانند با مصرف چربی و روغن فراوان گرفتار کبد چرب شوند. آنها با توجه به نداشتن علایم واضحی چون شکم بزرگ و کم بودن وزنشان تصور میکنند سالم هستند. در نتیجه غذاهای چرب و شیرین فراوان می خورند و برای سوزاندن این مواد چندان فعالیتی نمی کنند.
مهمترین علل ابتلا به کبد چرب : 1- زیاده روی درمصرف چربیهای غیر طبیعی
هر نوع چربی باعث ایجاد کبد چرب نمیشود بلکه فقط تكههای بافت چربیدار، كه حاوی لیپوپروتئین كمچگال (همان كلسترول بد) هستند و سریع رسوب میکنند ، اغلب در کبد انباشته می شوند و موجب بیماری کبد چرب می شوند .
2- کم تحرکی
بطور کلی کم تحرکی میتواند عامل بسیاری از بیماریها واقع شود ، بدن اشخاص کم تحرک بسیار ضعیف و آسیب پذیر است بنابراین بستر بسیار مناسبی برای رسوب چربی و مواد زائد خواهد بود .
3- مصرف برخی از داروها و مواد شیمیایی
آمیودارون ، نیفیدیپین ، دیلتیازوم ، کلوروکین ، ترکیبات کورتیکو استروئیدی، تتراساکلین داروهای هستند که مصرف آنها می تواند با ایجاد کبد چرب همراه شود.
4- هضم ناقص مواد در معده
بطور کلی هر عاملي که باعث ايجاد سوءهضم شود کبد چرب ايجاد مي کند. معده هضم غذا را برعهده دارد و مواد غذايي از معده به کبد مي روند، در نتيجه هر عاملي که در معده ايجاد سوء هضم کند مي تواند در کبد انسداد هاي ريز ايجاد کند و در نهايت اين انسدادهاي ريز، کبد چرب را به وجود مي آورند. بنابراين محصول هضم معده که وارد کبد مي شود بايد از کيفيت مناسب برخوردار باشد
عوامل موثر در پیشرفت بیماری :
اضافه وزن
ضمیمه شدن بیماریهای دیگر
رژیم غذایی غیر اورگانیک
تذکر مهم : کسانی که اضافه وزن دارند باید دقت داشته باشند ، کاهش وزن باید به تدریج و در یک بازه زمانی مناسب انجام شود و مناسب ترین آن ، کم کردن نیم تا یک کیلو وزن در هفته است زیرا لاغری سریع نیز خود یکی از عوامل زمینه ساز ابتلا به کبد چرب است
علائم ابتلا به کبد چرب :
بیماری کبد چرب معمولا بدون علامت بوده و تشخیص دقیق و تعیین سطح آن فقط با سونوگرافی مشخص می شود .
در مواردی وجود درد در قسمت سمت راست زیر دنده و یا احساس خستگی، ضعف و بی حالی از جمله علائم غیر اختصاصی این بیماری است (گردآوری : انجمن ناجی) یعنی ممکن است این علائم مربوط به بیماری دیگری باشد