ابوجعفر محمدبن محمد معروف به خواجه نصيرالدين در سال 597 ق در طوس به دنيا آمد. ابتدا علوم عقلي و نقلي و حكمت مشاء و سپس رياضيات، فقه، فلسفه، نجوم و ادبيات را آموخت و در علوم روز به استادي تمام رسيد.
وي چند سال پس از حمله سپاه چنگيزخان مغول، به قلعه اسماعيليه پناه برد و در آنجا نيز از تاليف و نگارش باز نايستاد. با غلبه سپاه مغول بر اسماعيليان، وي به خدمت هولاكوخان فرمانرواي وقت مغول پيوست و با استفاده از نفوذ خود، از كشتار مردم و دانشمندان و تخريب آثار فرهنگي و علمي و غارت شهرها و روستاها جلوگيري نمود. پس از فتح بغداد و سقوط عباسيان، خواجه نصير ماموريت يافت تا رصدخانه مراغه را ترتيب دهد. او جماعتي از رياضيدانان بزرگ را گردآورد و كار احداث رصدخانه را در سال 657 ق آغاز كرد. خواجه، با اين كار، عالمان بزرگ زمان را كه پراكنده بودند در يك مكان، جمع كرد و همچنين كتابخانهاي عظيم در محل رصدخانه مراغه احداث نمود. وي براي تهيه كتابهاي مورد نظر، كتبي از بغداد، شام و شمال آفريقا و اطراف و اكناف ايران فراهم نمود و كتابخانهاي با بيش از 400 هزار جلد كتاب، ايجاد كرد. عمر خواجه از اين پس در خدمات علمي گذشت.
وي يكي از بزرگترين بنيانگذاران كلام شيعه بود و ضمن تاييد حكمت ابنسينا، به شرح مشكلات اشارات پرداخت. وي همچنين آثار متعددي را در علوم مختلف به نگارش درآورد كه اخلاق ناصري، تجريد العقايد، زيج ايلخاني، اوصاف الاشراف، اساسُ الاقتباس و تذكره نصيريه و بيش از 60 اثر ديگر در اصول دين، منطق، هندسه، هيئت، نجوم، عروض و شعر از آن جملهاند. خواجه نصيرالدين در سال 672 در 75 سالگي درگذشت و در كاظمين به خاك سپرده شد.
اين روز را به منزله روزي براي بزرگداشت مهندسان، روز مهندس نيز ناميدهاند.
مهندس (به فارسی افغانستان: انجینیر) کسی است که در یکی از رشتههای مهندسی آموزش دیدهباشد و یا به طور حرفهای در آن رشته مشغول به کار باشد. مهندسان از فناوری، ریاضیات، و دانش برای حلّ مسائل کاربردی استفاده میکنند.
ریشه واژهٔ مهندس
ریشه واژهٔ مهندس واژه فارسی است (گردآوری : انجمن ناجی) این واژه در فارسی میانه به گونه ای تلفظ میشده که پس از وام گرفته شدن این واژه از سوی عربی و صرف آن در یکی از بابهای آن زبان واژه مهندس به معنی اندازه گر از آن ساخته شده است (گردآوری : انجمن ناجی) اما امروزه مهندس به کسی اطلاق میشود که به یکی از علوم مهندسی آشنا باشد و در میان عامه کسی که هندسه بداند را مهندس خطاب نمیکنند.
در افغانستان از واژه انگلیسی آن استفاده میشود.
در ابتدا، مهندس به کسی گفته میشد که ماشینهای نظامی را میراند. مفهوم مهندس غیر نظامی در قرن شانزدهم در هلند پدید آمد و به سازندگان پلها وجادهها نسبت داده میشد، و سپس این مفهوم(مهندس) درانگلیس وسایر کشورها هم ظاهر شد.
وظایف یک مهندس
وظایف مهندسی بدین گونهاند که یک مهندس میبایست محدودیتهای مربوطه را تشخیص دهد تا بتواند به دستاوردهای لازم برسد. محدودیتها شامل منابع در دسترس، محدودیتهای جسمانی یا فنی، آمادگی برای پیرایشها یا افزایشهای آینده، و دیگر عاملها مانند نیازهای هزینه ای، ساختپذیر بودن، و کاربردی بودن میباشد. با درک این محدودیت ها، مهندس، شناسهها و مشخصات حدودی که یک شیء یا سامانه میتواند در چارچوب آن ساخته شود را مشخص کرده و ارائه میدهد. از اینرو ملاحظات بسیاری بر روی کار مهندسی تأثیر دارند. که از آن دسته ملاحظات دقت بالا توانای تحلیل کنش ها و وا کنش ها می باشد .
یک مهندسی موفق در بالا رفتن سطح زندگی بشر تا ثیره بسزای می گذارد بنا بر این یک مهندس علاوه بر دانستن قوانین فیزیکی وشیمیایی جهان هستی باید از قوه تخیل بالای بر خوردار باشد که موجب گسترش دانش بشر می شود. یک مهندس با در نظر گرفتن قوانین و استفاده بجا از آنها و ترکیب موثر برخی از آنها قادر خواهد بود نیاز های اجرای نسل بشر را در کمتر ین زمان وبا بالا ترین بازده بر طرف ساخته .
مهندس با درک بهتری که از قوانین هستی دارد علاوه بر طراحی تولید و راه اندازی در زمینه نیاز های حال و آینده بشر باید از قدرت تحلیل خود در رسیدن به بهترین بازده تلاش کرده و بهره وری را افزایش دهد .مهندس کسی است که مساله را به شکل فرمول در می اورد.
روز بزرگداشت دانشمند بزرگ ايراني "خواجه نصرالدين و روز مهندس
روز مهندس-در قديم مهندس به شخصي اطلاق مي شده كه به علم هندسه آگاهي مي داشت. روزپنجم اسفند در تقويمها روز بزرگداشت دانشمند بزرگ ايراني "خواجه نصرالدين طوسي " و "روز مهندسي" اعلام شده است (گردآوری : انجمن ناجی)
هفتصد و پنجاه و چهارسال از درگذشت دانشمند بزرگ ايراني خواجه نصرالدين طوسي ميگذرد اما هنوز هم دستاوردهاي علمي و آراء اين دانشمند ايراني محل رجوع است (گردآوری : انجمن ناجی) خواجه نصرالدين طوسي از بزرگترين فلاسفه و رياضيدانان و دانشمندان ايراني است كه پس از بزرگاني مانند "فارابي"، "ابوريحان بيروني"، "ابوعلي سينا" و "رازي " ظهور كرد و اگر امروز روز بزرگداشت اورا روز مهندسي گرفتهاند.