باد فتق چیست؟ علائم و علل آن؟ فتق زمانی رخ می دهد که بخشی از یک عضو(معمولاً روده ها) از درون یک محل سست یا پارگی در دیوارۀ شکمی که ارگانهای شکمی را حمایت می کنند بیرون...
باد فتق چیست؟ علائم و علل آن؟پاسخ : با سلام
فتق زمانی رخ می دهد که بخشی از یک عضو(معمولاً روده ها) از درون یک محل سست یا پارگی در دیوارۀ شکمی که ارگانهای شکمی را حمایت می کنند بیرون بزند.
انواع مختلفی از فتق بسته به محل آن وجود دارد:
فتق مغبنی :به شکل بر آمدگی در کشاله ران یا کیسه بیضه ظاهر می شود.این نوع فتق در مردان شایعتر از زنان است (گردآوری : انجمن ناجی)
فتق رانی: به صورت برآمدگی در قسمت بالایی ران ایجاد می شود.این نوع در زنان شایعتر از مردان است (گردآوری : انجمن ناجی)
فتق شکافی : در محل جوشگاه مربوط به جراحی شکمی ایجاد می شود.
فتق نافی : برآمدگی اطراف منطقۀ ناف است (گردآوری : انجمن ناجی)در صورتی که عضلات در خط وسط کاملاً بسته نباشند رخ می دهد.
علل،شیوع و عوامل خطر
معمولاً علت مشخصی برای فتق وجود ندارد،گرچه گاهی با بلند کردن اجسام سنگین همراه است (گردآوری : انجمن ناجی)
فتقها ممکن است در شیرخواران و کودکان وجود داشته باشد.وقتی پوشش اطراف ارگانهای داخل شکم در دورۀ جنینی بطور مناسبی بسته نشده باشد این نوع فتق ایجاد می شود.حدود ۵ در ۱۰۰ کودک دارای فتق نافی هستند(پسران بیشتر از دخترها).بعضی ممکن است تا زمان بلوغ علامتی نداشته باشند.
وجود بعضی موارد می توانداحتمال بروز فتق را در یک فرد افزایش دهد:
سابقۀ خانوادگی فتق
فیبروز سیستیک
بیضۀ پایین نیامده
وزن زیاد
سرفه مزمن
یبوست مزمن،فشار حین اجابت مزاج
پروستات بزرگ،فشار حین ادرار کردن
علائم
درد ناحیۀ کشاله ران که با خم شدن یا بلند کردن اجسام سنگین بدتر می شود.
یک تودۀ دردناک در کشالۀ ران یا کیسۀ بیضه
توده یا برآمدگی دردناک در کودکان
نشانه ها و آزمایشات
پزشک ممکن است وجود فتق را در یک معاینه بالینی تشخیص دهد.توده ممکن است حین سرفه کردن ،خم شدن،بلند کردن اجسام،یا زورزدن بزرگتر شود .فتق(برآمدگی) ممکن است در شیرخواران و کودکان بجز زمان گریه یا سرفه نامشخص باشد.
درمان
بیشتر فتق ها را می توان به درون حفرۀ شکمی برگرداند.با وجود این اگر نتوان فتق را با فشار به درون حفرۀ شکمی برگرداند،ممکن است تبدیل به یک طناب مرده از بافت روده گردد.اگر بدون درمان رها شود،این بخش از روده بعلت کمبود خونرسانی خواهد مرد.
تقریباً همۀ فتق ها به جراحی نیاز دارند،ترجیحاً قبل از این که عوارض رخ دهد ،تا قسمت فتق یافته روده به جایش برگردانده شده و عضلات ضعیف دیوارۀ شکم ترمیم شوند.
ترمیم فتق با بی حسی موضعی یا عمومی انجام می شود.در ابتدا از راه یک برش، روده به درون حفرۀ شکم برگردانده می شود.سپس ،عضلات و بافت فاشیا توسط بخیه بهم نزدیک شده و فتق ترمیم می گردد.گاهی از یک تکه به نام مش که به صورت توری است در محل فتق استفاده می شود که می تواند سبب تقویت نقص دیواره شکم شود.
عوارض احتمالی این عمل شامل عفونت و تشکیل آبسه می باشد.داروها ممکن است برای درد ناشی از عمل تجویز شوند
فتق (به انگلیسی: Hernia)
به پیش رفتگی و خروج یکی از احشا (اندرونه) یا فاسیای اندام یا بخشی از آن در دیوارهای که به طور طبیعی آن را دربر میگیرد از طریق یک معبر یا کانال و یا روزنه آناتومیک گفته میشود.واژهٔ اندرونه یا احشا (مانند روده ٬ جگر و غیره) در کل به تمام اندامهای موجود و محصور درون حفرهای از فضای کالبدی یک ارگانیزم گفته میشود. دربدن انسان فضای حفرهای شامل حفره دماغی٬ حفره صدری یا سینهای٬ حفره شکمی میباشد. فتق تنها در مورد احشای آزاد و یا دارای قابلیت جابجا شدن بواسطه یک بیماری و یا تروما گفته میشود.
انواع مختلفی از فتق وجود داردکه درمانهای متفاوتی دارند. گاه پس از یک سوراخ شدگی بعد از عمل لاپاروسکوپی نیز ممکن است خروج یکی از احشا از جوشگاه اتفاق افتد که به فتق پست-لاپاروتومی(بعد از انجام لاپاروتومی) شناخته میشود.
در حالت عمومی اگر پیشرفتگی هرنیا بهسمت درون بدن باشد فتق داخلی و اگر بیرونزدگی احشا به بیرون از بدن صورت گیرد٬ فتق خارجی نام میگیرد.
از دید حفرههای آناتومیک:
فتق دماغی یا سلبرال: فتقهای داخلی ثانویه به دلیل رشد تومورها که فورامن اکسیپیتال(فتق لوزهای) و یا سوراخ تخم مرغی شکل را اشغال میکند.
فتق دیسک: جابجایی و بیرونزدگی هسته دیسک (pulposus) در کانال اسپینال ستون فقرات گردنی٬ مهره سینهای، ناحیه کمری یا ستون فقرات است (گردآوری : انجمن ناجی) این فتق نیز یک فتق داخلی است (گردآوری : انجمن ناجی)
فتق دیافراگمی: یک فتق داخلی بوده که در آن جابجایی و نفوذ احشا شکمی به درون حفره قفسه سینه از راه پرده دیافراگم صورت میگیرد. شایعترین نوع آن فتق هیاتال (Hiatal hernia) است که به بیرون زدن معده از حفره شکمی و پس از جابجایی دیافراگم به سمت قفسه سینه و مری گفته میشود.
فتق شکمی یا غر شدن: که بیشترین آمار ابتلا به فتق را شامل شده و از نوع فتق خارجی است و جابجایی و خروج یکی از احشا آزاد یا قابل جابجایی را شامل میگردد.
فتق مغبنی یا هرنی اینگوینال ( inguinal hernia) که به فتق در ناحیه کانال اینگوینال (بالای کشاله ران) گفته میشود. فتق نافی ، فتق فمورال ، فتق اپی گاستریک و...
علت اصلی ایجاد فتق های شکمی ضعف یا نقص در جدار دیواره شکمی یا افزایش فشار بر آن در یک ناحیه است (گردآوری : انجمن ناجی) فتق شکمی به بازشدن جداره شکم و بیرون زدگی محتویات آن گویند. فتق مغبنی فتق شکمی است که در ناحیه کشاله ران اتفاق میافتد. فتق اینگوینال (مغبنی) شایعترین نوع فتق شکمی است که در مردان ۷ برابر شایع تر از زنان میباشد.
عوامل شایع بروز فتق عبارتند از:
1. عوامل اکتسابی: مانند سن بالا، وجود بیماریهایی مثل آسم و بیماریهای ضعیف کننده، وجود فتق رانی بر روی بروز فتق مغبنی، آوردن فشار به بدن مانند بلند کردن اجسام سنگین (البته این مورد آنقدر که عموم برای آن اهمیت قائلند مهم نیست.)
2. عوامل ارثی، مادرزادی: مانند نارس بدنیا آمدن کودک، مذکر بودن جنسیت کودک و دررفتگی مادرزادی سراستخوان ران
فتق اینگوینال بسته به آناتومی آن میتواند مستقیم یا غیر مستقیم باشد.
این نوع فتق معمولاً در جایی که عروق لنفاوی از شکاف عبور می کنند ( کانال فمورال )، ایجاد می شود. اگر روده باریک نیز از کانال فمورال وارد ران شود، ایجاد فتق فمورال می کند که این موضوع بیشتر در زنان باردار و در اثر افزایش وزن و در نتیجه فشار بیشتر بر ناحیه شکم می شود.
علائم فتق
علامت اصلی فتق درد است هرچند بسته به نوع فتق علائم دیگری نیز داریم مثلاً در فتق مغبنی تورم ناحیه کشاله ران ممکن است یا در هرنی هیاتالریفلاکس معده به مری مشاهده میشود. اگر روده در کیسه فتق گیر کند فتق مختنق نامیده میشود که اگر جا نیفتد مورد اورژانس است و جراحی فوری الزامی است (گردآوری : انجمن ناجی)
درمان
درمان اساسی فتق اینگوینال جراحی و ترمیم فاسیا و جدار شکم است هرچند احتمال عود وبروز عوارض (مانند دردهای مزمن ، انسداد روده) بالاست (گردآوری : انجمن ناجی) جراحی به روش لاپاراسکوپیک اغلب روش ترجیحی هرنیورافی است (گردآوری : انجمن ناجی) در موارد عدم جراحی اقدامات نگهدارنده مانند استفاده از فتق بند و اجتناب از افزایش فشار داخل شکم (مانند سرفه و زورزدن) پیشنهاد میشود.
باور های مردمی
باد فتق در باور های ایرانیان اشتباهاً ناخوشی ویژه مردان و در عین حال به دلائل غیر منطقی شرم آور محسوب میشود. به بخشی از این سریال تلویزیونی در یوتیوب(به این بخش سریال مجوز پخش داده نشده) از ثانیه ۴۲ به بعد توجه کنید.