به خاطر مشکلات و مسائلی همچون تأخیر در ازدواج اعتماد به نفس خود را از دست داده ام و احساس حقارت می کنم لطفاً راهنمایی کنید.
به نظر می رسد که همه مشکلات مطرح شده، از جمله افسردگی، عدم اعتماد به نفس، زودرنجی و عصبانیت، سردرد و بدبینی و نگرش منفی، ریشه در احساس حقارتی دارد که بر اثر جوش صورت و عدم کامیابی در زندگی به وجود آمده است . تا این موضوع را درمان نکنید، نمی توانید از عوار[ض و پیامدهای آن جلوگیری نمایید.
]برای درمان عقده حقارت عواملی ذکر شده است:
1ـ محاسبه نفس:اولین و مهم ترین راه درمان خود کم بینی از نظر علمی و دینی، محاسبه نفس و تجزیه و تحلیل حالات روحی و شناخت علل واقعی آن است (گردآوری : انجمن ناجی) روان شناسان می گویند: «کسی که اسیر عقدة حقارت است، برای نجات از این بیماری روانی باید برای خود پرونده ای تشکیل دهد و خود را در محکمة عقل محاکمه کند. باید آن خاطرات تیره و تاریکی را که به طور مجهول خودنمایی می کند و باعث تشویش خاطر او است، روشن و واضح سازد و باید[ آن افکار مبهمی که صاحبش را پیوسته به خطرات ناشناخته ای تهدید می نماید، از ابهام بیرون آید».](1)
به نظر می رسد که با یک محاسبه ساده می توانید حدس بزنید که چرا با وجود توانایی، اعتماد به نفس ندارید و یا افسرده و بی علاقه به زندگی هستید؟ توجه زیاد به جوش صورت و بزرگ کردن آن و کنار نیامدن با این مشکل و نگرانی افراطی از این بابت شما را به این وضع کشانده است (گردآوری : انجمن ناجی)
2ـ خود باوری: اگر از ناراحتی پوستی احساس حقارت می کنید، لازم است متوجه سایر قوای سالم خود گردید و به خود تلقین کنید که چیزی از دیگران کم ندارید.
امام صادق(ع) از این طریق شخصی را درمان کرد. او یونس بن عمار بود که لکه سفیدی در صورتش ایجاد شده بود و همین عیب او را آزار می داد، ولی از حرف های زهرآلوده بعضی از مردم بیش تر رنج می برد. مردم به او می گفتند:
اگر مورد عنایت خداوند می بودی، هرگز دچار این بیماری نمی شدی! یونس به محضر امام صادق(ع)رسید و عرض کرد: مردم گمان می کنند که عیب صورت من نشانه بی اعتنایی خدا است . حضرت فرمود: انگشت های دست مؤمن آلعمران به هم چسبیده و بی حرکت بود. او موقع سخنرانی دست معیوب خود را به سوی شنوندگان دراز میکرد و می فرمود: ای مردم! از فرستادگان خدا پیروی کنید.(2)
حضرت با این جمله کوتاه در ضمن بی اساس دانستن حرف مردم، به «یونس» روحیه خود باوری را القا کرد و به او فهماند که با وجود لکه صورت می تواند مانند مؤمن آل فرعون عنصری مفید و سازنده در جامعه باشد.
بهترین راه مبارزه با احساس حقارت، آن است که مقهور احساس خود نشوید و شخصیت خویش را نبازید و ضعف جسمانی خود را به دست فراموشی بسپارید. قبول داریم که دختر به زیبایی و ظاهر خود بسیار اهمیت می دهد، ولی اگر به علل مختلف، جوش صورت پدید آمد، با این واقعیت چه برخوردی باید کرد؟ آیا غصه خوردن مشکل شما را حل می کند یا بر مشکلات روحی شما می افزاید؟ بسیاری از جوش صورت ها به مرور زمان و با ازدواج بر طرف می شود. با پیشرفت هایی که در علم پزشکی به وجود آمده، بسیاری از مشکلات پوستی که زیبایی انسان را به مخاطره میاندازد، با اشعه لیزر برطرف می شود. دارو و درمان خود را پی گیری کنید و اگر لازم است، به پزشک متخصص مراجعه نمایید.
عزت نفس سرمایه ای است که در نهاد همه انسان ها قرار دارد و باید استخراج شود و پرورش یابد و کلید آن تصور مثبت از خود و خودباوری است .
3ـ تقویت ایمان: یکی از عوامل مهم در درمان خود کم بینی و مشکلات روحی، ارتباط با خدا و تقویت ایمان و باورهای مذهبی است .
کسی که خود را با اقیانوس بی کران هستی و منبع پرفیض الهی مرتبط سازد، هم چون دریا که در برابر جذر و مدها و امواج خروشان ایستادگی دارد، ثابت و استوار می ماند و در برابر مشکلات خم به ابرو نمی آورد، چون از تکیه گاه مطمئن و محکمی برخوردار است (گردآوری : انجمن ناجی) راستی اگر ایمان و دعا و نماز را از زندگی بگیریم، با چه قدرتی میخواهیم از کانال خطر و تهدید به سلامت عبور کنیم؟! گاندی رهبر بزرگ هند می گفت: اگر دعا و نماز نبود، من مدت ها قبل دیوانه و مجنون شده بودم».(3)
مسمع می گوید: امام صادق(ع) به من فرمود: «وقتی یکی از شما دچار غم و اندوه دنیا می شود، چه مانعی دارد که وضو بگیرد و به جایگاه عبادت خود برود دو رکعت نماز بخواند و دعا کند که خداوند آن اندوه را بر طرف سازد؟!».(4) از این که مرقوم داشته اید از خدا نا امید شده ام، بسیار متأثر شدیم. این روحیه بسیار خطرناک و از گناهان کبیره است (گردآوری : انجمن ناجی) تأخیر در اجاجت دعا یا بر نیامدن آرزو نباید منشأ سوء ظن به خدا باشد. یکی از شرایط استجابت دعا آن است که یقین به اجابت آن داشته باشید و به خدا خوش بین باشید. ما از همة اسرار عالم خبر نداریم. بدیهی است که بسیاری از دعاها به علل مختلف مورد اجابت قرار نمی گیرد، ولی ما تنها برای رسیدن به حاجات خدا را نمی خواهیم، بلکه خدا صاحب نعمت ما است (گردآوری : انجمن ناجی) ما هر چه داریم، از او است و به او محتاجیم. ارتباط با خدا دل را آرام می کند و قدرت تحمل مشکلات را بیشتر می سازد. توصیه ما آن است که به وسوسه شیطان اعتنا نکنید و به نماز خود اهمیت دهید و با خدا بیشتر ارتباط برقرار کنید و از او کمک بخواهید. بدانید قطعاً خداوند بهترین حامی و پشتیبان است (گردآوری : انجمن ناجی)
گفت پیغمبر اگــر کـــــوبی دری عاقبت زان در برون آید سری
4ـ واقع بینی: در مواردی تحلیل نادرست از وقایع، منشأ خود کم بینی است، مثلاً در حالی که بیست سال بیش تر ندارید، ازدواج نکردن را برای خود بسیار مهم جلوه داده اید، در صورتی که این موضوع هر چند نامطلوب است، اما خواه ناخواه جامعه با پدیدة تأخیر در ازدواج رو به رو شده، به طوری که سن ازدواج در سال های اخیر افزایش یافته است و سن ازدواج دختران به بیست و پنج سال رسیده است (گردآوری : انجمن ناجی)
بنابراین معضل مذکور مختص شما نیست تا برای آن نگران شوید. قطعاً هم کلاسی هایتان نیز سرنوشت شما را دارند و بعید می دانیم که همه آن ها احساس شما را داشته باشند.
پس با این واقعیت کنار بیایید و با ارتباط معنوی با خدا و پیامبر و اهل بیت، دعا و توسل، ورزش، اشتغال و پرهیز از بیکاری، تفریح و سرگرمی سالم، این دوره گذرا را پشت سر بگذارید.
نکتة دیگر نداشتن خواستگار مناسب است (گردآوری : انجمن ناجی) قبول داریم که در اوضاع فعلی انتخاب همسر مناسب مشکل شده است و از طرفی در عرف مردم زن به خواستگاری مرد نمیرود، ولی به شکل غیر مستقیم می توانید این کار را انجام دهید، مثلاً خود را در جلسات زنانه نشان دهید و یا دوستان دختر بیش تری برای خود انتخاب کنید و از آنها کمک بخواهید و در گفتگو ها آمادگی خود را برای ازدواج اعلام نمایید. در اینباره مادرتان نقش بسیار مهم و تعیین کنندهای دارد. اگر خواستگار مناسبی آمد، با مادرتان صحبت کنید و در تصمیم خود جدی باشید و این تصمیم را به پدرتان بگویید. در صورت مخالفت پدر، از فامیل با نفوذ کمک بگیرید.
----------------------------------------------------------------------------------
پی نوشت ها:
(1) محمد تقلی فلسفی، کودک، ج 2، ص 512.
(2) اصول کافی، ج 3، ص 358.
(3) محمد جعفر امامی، بهترین راه غلبه بر نگرانی ها، ص 212.
(4) تفسیر برهان، ج 1، ص 377.
RE: به خاطر مشکلات و مسائلی همچون تأخیر در ازدواج اعتماد به نفس خود را از دست داده ام و ا
پرسش:
بنده دختری هستم 29 ساله و با توجه به اینكه سن من بالاست هنوز ازدواج نكردم ... و تجرد باعث نا امیدی ... شده است لطفاً مرا راهنمایی كنید؟
پاسخ:
این كه نگران آیندة زندگی خود هستید كاملاً طبیعی است (گردآوری : انجمن ناجی) برای فقط بهداشت روانی نمی تواند تا پایان عمر مجرد زندگی كرد و هیچ برنامه ای برای ازدواج خود نداشته باشیم.(1)
اساساً یكی از اهداف ازدواج، رسیدن به آرامش روانی و پیشگیری از افسردگی و دیگر اختلالات روانی است (گردآوری : انجمن ناجی)(2) این كه چه عواملی باعث شده تا شما نتوانید به موقع ازدواج نمایید، برای خود شما معلوم است، اما توجه داشته باشید كه هیچ وقت خودتان را سرزنش نكنید و این احساس منفی در شما ایجاد نشود كه شما لیاقت نداشته اید تا كسی به خواستگاری شما بیاید و پیشنهاد ازدواج بدهد شاید مشكلات زندگی و شرایط خانوادگی مانع از ازدواج شما شده و هیچ كسی در این باره تقصیری ندارد. مهم این است كه شما وظیفه و مسئولیت خویش را در قبال خانواده به انجام رسانیده و اینك تصمیم ازدواج دارید.
درباره نداشتن خواستگار توجه شما را به مطالب زیر جلب میكنیم:
1. وضعیت اجتماعی ـ فرهنگی و اقتصادی جامعه باعث شده است سن ازدواج دختران و پسران بالا برود بعضی توقعات و انتظارات خانوادهها و دامن زدن به فرهنگ تشریفات و نظیر آن، مشكل بیكاری پسران و عدم توانایی آنها برای تأمین نیازمندیهای زندگی مستقل عواملی است كه باعث این مشكل شده بنابراین در چنین فضایی زمینه ازدواج دختران نیز فراهم نمیشود در نتیجه دخترانی نظیر شما گمان میكنند اشكال و ایراد در وجود آنهاست (گردآوری : انجمن ناجی) پس یكی از عوامل پدید آمدن این مشكل عاملی است كه از اختیار شما و هر كس دیگری خارج است (گردآوری : انجمن ناجی)
2. گاهی انتظارات بالا و بیش از اندازه خانوادهها یا خود دختران به این مشكل دامن میزند كه در این صورت این موضوع باید مورد بررسی قرار گیرد و در صورت واقعیت داشتن آن، با تدابیر لازم و مناسب به تعدیل آن پرداخت و بدین وسیله یكی از موانع خواستگاری و ازدواج برطرف شود.
3. گاهی نیز ویژگیهای شخصیتی و اخلاقی خانوادهها ممكن است مانع و سد راهی برای خواستگاران باشد كه این امر نیز باید مورد توجه خانوادهها قرار گفته و در صورت لزوم تغییرات لازم را در نحوه برخورد و صفات اخلاقی و آداب اجتماعی خود ایجاد نمایند و زمینه ازدواج دختران خود را فراهم نمایند
4. گاهی نیز ویژگیهای ظاهری و جسمانی یا صفات اخلاقی و شخصیتی خود دختران است كه باعث میشود دیرتر ازدواج كنند و خواستگار كمتری داشته باشند.
پس بعضی عوامل در دست شما یا شخص دیگری نیست كه در این صورت نباید نگران آن باشید و ذهن خود را به آن مشغول نمایید به گونهای كه مانع زندگی روزمره و درسی و تحصیلات علمی و دیگر امور شود. زیرا انسان نمیتواند تمام شرائط و امكانات را بر وفق مراد خود فراهم نماید ولی میتواند خود را با شرائط موجود وفق دهد و هماهنگ سازد در صورت اول همیشه نگران و ناراحت و غمگین و افسرده خواهد بود و در صورت دوم با ابتكار و خلاقیت و بهرهمند شدن از دیگر توانمندیهای خود، شاد و با نشاط زندگی خواهد كرد و فعّال و سر زنده با همان امكانات و شرائط موجود، زندگی را بر خود سهل و آسان خواهد گرفت. بنابراین هیچ گاه نباید این موضوع مانع عمدهای بر راه ادامه زندگی و تحصیل و... شود.
علاوه بر این مطمئن باشید اگر به خداوند متعال توكل كنید و تمام امور زندگی خود را به او واگذار كنید، خداوند به بهترین وجه و شكل به آن رسیدگی خواهد كرد زیرا او خیر و صلاح بندگانش را بهتر از خود شما میداند. خداوند در سوره بقره آیه 216 میفرماید: «... و عسی ان تكرهوا شیئا و هو خیر لكم و عسی ان تحبوا شیئا و هو شرٌ لكم و الله یعلم و انتم لا تعلمون. چه بسا چیزی را خوش نداشته باشید حال آن كه خیر شما در آن است و یا چیزی را دوست داشته باشید حال آنكه شر شما در آن است و خدا میداند و شما نمیدانید».
علاوه بر این شما به جای این كه ذهنتان را به كمبودها، نقصهای خود معطوف دارید و از آن رنج ببرید تواناییها و استعدادها و موفقیتهای گذشته و حال خود را به خاطر خود بسپارید و با تكیه بر آنها یأس و ناامیدی را از خود دور كنید و با نگرشی مثبت به زندگی و آینده اجازه ندهید این گونه مسائل جزئی كه در نهایت هم حل میشود، زندگی را بر شما تلخ كند. اگر خواستگار ندارید، هزاران هزار نعمت و توانمندی خداوند در وجود شما و اطراف شما قرار داده است و از آن بهرهمند هستید چه بهتر است به آنها بیاندیشید و به بهرهبرداری از آن نعمتها فكر كنید و لذت ببرید. رابطه خود را با خداوند متعال و راز و نیاز با او را فراموش نكنید كه یاد خدا آرامشبخش است (گردآوری : انجمن ناجی)
اگر فردی را می شناسید كه از هر لحاظی مورد تأیید شما است، می توانید این خواستة خود را به نحوی به ایشان منتقل كنید. مثلاً فردی (واسطه و غیر مستقیم) به ایشان پیشنهاد كند كه به خواستگاری شما بیاید و در عین حال از خصوصیات مثبت فردی و نجابت شما نیز تعریف كند، این زمینة خوبی است كه شما معرفی می شوید. البته مادر و دیگر دوستان امین و اقوام صالح و هم كلاسی های امین و متدین هم می توانند نقش مفیدی در این زمینه ایفا نمایند.
نتیجه گیری:
1. راه عقلایی و شرعی این است كه هر طور شده طبق توصیه های بالا به فكر ازدواج باشید. بنابراین، تنها بودن و مجرد زندگی كردن به هیج وجه به صلاح نیست. هم از نظر شرعی اشكال دارد و هم از نظر روان شناختی آثار و پیامدهای منفی به دنبال دارد. چه بسا این مشكلاتی كه مطرح كرده اید بخاطر عدم ازدواج شما باشد. ازدواج موجب آرامش روان و سعادت و خوشبختی افراد است (گردآوری : انجمن ناجی)
2. از دعا و نماز، توسل به ائمه جهت مهیا شدن امر ازدواج و رفع مشكلات خود كمك بگیرید.
3. شما كه در حال تجرُّد به سر می برید و تا كنون ازدواج نكرده اید، بخوبی درك می كنید كه تا چه اندازه به همسر و كسی كه تكیه گاه و همدم شما باشد، نیاز دارید. خداوند دربارة اهمیت ازدواج و نقش آن در آرامش روحی انسان می فرماید: ِمنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْواجاً لِتَسْكُنُوا إِلَیْها وَ جَعَلَ بَیْنَكُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فِی ذلِكَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَكَّرُونَ(3) از آیات و نشانه های حكیمانة خداوند این است كه برای شما از جنس خودتان همسرانی قرار داد تا در كنار آنان آرامش یابید و میان شما مهر و محبت و رحمت قرار داد. به تحقیق در این كار خداوند، دلایل حكیمانه ای است برای اندیشمندان و متفكران.
در پایان شاخه گلی از گلستان نبوی به شما هدیه می كنیم: پیامبر خدا(صلی الله علیه وآله) فرمودند: «آنچه از دنیا نصیب تو باشد، اگر ناتوان هم باشی، به تو می رسد و آنچه به زیان تو باشد، به زور نمی توانی آن را از خود دور كنی. هركس به آنچه از دستش رفته امید نداشته باشد، آسوده است و هر كس به آنچه خداوند روزی اش كرده، خرسند باشد، شادمان می گردد.»(4)