نخستین حكمت تشكیل خانواده كه قرآن كریم، آن را با صراحت بیان كرده است رسیدن به آرامش روانی است (گردآوری : انجمن ناجی) بدون آرامش روانی نمیتوان از جوان، انتظار تقوا داشت. بدون آرامش روانی، نه نسل سالم و صالح پدید میآید ونه سازندگی اخلاقی و اجتماعی اتفاق میافتد و ارزشهای دینی و آرمان های توحیدی نیز گسترش نمییابد.
از نگاه كسانی كه برای خانواده قداست قائل نیستند، هدف اصلی از تشكیل خانواده، بهرهگیری از تمتّعات جنسی است؛ بلكه در بسیاری از موارد، هدفی جز این وجود ندارد؛ اما از نگاه قرآن و احادیث اسلامی، تشكیل خانواده، دارای حكمتها و دلایل متنوع روانی، اخلاقی، اجتماعی و دینی است و این حكمتها در واقع اصول و پایههای تاكید اسلام بر تشكیل خانواده و ضرورت تقویت و تحكیم این نهاد، شمرده میشوند.
از جمله حکمت های تشکیل خانواده می توان به موارد زیر اشاره کرد:
آرامش روانی
نخستین حكمت تشكیل خانواده كه قرآن كریم، آن را با صراحت بیان كرده است رسیدن به آرامش روانی است و از نشانههای او این است كه از جنس خودتان همسرانی برای شما آفرید تا در كنارشان آرام گیرید و میانتان دوستی و رحمت نهاد. آری! در این نعمت برای مردمی كه میاندیشند، قطعاً نشانههایی است (گردآوری : انجمن ناجی)
در روایتی از امام علی علیه السلام چنین بیان شده: سه چیز مایه انس است، زن سازگار، فرزند شایسته و دوست همراه.
سازندگی اخلاقی
از نگاه قرآن كریم، تشكیل خانواده به وسیله پسر و دختر جوان، در واقع به معنای تهیه كردن لباس تقواست (گردآوری : انجمن ناجی) قرآن تصریح میفرماید: زن و شوهر لباس یكدیگرند: هُنَّ لباسُ لكُم و أنتم لباسُ لَهُنَّ. آنها لباس شما هستند و شما لباس آنهایید.
سازندگی اجتماعی
تشكیل خانواده، نه تنها در تأمین آرامش روانی و سازندگی اخلاقی نسل جوان، فوقالعاده موثر است (گردآوری : انجمن ناجی) بلكه در سازندگی جامعه انسانی نیز نقش اساسی دارد.
جلوگیری از فساد اخلاقی و اجتماعی
قرآن میفرماید: بر شما باد جامه پرهیزگاری كه آن، بهترین جامه است (گردآوری : انجمن ناجی) و از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده است، هر كس ازدواج كند، نصف دینش را حفظ كرده است و در حدیثی دیگر آمده كه در نصف دیگر یا بقیه آن، تقوای الهی پیشه كند.
اساسی ترین هدف در تشكیل خانواده
مهمترین نكته قرآنی در تبیین حكمت ازدواج در قرآن، این است كه خداوند، وقتی میخواهد حكمت ازدواج و تشكیل خانواده را بیان كند، نمیگوید حكمت، خلقت همس و تشكیل خانواده، بقای نسل، فرزند صالح ، پیشگیری از فساد، یا سازندگی اخلاقی و اجتماعی است (گردآوری : انجمن ناجی) بلكه به حكمتی اشاره میكند كه بدون آن، هیچ یك از اهداف خلقت انسان، قابل تحقق نیست و آن، عبارت است از آرامش روانی. بدون آرامش روانی نمیتوان از جوان، انتظار تقوا داشت. بدون آرامش روانی، نه نسل سالم و صالح پدید میآید ونه سازندگی اخلاقی و اجتماعی اتفاق میافتد و ارزشهای دینی و آرمان های توحیدی نیز گسترش نمییابد.
سلامت خانواده از مهمترین مسائل مرتبط با زندگی انسان است، شناخت حقوق دو جانبه زن و مرد از جمله موارد مهمی است که می تواند تعادل و آرامش روانی را در نظام خانواده پدید آورد.