هیپوفیز مهم ترین غده درونریز بدن است، زیرا ترشحات آن فعالیت سایر غدد درونریز را تنظیم مىکند
و همچنین باعث رشد و تکامل مىشود. این غده در زیر مغز جای دارد. فعالیت غده هیپوفیز به نوبه
خود توسط بخشى از مغز که هیپوتالاموس خوانده مىشود، تنظیم مىگردد.
هیپوفیز دارای دو بخش است:
1- بخش قدامی یا پیشین که بزرگ تر بوده و ساختمان غدهای دارد که آدنو هیپوفیز نامیده میشود.
2- بخش خلفی یا پسین که به هیپوتالاموس مربوط است و نورو هیپوفیز نامیده میشود.
هیپوفیز پیشین، دارای سه نوع سلول ترشحی به نامهای اسیدوفیل، بازوفیل و کروموفوب میباشد. گروه اول
با رنگهای اسیدی مانند ائوزین رنگ میگیرند. گروه دوم رنگهای قلیایی را به خود جذب میکنند و کروموفوبها
هیچ کدام از این دو نوع رنگ را به خود نمیگیرند.
سلولهای اسیدوفیل، هورمونهای رشد و پرولاکتین را میسازند.
سلولهای بازوفیل، سازنده هورمونهای محرک فولیکولی(FSH)، لوتئینی(LH)، تیروئید
و بخش قشری غدد فوقکلیویهستند.
علت شایع تولید بیش از حد هورمون رشد، غده هیپوفیز است که باعث رشد
و تکامل بسیار زیاد و سریع کودک و نوجوان مىشود
هورمونهای هیپوفیز قدامی عبارتند از:
- هورمون رشد
- پرولاکتین
- تیروتروپین یا هورمون تحریککننده تیروئید
- آدنوکورتیکوتروپین یا هورمون محرک بخش قشری غدد فوقکلیه (ACTH)
- گنادوتروپینها یعنی هورمون تحریککننده فولیکول و هورمون مولد جسم زرد.