روده مستقیم دنباله کولون خاصره لگنی و قسمت انتهایی روده کلفت است (گردآوری : انجمن ناجی) طول آن 12 تا 15 سانتیمتر میباشد. روده مستقیم که در حفره لگن قرار دارد، در مرد عقب مثانه و پروستات و در زن عقب رحم و مهبل بوده و فقط ثلث فوقانی آن از پرده صفاق پوشیده شده است (گردآوری : انجمن ناجی) پرده صفاق در مردان بین روده مستقیم و سطح فوقانی مثانه ، بن بستی به نام بن بست دوگلاس ایجاد میکند. در زنان این بن بست بین روده مستقیم و رحم قرار دارد. بن بست دوگلاس ، پایینترین نقطه فضای درونی شکم است (گردآوری : انجمن ناجی) روده مستقیم در گودی استخوان خاجی قرار دارد و لذا قدری به عقب خمیده است (گردآوری : انجمن ناجی)
مجرای مقعدی (Anal Canal)
قسمت تحتانی روده مستقیم به مجرای مقعدی ختم میشود. این مجرا لولهای به طول 3 سانتیمتر است که تنگ و باریک میباشد. عضله تنگ کننده مقعد ، سوراخ مقعد را میبندد. زیر مخاط مجرای مقعدی سیاهرگهای بسیاری وجود دارد و فراخ نشدن این سیاهرگها موجب پیدایش بیماری بواسیر میشود.
عروق خونی
رگهای خونی تغذیه کننده روده با عبور از طبقه عضلانی به زیر مخاط رسیده و شبکه عروق بزرگی را بوجود میآورند که انشعابات آن به آستر محور پرزهای در روده باریک ، نفوذ مینماید. شریانچههای انتهایی ، پس از تشکیل شبکه مویرگی در درون پرزها به وریدچهها ، منتهی میشوند که وریدچهها نیز به ورید زیر مخاطی و آنها نیز پس از ترک روده به ورید جمع آوری کننده مزانتری تخلیه میگردند. این وریدها نیز بهم پیوسته ، ورید باب را بوجود میآورند که مواد جذب شده را به کبدمیرساند. چون همه مواد جذب شده از روده (غیر از چربیها) به کبد منتقل میشوند، داروهایی که در کبد متابولیزه میشوند، نباید به طریق خوراکی مصرف شوند.