در فرهنگ ما برخی غذاها و شیرینی های قدیمی هستند که نه تنها در طول زمان فراموش نشده اند، بلکه در مناسبت های خاصی، بیشتر و بیشتر مورد توجه قرارگرفته و می گیرند. یکی از این غذاها شله زرد است که در سفره های ایرانی زیاد دیده می شود. اما در این غذای شیرین و خوش طعم، کالری فراوانی نهفته است و اگر احیانا هوس کردید کاسه ای از آن بخورید، باید یادتان باشد که در خوردنش زیاده روی نکنید...
● مواد لازم شله زرد (برای چهار نفر)
▪ برنج ۲۰۰ گرم
▪ شکر ۳۰۰ گرم
▪ زعفران ساییده ۱ قاشق مرباخوری
▪ کره ۲ قاشق غذاخوری
▪ گلاب ۱ لیوان
▪ خلال بادام و پسته به مقدار دلخواه
▪ هل و دارچین به مقدار دلخواه
● طرز تهیه شله زرد
برنج را پیمانه می کنیم و از ۶ تا ۷ برابر برنج آب در نظر می گیریم ( مقدار آب شله زرد بستگی به نوع برنج دارد چون برنج از لحاظ نوع با هم متفاوت است یعنی بعضی از برنج ها برای پختن به آب کمتر احتیاج دارد برخی بیشتر) بعد برنج را با دقت با آب چندین بار می شوئیم تا آب برنج کاملا زلال بشود.
بعد ۶ برابر برنج آب روی برنج می ریزیم و برنج را روی آتش می گذاریم تا جوش بیاید, گاهی کف برنج را می گیریم, وقتی مغز برنج کاملا نرم شد شکر را به دقت تمیز می کنیم و داخل برنج می ریزیم و مرتب به هم می زنیم تا شله زرد کاملا جا بیافتد .
در صورتی که شله زرد سفت بود یک تا دو پیمانه دیگر آب گرم اضافه می کنیم بعد زعفران را در کمی آب جوش حل می نمائیم و داخل شله زرد می ریزیم سپس روغن را داغ و صاف می کنیم و به شله زرد اضافه می کنیم. آنگاه کمی از بادام را کنار می گذاریم و بقیه بادام را می شوئیم و داخل شله زرد می ریزیم و گلاب را نیز اضافه می کنیم و شله زرد را بهم می زنیم تا تمام مواد خوب باهم مخلوط شوند بعد در شله زرد را می بندیم و در صورت داشتن فر شله زرد را می گذاریم کف فر با حرارت ملایم نیم ساعت بماند و در صورتی که روی آتش شله زرد را آماده کردیم ممکن است کمی آتش روی در ظرف شله زرد بریزیم و با این عمل شله زرد بهتر جا می افتد و آب نمی اندازد و بعد دیگ را زمین می گذاریم و بهم می زنیم و شله زرد را در ظرف می کشیم و روی آن را با دارچین و خلال بادام و پسته تزیین می کنیم.
خواص مواد شله زرد:
● بادام و پسته، دوستان قلب
در طول تاریخ، بادام سمبل شگون و خوشبختی بوده است (گردآوری : انجمن ناجی) در روم باستان، رومیان بادام شیرین شده را به اشخاص مهم پیشکش می کردند اما از ارزش غذایی آنها نباید گذشت. عموما مغزهایی نظیر بادام منبع خوبی از پروتیین هستند؛ به طوری که ۲ قاشق غذاخوری سرصاف از بادام ۱۲درصد نیاز ما به پروتیین را تامین می کند. ولی آیا می دانستید که بادام و پسته در عین حال که چربی بالایی دارند برای قلب نیز مفیدند؟ اگرچه مقدار چربی موجود در آنها بالاست ولی نوع چربی شان از نوع چربی های مفید است که برای سلامتی ضروری هستند. بادام و پسته منبع بسیار خوبی از اسیدهای چرب غیر اشباع منو است که به افزایش سطح لیپوپروتیین با دانسیته بالا یا کلسترول خوب، بدون افزایش لیپوپروتیین های با دانسیته کم یا کلسترول بد کمک می کنند ولی به هرحال زیاده روی در مصرف این چربی های مفید نیز می تواند چاقی را به دنبال داشته باشد.
توجه کنید که مغز دانه ها به علت چربی های غیراشباع بالا در معرض اکسیداسیون قرار دارند زیرا ترکیب شدن چربی ها با اکسیژن هوا باعث تند شدن آنها و فسادشان می شود. بنابراین، توصیه می شود که در خرید خلال بادام و پسته دقت کنید و به مقدار مصرف از آنها بخرید. در ضمن، از آنجا که خلال آنها بیشتر در معرض اکسیداسیون قرار دارد، بهتر است بادام خام تهیه کرده و خود آن را خلال کنید.
● برنج، غله پروتیینی
اصلی ترین جزء شله زرد، برنج یا همان قوت غالب ما ایرانیان است (گردآوری : انجمن ناجی) برنج غذای اصلی دو سوم مردم جهان را تشکیل می دهد. شاید باور نکنید اما پروتیین برنج در قیاس با دیگرغلات کیفیت مناسب تری دارد زیرا از ? اسید آمینه ضروری بدن، ۸ عدد را داراست و از این رو، ترکیب آن با منابع غذایی پروتیینی گیاهی مانند انواع مغزها افزایش ارزش غذایی و تکمیل پروتیین مورد نیاز بدن را به همراه خواهد داشت. در ضمن، این غله منبع خوبی از ویتامین های گروه B است (گردآوری : انجمن ناجی) جالب است بدانید مقدار این مواد مغذی در اثر شستشوی برنج کاهش چشم گیری می یابد و بنابراین، برنج را بیش از ۱ تا ۲ بار نباید شست.
● دارچین, ادویه لوکس
دارچین در تاریخ کهن جزو مواد لوکس و بسیار گران بها بوده است ولی امروزه با قیمت مناسب در دسترس همگان است (گردآوری : انجمن ناجی) محققان در طی مطالعات به اثرات مفید دارچین بر سلامتی پی برده اند و این خواص شفابخش را عمدتا به وجود سه ترکیب فعال به نام های سینامالدیید، سینامیل استات و سینامون الکلی و طیف گسترده ای از مواد فرار موجود در آن نسبت می دهند. آنها دریافته اند، سینامالدیید موجود در دارچین اثرات بسیار مفیدی در جلوگیری از ایجاد لخته های خونی غیرطبیعی دارد و به این ترتیب در درازمدت خطر سکته های قلبی و مغزی را می کاهد.
● زعفران، طلای سرخ
زعفران که به علت ارزش بالایش به آن طلای سرخ می گویند در اصل از کلمه زرپران گرفته شده و از دیرباز به علت خواص درمانی ای که به آن نسبت می دهند، مورد توجه بوده است، اگرچه زیاده روی در مصرف آن نیز اثرات سمی و خطرناکی به دنبال دارد. با این همه، در مطالعات متعددی دیده شده است که مصرف آن به کاهش روند سرطان مثانه کمک می کند اما میزان مصرف افراد از این ادویه آن قدر کم است که آن را تنها می توان یک رنگ دهنده طبیعی غذا دانست که البته استفاده از آن در مقایسه با رنگ دهنده های شیمیایی یک عادت مناسب است (گردآوری : انجمن ناجی)
● شکر
شکر با نام شیمیایی ساکاروز، معمولا در غذا نقش شیرین کنندگی، قوام دهی و افزایش کالری را بر عهده دارد.
هر گرم آن معادل ۴ کیلوکالری انرژی دارد و نمایه گلیسمی اش بالاست یعنی سریع قند خون را بالا می برد. از آنجا که، مصرف قندهای ساده مانند قند و شکر بیشتر از ۱۰درصد کل کالری روزانه توصیه نمی شود، بهتر است کمتر از شکر استفاده کنید و شله زردتان را کم شیرین بپزید.
● هل، اکسپکتورانت طبیعی
هل گیاهی است که در مناطق حاره و گرم می روید. وطن آن هندوستان است؛ از قدیم در طب سنتی این ادویه مورد توجه بوده و دیده شده است که نوشیدن دم کرده داغ آن به تسکین کولیت (التهاب روده)، سوءهاضمه، نفخ، حالت تهوع و بی حالی کمک کرده و مانع ترشح زیاد اسید معده می شود. دانه های هل خاصیتی شبیه اکسپکتورانت دارد و سینوس ها و برونش ها، بینی و سینه را از خلط و ترشحات اضافی پاک می کنند اما در میان ایرانیان تنها یک خوش بو کننده و عطر دهنده طبیعی غذا به حساب می آید و توصیه می شود در پایان پخت به غذا اضافه شود تا عطر آن بر اثر حرارت زیاد در اصطلاح نپرد.
● اگر کودک لاغری دارید
بدانید که به علت مقدار قند بالای شله زرد، این غذا سیری زودرس ایجاد می کند و از این رو، بهتر است پس از صرف وعده غذایی اصلی توسط کودکان مصرف شود تا اشتهای آنها را برای صرف غذاهای اصلی از بین نبرد؛ به خصوص اگر فرزند شما با چند لقمه کوچک سیر می شود و دست از غذا خوردن می کشد.
● اگر اضافه وزن دارید
باید مقدار کمتری شله زرد میل کنید. مقدار شکر را نیز کم کرده و به مقدار دارچین، بادام و پسته آن بیفزایید.
این را در نظر بگیرید که چند قاشق از آن نیز میان وعده ای بسیار پرکالری است (گردآوری : انجمن ناجی) بنابراین فقط به چند قاشق از آن بسنده کنید. در صورت زیاده روی در خوردن آن باید از مقدار مواد غذایی در وعده های بعدی خود کم کنید تا کل انرژی دریافتی روزانه تان از حد توصیه شده بالاتر نرود. حتی المقدور شله زرد را در ساعات پایانی روز میل نکنید.
● اگر دیابت دارید
بهتر است ضمن اینکه مقدار مغز پسته و بادام را می افزایید شکر را بسیار کم به شله زردتان اضافه کنید.اگر چه مکانیسم اینورت کردن شکر در صنعت متفاوت است ولی در منزل اگر شکر را جداگانه در قدری آب روی شعله حرارت دهید تا حدی اینورت می شود یعنی تعدادی از مولکول های شکر بر اثر حرارت به واحدهای سازنده اش تبدیل می شود و به این ترتیب، شیرینی محلول شکر افزایش می یابد و شما می توانید مقدار شکر را کمتر بریزید. با وجود تمام این توصیه ها مصرف زیاد شله زرد را به هیچ عنوان توصیه نمی کنیم و باید سعی کنید فقط برای تغییر ذایقه به صرف چند قاشق از آن اکتفا کنید.
● ماندگی و کهنگی
همان طور که می دانید، شله زرد پس از سرد شدن به سرعت می بندد. این غذا را می توانید در ظرف مناسب ریخته و به مدت چند روز در یخچال نگهداری کنید. حتما متوجه شده اید که وقتی شله زرد به مدت چند روز در یخچال نگهداری می شود، سریعا آب می اندازد. آب انداختن این غذا به علت محتوای بالای قند و نوع نشاسته آن است