۹-۷-۱۳۹۲, ۱۱:۱۱ صبح
سلام ؛
اگر پدر مادر ،مادر بزرگ ، پدر بزرگ ، آشنایی ، همسایه ای پیر و یا سالخورده ای دارید و تا الان بهش سر نزنید ،بهشون کم لطفی کردید ،امروز رو بهانه کنید و به این گوهران عزیز سر بزنید.
همانطور که روزی آنها جوان بودند و اینک سالخورده شده اند ،ما نیز همچو آنان خواهیم شد.
9مهرماه، به عنوان روز سالمندان نامگذاری شده است تا گامی در راستای تکریم این پدران و مادران برداشته شود.
دوران سالمندی همانند دوران کودکی یا جوانی، یکی از مراحل زندگی است با این تفاوت که دوران کودک و جوانی، سرشار از انرژی و تلاش، ولی دوران سالمندی، همراه با تحلیل قوا و کاهش میزان فعالیت‌های فیزیکی است (گردآوری : انجمن ناجی)
تا قبل از قرن 21 میلادی، میانگین عمر، بسیار پایین بود. اما بهبود وضع تغذیه و پیشرفت‌های چشمگیر پزشکی و ارتقای سطح بهداشت، سبب افزایش میانگین عمر شده است (گردآوری : انجمن ناجی)
تا قبل از قرن 21 میلادی، میانگین عمر، بسیار پایین بود. اما بهبود وضع تغذیه و پیشرفت‌های چشمگیر پزشکی و ارتقای سطح بهداشت، سبب افزایش میانگین عمر شده است (گردآوری : انجمن ناجی)
سالمندان؛ جوانان ديروز؛ فراموش شدگان امروز
آيا تا به حال به سالمندان خود انديشيده ايم؟ آيا نيازهاى آنان را با امكانات موجود وفق داده ايم؟ اين موضوع كه جمعيت جوان كشور رقم بسيار بالايى دارد و طبعاً اين رقم در آينده جمعيت سالمند را مى سازد نگران كننده شده. سالمندى دوره كمال و پويايى آدمى است (گردآوری : انجمن ناجی) سال هايى كه به دليل داشتن تجربه مى تواند بهترين كارآيى را داشته باشد. البته اگر خانواده ها گروه هاى سالمند را در ميان خود باور كنند.
يكى از اقداماتى كه در پايان سال ۸۳ و در اوايل ۸۴ صورت گرفته طرح گنجينه ها مى باشد كه با اهداف احيا و اشاعه فرهنگ تكريم و بزرگداشت سالمند برگزار شده و مى شود، به گفته مسوولان ذى ربط سالمندان بالاى ۶۵ سال مى توانند با مراجعه به دفاتر پستى و ارايه مدارك لازم كارت منزلت را دريافت كرده و از خدمات رفاهى شهردارى مثل اتوبوس، مترو، مراكز فرهنگى، تفريحى و ورزشى وكتابخانه استفاده رايگان داشته باشند
سالمندان تنها قشرى از مردم هستند كه شايد تا حالا كمتر حرفى از آن ها به ميان آمده و كمتر كسى بوده كه به خاطر اطلاع از نيازهاى سالمندان به دنبال كتابى به اين نام بگردد. يكى از دانشمندان به نام مك كئون معتقد است كه پيرى عبارت است از تغييرات بيولوژيكى كه در نحوه زيست ارگانيسم در طول زمان ظاهر مى شود.
اين تغيير با كاهش نيروى حياتى و تطبيقى يعنى كاهش قابليت انطباق فرد با تغيير شرايط ناگهانى و ناتوانى در ايجاد تعادل مجدد همراه بوده و به تدريج دگرگونى هايى را در ساختمان و عمل اعضاى مختلف به وجود مى آورد.
سازمان بهداشت جهانى دوران هاى مختلف عمر را به پنج مرحله تقسيم كرده است: ۱- از تولد تا ۱۸ سالگى (دوران كودكى) ۲- ۱۸ تا ۳۵ سالگى (دوران جوانى) ۳- ۳۵ تا ۵۵ (دوران ميانسالى) ۴- ۵۵ تا ۶۵ سالگى (دوران مسنى) ۵- ۶۵ به بالا (دوران پيرى).
سالمندى دوره كمال، پربارى و بلنداى زندگى هر انسانى است، جايى از زندگى كه با انبوهى از تجربه مى توان به گذشته، امروز و به فردا نگاه كرد.
در اينجا مى توان انسانى را ديد كه آرام و صبور و با گام هايى ملايم به دنيا و به موضوعات نگاه مى كند و در همين صبر و ملايمت است كه نقش او و تفاوت هاى عمده اش با ديگر سنين آشكار مى شود. خردمندى و موشكافى كه تجربه و علم به او آموخته است تا چگونه و چه هنگام رفتار كند و با مسايل برخورد نمايد. اين البته همه آن چيزى نيست كه از سالمندى مى دانيم. در سوى ديگر، چهره اى را مى بينيم كه غبار خستگى هاى زمان را بر خود دارد. كسى كه مى خواهد فارغ از هياهو و شتاب به خود، به زندگى و به ديگران بينديشد. آيا مى تواند؟ اين پرسش بزرگى است (گردآوری : انجمن ناجی) آيا مى تواند؟ آيا مى تواند آرام و بى هياهو درد خستگى را آرام كند؟ آيا مى تواند فرصت اين را داشته باشد كه از دوره جديد زندگى خود استفاده كند؟
جمعيت جامعه پيوسته در حال تغيير است و از اين رو تركيب و بافت آن نو و دگرگون شده است خانواده به جهت بحران هاى معاصر خود و برخى از آسيب هايى كه آن را تهديد مى كند تعريف نو يافته است (گردآوری : انجمن ناجی)
وضعيت اقتصادى جامعه متفاوت شده و از اين رو بر ديگر حوزه ها از جمله در سياست گذارى هاى اجتماعى و از اين رو مديريت منابع انسانى تاثير گذاشته است (گردآوری : انجمن ناجی) صورت بندى فرهنگى- اجتماعى جامعه تغييراتى يافته و مؤلفه هاى آن تعاريف جديدى يافته اند. اكنون سوال اين است در چنين شرايط نو و نه لزوماً مضطرب كننده، جايگاه سالمندان چگونه قابل تعريف است و آيا اساساً به اين پرسش اهميت داده و انديشيده ايم؟ بررسى ها نشان مى دهد كه سالمندان تنها يك درصد از مجموع قوانين تصويب شده را دارا هستند كه از اين مقدار ۶۲ درصد اقتصادى، ۲۲ درصد اجتماعى و ۱۶ درصد رفاهى و بهداشتى است (گردآوری : انجمن ناجی) دقت در همين سهم ناچيز نشان مى دهد كه اغلب اين مصوبات نيز به صورت پراكنده و يا در قالب آيين نامه هاى اجرايى دولت و سازمان ها مى باشد، همچنين نگاهى به مصوبات اجتماعى، آنچنان كه گفته شد ۲۲ درصد از مجموع يك درصد سهم سالمندان از كل قوانين مصوب، نشان مى دهد كه اين مقدار نيز اعتناى خاصى به مسايل و ضرورت هاى خاص و عميق سالمندان نداشته اند.
علاوه بر اين به جز مسايل و نيازهاى پايه همچون خانواده، هويت، اوقات فراغت و... اين نيز اهميت دارد كه آيا راهكارى نيز براى حمايت از سالمندان در برابر خشونت ها و تهديدها و آسيب ها انديشيده و پيش بينى شده است (گردآوری : انجمن ناجی)
مجموع اين مطالعات و بررسى ها نشان مى دهد كه سالمندان و سالمندى تعريف روشنى چه در نظام و قانونگذارى و چه در فرهنگ عمومى نيافته است (گردآوری : انجمن ناجی) اين وضعيت اگر چه زمينه بسط يافته و گسترده اى است ولى در عين حال شايد بتوان براى تاكيد، آن را فقر و ابهام در وضعيت حقوقى سالمندان بدانيم. اين زمينه ها كه ما آن را بطور عمومى ابهام در تعريف و جايگاه سالمندى و سالمندان در برنامه ريزى فرهنگى، اجتماعى و اقتصادى مى خوانيم، نوعى نياز براى تهيه و تدوين محورها و سرفصل هاى مهم سالمندى را به همراه آورد. اين سر فصل ها عبارتند از سالمندى و تغييرات جمعيتى، جايگاه و موقعيت فرهنگى- اجتماعى سالمندان، هويت سالمندى و انتقال فرهنگى، مشاركت اجتماعى، خانواده، اوقات فراغت و ورزش، مراقبت و حمايت عمومى، بهداشت و سلامت، وضعيت اقتصادى و معيشت سالمندان، بازنشستگى، فضاهاى سالمندى، مصرف كالاهاى فرهنگى و آموزش و توانبخشى.
توصيه هاى اجرايى:
- رسانه هاى گروهى با استفاده از نتايج پژوهش ها در جهت آگاه نمودن هر چه بيشتر خانواده ها از مراحل سالمندى، ارزش نهادن به اين گروه سنى و تغيير نگرش منفى آنان و ساير افراد جامعه، گامى مثبت بردارند.
- قوانين حمايت از سالمندان در كشور، متاسفانه به طور كلى جامع و كامل نبوده و بسيارى از مسايل و مشكلات سالمندان كشور با توجه به بافت فرهنگى، اجتماعى و اقتصادى ناديده گرفته شده اند. همچنين رشد جمعيت سالمندان در اين عرصه ايجاد شده است (گردآوری : انجمن ناجی) سازمان و انجمن ها با يك بررسى جامع و كافى نيازهاى جمعيت سالمند را بررسى كرده و قوانين متناسب را به قوه مقننه پيشنهاد نمايند.
- برنامه اى جهت افزايش سطح اطلاعات و آگاهى هاى بهداشتى سالمندان و خانواده ها از طريق رسانه هاى گروهى صدا و سيما، جرايد علمى و... تهيه شود.
به منظور توسعه مراقبت هاى بهداشتى از سالمندان و كاهش هزينه ها و افزايش سهولت دسترسى همگان به خدمات مورد نظر، پيشنهاد مى شود كه دامنه فعاليت موسسات خصوصى و خيريه با حفظ نظارت مركزى گسترش يابد و مجوز تاسيس خانه سالمندان و مراقبت بسيار از سالمندان براساس ضوابط علمى و منطقى به افراد متخصص و ذى صلاح داده شود.
- ارزيابى واقع بينانه از امكانات مالى خانواده هايى كه از افراد مسن نگهدارى مى كنند، به منظور ارايه كمك مالى و آموزش هاى لازم به خانواده هاى نيازمند.
- آماده نمودن بزرگسالان براى يك بازنشستگى مثمرثمر از نظر شغلى و اجتماعى و ايجاد تسهيلات لازم براى بهره گيرى از خدمات و تجربيات مفيد و سازنده سالمندان در جامعه.
- به كارگيرى سازوكارهايى براى پيشگيرى از احساس انزوا و گوشه گيرى در افراد سالمند.
- اقدامات تبليغى و ترويجى براى تبيين نقش، جايگاه، شأن و منزلت افراد سالمند در ساختار جامعه.
- تقويت نهادهاى عمومى دولتى و NGOهاى حامى سالمندان.
- وضع قوانين حمايت از سالمندان توسط سازمان هاى رفاهى.
- استفاده از تبليغات در رسانه هاى گروهى توسط فيلم و سريال هاى تلويزيونى در خصوص حفظ احترام به سالمندان.
- نهادينه كردن احترام به آنان در بين كودكان نوجوانان و جوانان از طريق آموزش در كتب درسى در سطوح مختلف.
- تلاش براى حل مشكلات اقتصادى سالمندان به منظور استحكام روابط خانوادگى و كاهش مشكلات خانواده ها.
- تشكيل گروه ها و انجمن هاى سالمندى در سه سطح محلى و منطقه اى و ملى به منظور رسيدگى هر چه بيشتر به مشكلات اجتماعى و فرهنگى و اقتصادى آنان و ارتباط مستمر سالمندان جامعه با يكديگر.
- فراهم نمودن امكاناتى براى مردم به منظور پس انداز قسمتى از درآمد براى مخارج دوران پيرى.
- پيش بينى حمايت هاى بيمه اى خاص در مقابل خطراتى كه سالمندان بيشتر با آن مواجهند.
- ايجاد فرصت هاى تفريحى (زيارتى- سياحتى) براى سالمندان.
- بايد افراد مسن و مخصوصا در آستانه سالمندى، تحت آموزش هاى اجتماعى خاص دوران سالمندى به وسيله متخصصان مسايل اجتماعى مشاوره اى قرار گيرند.
- خانواده هاى داراى سالمند به وسيله مشاوران خانواده و رسانه هاى همگانى با مشكلات دوران سالمندى و مراقبت از آن ها آشنا شوند.
- بايد مراكزى تحت عنوان باشگاه هاى روزانه سالمندى با هدايت و رهبرى خود سالمندان، مخصوصا سالمندانى كه در موقعيت درخشانى در زمينه علم، هنر، صنعت و ادب بوده اند، با حمايت دولت تشكيل شود و با ايجاد انگيزه هاى لازم ورزشى، تفريحى و هنرى موجبات همگرايى افراد مسن، جوان و سالمند فراهم گردد. آمارها نشان مى دهد كه جمعيت سالمندكشور از وضعيت اقتصادى مناسب و مطلوبى برخوردار نيست. در سال ۶۵ به ازاى ۱۱ نفر پرداخت كننده حق بيمه اجتماعى، يك نفر مستمرى بگير وجود داشته و در سال ۷۵ اين رقم از هشت به يك رسيده به اين ترتيب يك نفر مستمرى بگير متكى به پرداخت هشت نفر است (يعنى تعداد سالمندان افزايش يافته است) و نه ۱۱ نفر و اين رقم روز به روز كمتر مى شود.
از آنجا كه سطح دريافتى ها به نسبت هزينه ها بالا نمى رود پس كل دريافتى از بيمه شدگان كه بايد به نفع مستمرى بگيران (از جمله سالمندان) مورد استفاده قرار بگيرد، كاهش مى يابد. سالمندان به ويژه سالمندن زن كه از حقوق اقتصادى، اجتماعى و امنيت اجتماعى كافى برخوردار نيستند. در اين فرايند به شدت آسيب مى بينند و از طرفى ديگر طى سال هاى اخير، سرانه مستمرى بازنشستگى نسبت به قيمت هاى جارى و ثابت روبه كاهش است به طورى كه دريافتى مستمرى بگيران- كه بيانگر وضع سالمندان نيز مى باشد در سال ۵۷ نسبت به سال ۶۰ به حدود يك سوم رسيده است كه اين مورد به زيان اقشار مستمرى بگير (سالمندان از كار افتادگان) است (گردآوری : انجمن ناجی)
همچنين نسبت منابع به مصارف سازمان تامين اجتماعى در سال ۶۰ معادل ۱/۳ بوده است (گردآوری : انجمن ناجی) در سال ۷۵ به ۶/۱ رسيد و پيش بينى مى شود كه بين سال هاى ۷۸ تا ۸۱ به عدد يك برسد كه اين امر باعث مى شود بيشترين فشار را بر بنيه از كارافتادگان، سالمندان و معلولان وارد كند كه قادر نيستند به هر علت، براى خودكارى دست و پا كنند و از كاستى منابع سازمان تامين اجتماعى كه به واقع ارزشمندترين نهاد رفاهى كشور است به شدت آسيب خواهند ديد.
سازمان بازنشستگى كشور، كميته امداد امام خمينى(ره) و سازمان تامين اجتماعى سازمان هايى هستند كه مى توانند ضمن حفظ شأن و منزلت فردى و اجتماعى فرد از كار افتاده و يا بازنشسته و خانواده او، حمايت مالى جامعه را براى آنها (سالمندان) مهيا كنند.
سازمان تامين اجتماعى در هر جامعه اى به عنوان متوليان حمايت از سالمندان شناخته مى شوند. اصطلاح تامين اجتماعى بيانگر تامين درآمدى است كه به هنگام قطع درآمد به عللى از قبيل بيكارى، بيمارى يا حادثه جايگزين آن مى شود و همچنين شامل تامين درآمد براى كسانى مى شود كه به علت پيرى بازنشسته شده اند و يا به سبب مرگ شخص ديگرى از حمايت محروم مانده اند و تامين مخارج استثنايى از قبيل هزينه هايى كه به مناسبت، تولد، ازدواج يا مرگ پيش مى آيد. اصولاً تامين اجتماعى يعنى تامين حداقل درآمد.
در حال حاضر سازمان تامين اجتماعى با تحت پوشش قرار دادن از يك سوم جمعيت كشور و بيش از نيم ميليون مستمرى بگير بازنشسته، نقش اساسى را ايفا مى كند.
بديهى است اگر نظام تامين اجتماعى، فراگير و با مسووليت متمركز و جدى دولت باشد مى بايد پوشش همگانى براى نيروى كار، بيكاران، بيماران و سالمندان، نيازمندان، فقرا و كسانى كه به هر دليل به زير خط معينى از درآمد سقوط مى كنند به وجود بيايد. فشار تهيدستى واقعيتى است قوى تر از انفجار بمب، فقر و تهيدستى مانع از آن مى شود كه آدم ها به وظايف انسانى- اجتماعى خود عمل كنند.
در كشور ما اميد به زندگى در حال افزايش است (گردآوری : انجمن ناجی) كشور ما هم اكنون داراى سهم بالايى از نسل جوان است (گردآوری : انجمن ناجی) اين امر در آينده، نسبت بازنشستگان و كهنسالان را در جامعه زياد مى كند اگر نسل حاضر در راستاى توسعه همزمان اجتماعى و اقتصادى فعال نشود وضع سالمندى مصيبت بارتر خواهد شد. بخش عمده اى از اين توسعه از طريق تقويت و تمركز، كارآمدى و فراگيرى نظام تامين اجتماعى كشور و نجات اين نهاد ارزشمند از سقوط و ورشكستگى ميسر مى شود.
آيا تا به حال به سالمندان خود انديشيده ايم؟ آيا نيازهاى آنان را با امكانات موجود وفق داده ايم؟ اين موضوع كه جمعيت جوان كشور رقم بسيار بالايى دارد و طبعاً اين رقم در آينده جمعيت سالمند را مى سازد نگران كننده شده. سالمندى دوره كمال و پويايى آدمى است (گردآوری : انجمن ناجی) سال هايى كه به دليل داشتن تجربه مى تواند بهترين كارآيى را داشته باشد. البته اگر خانواده ها گروه هاى سالمند را در ميان خود باور كنند.
يكى از اقداماتى كه در پايان سال ۸۳ و در اوايل ۸۴ صورت گرفته طرح گنجينه ها مى باشد كه با اهداف احيا و اشاعه فرهنگ تكريم و بزرگداشت سالمند برگزار شده و مى شود، به گفته مسوولان ذى ربط سالمندان بالاى ۶۵ سال مى توانند با مراجعه به دفاتر پستى و ارايه مدارك لازم كارت منزلت را دريافت كرده و از خدمات رفاهى شهردارى مثل اتوبوس، مترو، مراكز فرهنگى، تفريحى و ورزشى وكتابخانه استفاده رايگان داشته باشند
سالمندان تنها قشرى از مردم هستند كه شايد تا حالا كمتر حرفى از آن ها به ميان آمده و كمتر كسى بوده كه به خاطر اطلاع از نيازهاى سالمندان به دنبال كتابى به اين نام بگردد. يكى از دانشمندان به نام مك كئون معتقد است كه پيرى عبارت است از تغييرات بيولوژيكى كه در نحوه زيست ارگانيسم در طول زمان ظاهر مى شود.
اين تغيير با كاهش نيروى حياتى و تطبيقى يعنى كاهش قابليت انطباق فرد با تغيير شرايط ناگهانى و ناتوانى در ايجاد تعادل مجدد همراه بوده و به تدريج دگرگونى هايى را در ساختمان و عمل اعضاى مختلف به وجود مى آورد.
سازمان بهداشت جهانى دوران هاى مختلف عمر را به پنج مرحله تقسيم كرده است: ۱- از تولد تا ۱۸ سالگى (دوران كودكى) ۲- ۱۸ تا ۳۵ سالگى (دوران جوانى) ۳- ۳۵ تا ۵۵ (دوران ميانسالى) ۴- ۵۵ تا ۶۵ سالگى (دوران مسنى) ۵- ۶۵ به بالا (دوران پيرى).
سالمندى دوره كمال، پربارى و بلنداى زندگى هر انسانى است، جايى از زندگى كه با انبوهى از تجربه مى توان به گذشته، امروز و به فردا نگاه كرد.
در اينجا مى توان انسانى را ديد كه آرام و صبور و با گام هايى ملايم به دنيا و به موضوعات نگاه مى كند و در همين صبر و ملايمت است كه نقش او و تفاوت هاى عمده اش با ديگر سنين آشكار مى شود. خردمندى و موشكافى كه تجربه و علم به او آموخته است تا چگونه و چه هنگام رفتار كند و با مسايل برخورد نمايد. اين البته همه آن چيزى نيست كه از سالمندى مى دانيم. در سوى ديگر، چهره اى را مى بينيم كه غبار خستگى هاى زمان را بر خود دارد. كسى كه مى خواهد فارغ از هياهو و شتاب به خود، به زندگى و به ديگران بينديشد. آيا مى تواند؟ اين پرسش بزرگى است (گردآوری : انجمن ناجی) آيا مى تواند؟ آيا مى تواند آرام و بى هياهو درد خستگى را آرام كند؟ آيا مى تواند فرصت اين را داشته باشد كه از دوره جديد زندگى خود استفاده كند؟
جمعيت جامعه پيوسته در حال تغيير است و از اين رو تركيب و بافت آن نو و دگرگون شده است خانواده به جهت بحران هاى معاصر خود و برخى از آسيب هايى كه آن را تهديد مى كند تعريف نو يافته است (گردآوری : انجمن ناجی)
وضعيت اقتصادى جامعه متفاوت شده و از اين رو بر ديگر حوزه ها از جمله در سياست گذارى هاى اجتماعى و از اين رو مديريت منابع انسانى تاثير گذاشته است (گردآوری : انجمن ناجی) صورت بندى فرهنگى- اجتماعى جامعه تغييراتى يافته و مؤلفه هاى آن تعاريف جديدى يافته اند. اكنون سوال اين است در چنين شرايط نو و نه لزوماً مضطرب كننده، جايگاه سالمندان چگونه قابل تعريف است و آيا اساساً به اين پرسش اهميت داده و انديشيده ايم؟ بررسى ها نشان مى دهد كه سالمندان تنها يك درصد از مجموع قوانين تصويب شده را دارا هستند كه از اين مقدار ۶۲ درصد اقتصادى، ۲۲ درصد اجتماعى و ۱۶ درصد رفاهى و بهداشتى است (گردآوری : انجمن ناجی) دقت در همين سهم ناچيز نشان مى دهد كه اغلب اين مصوبات نيز به صورت پراكنده و يا در قالب آيين نامه هاى اجرايى دولت و سازمان ها مى باشد، همچنين نگاهى به مصوبات اجتماعى، آنچنان كه گفته شد ۲۲ درصد از مجموع يك درصد سهم سالمندان از كل قوانين مصوب، نشان مى دهد كه اين مقدار نيز اعتناى خاصى به مسايل و ضرورت هاى خاص و عميق سالمندان نداشته اند.
علاوه بر اين به جز مسايل و نيازهاى پايه همچون خانواده، هويت، اوقات فراغت و... اين نيز اهميت دارد كه آيا راهكارى نيز براى حمايت از سالمندان در برابر خشونت ها و تهديدها و آسيب ها انديشيده و پيش بينى شده است (گردآوری : انجمن ناجی)
مجموع اين مطالعات و بررسى ها نشان مى دهد كه سالمندان و سالمندى تعريف روشنى چه در نظام و قانونگذارى و چه در فرهنگ عمومى نيافته است (گردآوری : انجمن ناجی) اين وضعيت اگر چه زمينه بسط يافته و گسترده اى است ولى در عين حال شايد بتوان براى تاكيد، آن را فقر و ابهام در وضعيت حقوقى سالمندان بدانيم. اين زمينه ها كه ما آن را بطور عمومى ابهام در تعريف و جايگاه سالمندى و سالمندان در برنامه ريزى فرهنگى، اجتماعى و اقتصادى مى خوانيم، نوعى نياز براى تهيه و تدوين محورها و سرفصل هاى مهم سالمندى را به همراه آورد. اين سر فصل ها عبارتند از سالمندى و تغييرات جمعيتى، جايگاه و موقعيت فرهنگى- اجتماعى سالمندان، هويت سالمندى و انتقال فرهنگى، مشاركت اجتماعى، خانواده، اوقات فراغت و ورزش، مراقبت و حمايت عمومى، بهداشت و سلامت، وضعيت اقتصادى و معيشت سالمندان، بازنشستگى، فضاهاى سالمندى، مصرف كالاهاى فرهنگى و آموزش و توانبخشى.
توصيه هاى اجرايى:
- رسانه هاى گروهى با استفاده از نتايج پژوهش ها در جهت آگاه نمودن هر چه بيشتر خانواده ها از مراحل سالمندى، ارزش نهادن به اين گروه سنى و تغيير نگرش منفى آنان و ساير افراد جامعه، گامى مثبت بردارند.
- قوانين حمايت از سالمندان در كشور، متاسفانه به طور كلى جامع و كامل نبوده و بسيارى از مسايل و مشكلات سالمندان كشور با توجه به بافت فرهنگى، اجتماعى و اقتصادى ناديده گرفته شده اند. همچنين رشد جمعيت سالمندان در اين عرصه ايجاد شده است (گردآوری : انجمن ناجی) سازمان و انجمن ها با يك بررسى جامع و كافى نيازهاى جمعيت سالمند را بررسى كرده و قوانين متناسب را به قوه مقننه پيشنهاد نمايند.
- برنامه اى جهت افزايش سطح اطلاعات و آگاهى هاى بهداشتى سالمندان و خانواده ها از طريق رسانه هاى گروهى صدا و سيما، جرايد علمى و... تهيه شود.
به منظور توسعه مراقبت هاى بهداشتى از سالمندان و كاهش هزينه ها و افزايش سهولت دسترسى همگان به خدمات مورد نظر، پيشنهاد مى شود كه دامنه فعاليت موسسات خصوصى و خيريه با حفظ نظارت مركزى گسترش يابد و مجوز تاسيس خانه سالمندان و مراقبت بسيار از سالمندان براساس ضوابط علمى و منطقى به افراد متخصص و ذى صلاح داده شود.
- ارزيابى واقع بينانه از امكانات مالى خانواده هايى كه از افراد مسن نگهدارى مى كنند، به منظور ارايه كمك مالى و آموزش هاى لازم به خانواده هاى نيازمند.
- آماده نمودن بزرگسالان براى يك بازنشستگى مثمرثمر از نظر شغلى و اجتماعى و ايجاد تسهيلات لازم براى بهره گيرى از خدمات و تجربيات مفيد و سازنده سالمندان در جامعه.
- به كارگيرى سازوكارهايى براى پيشگيرى از احساس انزوا و گوشه گيرى در افراد سالمند.
- اقدامات تبليغى و ترويجى براى تبيين نقش، جايگاه، شأن و منزلت افراد سالمند در ساختار جامعه.
- تقويت نهادهاى عمومى دولتى و NGOهاى حامى سالمندان.
- وضع قوانين حمايت از سالمندان توسط سازمان هاى رفاهى.
- استفاده از تبليغات در رسانه هاى گروهى توسط فيلم و سريال هاى تلويزيونى در خصوص حفظ احترام به سالمندان.
- نهادينه كردن احترام به آنان در بين كودكان نوجوانان و جوانان از طريق آموزش در كتب درسى در سطوح مختلف.
- تلاش براى حل مشكلات اقتصادى سالمندان به منظور استحكام روابط خانوادگى و كاهش مشكلات خانواده ها.
- تشكيل گروه ها و انجمن هاى سالمندى در سه سطح محلى و منطقه اى و ملى به منظور رسيدگى هر چه بيشتر به مشكلات اجتماعى و فرهنگى و اقتصادى آنان و ارتباط مستمر سالمندان جامعه با يكديگر.
- فراهم نمودن امكاناتى براى مردم به منظور پس انداز قسمتى از درآمد براى مخارج دوران پيرى.
- پيش بينى حمايت هاى بيمه اى خاص در مقابل خطراتى كه سالمندان بيشتر با آن مواجهند.
- ايجاد فرصت هاى تفريحى (زيارتى- سياحتى) براى سالمندان.
- بايد افراد مسن و مخصوصا در آستانه سالمندى، تحت آموزش هاى اجتماعى خاص دوران سالمندى به وسيله متخصصان مسايل اجتماعى مشاوره اى قرار گيرند.
- خانواده هاى داراى سالمند به وسيله مشاوران خانواده و رسانه هاى همگانى با مشكلات دوران سالمندى و مراقبت از آن ها آشنا شوند.
- بايد مراكزى تحت عنوان باشگاه هاى روزانه سالمندى با هدايت و رهبرى خود سالمندان، مخصوصا سالمندانى كه در موقعيت درخشانى در زمينه علم، هنر، صنعت و ادب بوده اند، با حمايت دولت تشكيل شود و با ايجاد انگيزه هاى لازم ورزشى، تفريحى و هنرى موجبات همگرايى افراد مسن، جوان و سالمند فراهم گردد. آمارها نشان مى دهد كه جمعيت سالمندكشور از وضعيت اقتصادى مناسب و مطلوبى برخوردار نيست. در سال ۶۵ به ازاى ۱۱ نفر پرداخت كننده حق بيمه اجتماعى، يك نفر مستمرى بگير وجود داشته و در سال ۷۵ اين رقم از هشت به يك رسيده به اين ترتيب يك نفر مستمرى بگير متكى به پرداخت هشت نفر است (يعنى تعداد سالمندان افزايش يافته است) و نه ۱۱ نفر و اين رقم روز به روز كمتر مى شود.
از آنجا كه سطح دريافتى ها به نسبت هزينه ها بالا نمى رود پس كل دريافتى از بيمه شدگان كه بايد به نفع مستمرى بگيران (از جمله سالمندان) مورد استفاده قرار بگيرد، كاهش مى يابد. سالمندان به ويژه سالمندن زن كه از حقوق اقتصادى، اجتماعى و امنيت اجتماعى كافى برخوردار نيستند. در اين فرايند به شدت آسيب مى بينند و از طرفى ديگر طى سال هاى اخير، سرانه مستمرى بازنشستگى نسبت به قيمت هاى جارى و ثابت روبه كاهش است به طورى كه دريافتى مستمرى بگيران- كه بيانگر وضع سالمندان نيز مى باشد در سال ۵۷ نسبت به سال ۶۰ به حدود يك سوم رسيده است كه اين مورد به زيان اقشار مستمرى بگير (سالمندان از كار افتادگان) است (گردآوری : انجمن ناجی)
همچنين نسبت منابع به مصارف سازمان تامين اجتماعى در سال ۶۰ معادل ۱/۳ بوده است (گردآوری : انجمن ناجی) در سال ۷۵ به ۶/۱ رسيد و پيش بينى مى شود كه بين سال هاى ۷۸ تا ۸۱ به عدد يك برسد كه اين امر باعث مى شود بيشترين فشار را بر بنيه از كارافتادگان، سالمندان و معلولان وارد كند كه قادر نيستند به هر علت، براى خودكارى دست و پا كنند و از كاستى منابع سازمان تامين اجتماعى كه به واقع ارزشمندترين نهاد رفاهى كشور است به شدت آسيب خواهند ديد.
سازمان بازنشستگى كشور، كميته امداد امام خمينى(ره) و سازمان تامين اجتماعى سازمان هايى هستند كه مى توانند ضمن حفظ شأن و منزلت فردى و اجتماعى فرد از كار افتاده و يا بازنشسته و خانواده او، حمايت مالى جامعه را براى آنها (سالمندان) مهيا كنند.
سازمان تامين اجتماعى در هر جامعه اى به عنوان متوليان حمايت از سالمندان شناخته مى شوند. اصطلاح تامين اجتماعى بيانگر تامين درآمدى است كه به هنگام قطع درآمد به عللى از قبيل بيكارى، بيمارى يا حادثه جايگزين آن مى شود و همچنين شامل تامين درآمد براى كسانى مى شود كه به علت پيرى بازنشسته شده اند و يا به سبب مرگ شخص ديگرى از حمايت محروم مانده اند و تامين مخارج استثنايى از قبيل هزينه هايى كه به مناسبت، تولد، ازدواج يا مرگ پيش مى آيد. اصولاً تامين اجتماعى يعنى تامين حداقل درآمد.
در حال حاضر سازمان تامين اجتماعى با تحت پوشش قرار دادن از يك سوم جمعيت كشور و بيش از نيم ميليون مستمرى بگير بازنشسته، نقش اساسى را ايفا مى كند.
بديهى است اگر نظام تامين اجتماعى، فراگير و با مسووليت متمركز و جدى دولت باشد مى بايد پوشش همگانى براى نيروى كار، بيكاران، بيماران و سالمندان، نيازمندان، فقرا و كسانى كه به هر دليل به زير خط معينى از درآمد سقوط مى كنند به وجود بيايد. فشار تهيدستى واقعيتى است قوى تر از انفجار بمب، فقر و تهيدستى مانع از آن مى شود كه آدم ها به وظايف انسانى- اجتماعى خود عمل كنند.
در كشور ما اميد به زندگى در حال افزايش است (گردآوری : انجمن ناجی) كشور ما هم اكنون داراى سهم بالايى از نسل جوان است (گردآوری : انجمن ناجی) اين امر در آينده، نسبت بازنشستگان و كهنسالان را در جامعه زياد مى كند اگر نسل حاضر در راستاى توسعه همزمان اجتماعى و اقتصادى فعال نشود وضع سالمندى مصيبت بارتر خواهد شد. بخش عمده اى از اين توسعه از طريق تقويت و تمركز، كارآمدى و فراگيرى نظام تامين اجتماعى كشور و نجات اين نهاد ارزشمند از سقوط و ورشكستگى ميسر مى شود.
