۱۲-۵-۱۳۹۲, ۱۱:۰۳ صبح
قبل از شروع لطفا دقت فرمائید موثق املای صحیح هست ولی بنا به دلایلی موسق نوشتم.
منبع چیست و به چه منابعی می توان اعتماد کرد
این صفحه یک رهنمود است نه یک سیاست، و فقط در چارچوب سیاست‌هایی.نظیر اثبات‌پذیری، ممنوعیت تحقیق دست اول و دیدگاه بی‌طرفانه اجرای آن ضروری خواهد بود. چنانچه بین این رهنمود و سیاست‌های انجمن ناجی در خصوص ارجاع و استناد به منابع اختلاف باشد، اولویت با سیاست‌ها می‌باشد.
مقاله‌ها باید بر مبنای منابع معتبری نوشته شوند که توسط اشخاص ثالث تألیف و منتشر شده‌اند. همهٔ دیدگاه‌های اکثریت و یا اقلیت قابل ملاحظه که در این منابع بیان شده باشد، باید توسط مقالات مرتبط پوشش داده شود. (بنگرید به دیدگاه بی‌طرفانه)
واژهٔ «منبع» شاید سه معنای مختلف دارد:
1-خود اثری که منبع قرار می‌گیرد (نظیر یک نوشته، مقاله، جریده یا کتاب)،
2-خالق اثر (مثلاً نویسنده)
3- ناشر اثر (مثلاً نیویورک تایمز).
هر سهٔ این موارد روی اعتبار منبع اثر می‌گذارند. منابع معتبر می‌تواند مطالب منتشر شده طی فرایند انتشار معتبر یا نویسندگانی که در موضوع مرتبط معتبر شناخته می‌شوند یا هر دو باشد. (به ویژه در ایران که روش انتشار عموما معتبر نیست، اعتبار نویسنده بیشتر مورد نظر می‌باشد.)
اعتبار منبع بستگی به زمینه (کانتکست= يعني "بستر" يا "زمينه" ) دارد. (برای مثال روزنامه‌ها در زمینه اخبار روز می‌توانند منابع معتبری باشند اما در زمینه موضوعات علمی چنین جایگاهی ندارند و بایستی از منابع دیگر مثلا کتاب‌های دانشگاهی استفاده شود.)
هر منبع باید به دقت سنجیده شود تا برای گزاره‌ای که بیان کرده معتبر باشد و بهترین منبع در آن زمینه باشد. در کل هر چه تعداد افرادی که در فرایندهای انتشار دخالت داشته باشند، این منبع معتبرتر است (گردآوری : انجمن ناجی) به عنوان یک قانون دم دستی هر چه تعداد افرادی که در فرایندهای انتشار منبع دخالت داشته باشند این منبع معتبرتر است (گردآوری : انجمن ناجی) این فرایندها می‌تواند شامل ویراستاری فنی و علمی، ویراستاری نگارشی، باز کنترل و بررسی دقیق اطلاعات ارایه شده، و بررسی مطالب از نظر حقوقی می‌باشد.
لازم است منبع به صراحت از اطلاعاتی که در مقاله می‌آید پشتیبانی کند و باید به شکل مناسبی ادعا را طرح کرده باشد. (از توضیحات کافی برخوردار باشد.) اگر موضوعی منبع معتبر نداشته باشد،محققان نباید در این خصوص مقاله‌ای داشته باشد.
مطابق بحث علمی :
اثبات‌پذیری، هر مطلبی که مورد اختلاف نظر باشد، یا احتمال برود که بعداً ایجاد چالش کند، باید منبع مناسب برایش ذکر شود، حتی اگر یک نقل قول باشد؛ مسئولیت اضافه کردن منبع هم به عهدهٔ کسی است که آن جمله‌ها را می‌نویسد یا برمی‌گرداند. مطالبی که منبع نداشته باشند، ممکن است در هر زمان مورد بحث قرار بگیرند و حذف شوند. در برخی شرایط بهتر است که هیچ اطلاعاتی ارائه نشود، تا این که مطالبی بدون منبع ذکر شود.
منابع معتبر، آن دسته از منابع منتشر شده (به انگلیسی: Published) هستند که از طریق یک روال قابل اعتماد منتشر شده‌اند؛ نویسندگان این منابع یا افراد معتبری در آن حوزه هستند(باشند) یا به طور کل افراد قابل اعتمادی دانسته می‌شوند..
اعتبار یک منبع به موضوع مقاله نیز بر می‌گردد؛ منبعی که در یک موضوع معتبر دانسته می‌شود، ممکن است در یک موضوع دیگر از اعتبار کافی برخوردار نباشد. به عنوان نمونه، منبعی که توسط یک ریاضی‌دان برجسته نوشته و منتشر شده، ممکن است شامل مطالبی در حوزه زیست‌شناسی باشد اما در این باره منبع معتبری دانسته نشود. در حالت کلی باید که یک مقاله بر مبنای قابل اعتمادترین منابعی که در دسترس ویرایش‌کنندگانش است نوشته شود.
دلیل استفاده از منابع معتبرمنابع به دو منظور استفاده می‌شوند:
- برای تایید یک ادعای مطرح شده در مقاله. در این حالت در ذکر منبع باید به طور دقیق قسمتی که آن ادعا را تایید می‌کند مورد اشاره قرار بگیرد.
- برای اعتبار دادن به آن منبع، و پیشگیری از وقوع نقض حق تکثیر یا دستبرد فکری. .
ذکر منابع دقیق به خواننده این اعتماد را می‌دهد که مقالهٔ انجمن ناجی از استانداردهای مربوط به اثبات‌پذیری و تحقیق دست اول تبعیت می‌کند. ارجاع دقیق به منابع باعث می‌شود که خواننده بتواند به آن منابع مراجعه کند، و به نویسندگان آن منابع اعتبار داده شود.
اگر تمام منابع موجود در مورد یک جمله یا مقاله، از اعتبار کمی برخوردار باشند، شاید بهتر باشد که آن محتوا در انجمن ناجی یا سایتهای علمی گنجانده نشود.
ابعاد اعتبار یک منبعانجمن ناجی خواهان و پذیرای مطالبی است که توسط دانشمندان و دانشوران نوشته می‌شود. در صورت در دسترس بودن منابع دانشگاهی و دارای فرایند بازبینی دقیق قبل از چاپ (به انگلیسی: peer reviewed journals)، و کتاب‌های مرجع اصلی در هر رشته معتبرین ترین منابع هستند. با این حال، ممکن است بعضی منابع دانشورانه، منبعی قدیمی بوده و مطالب آن بعدها با تحقیقات جدیدترو بیشتر رد شده باشند، یا با تئوری جدیدتری جایگزین شده باشد، یا ممکن است تئوری‌های دیگری به موازات یا در تضاد آنها وجود داشته باشند و یا تئوری جنجالی و بحث برانگیز باشند. سعی شود در صورت وجود مقالات اجماع کنونی دانشوران را منعکس نماید. منابع غیر آکادمیک(فعالیت های علمی و عملی به نوعی ) در مواردی ممکن است بعنوان منبع در موضوعی دانشورانی استفاده شود، اگر مطالبی با کیفیت بالا باشد و در راستای رویکردهای پدیرفته‌شده باشد. تصمیم در مورد اعتبار منابع بسته به موضوع دارد. در صورتی که منابع با همدیگر در تضاد باشند باید از ارجاع درون متن برای مطالب نقل شده استفاده کرد.
منابع پژوهشگرانه و غیرپژوهشگرانه- مقالات ناجی فروم یا مقالات سایتهای علمی اصولا باید تا حد امکان برمبنای منابع ثانویه باشد. برای مثال یک مقاله یا کتابی که تحقیقات موجود را جمعبندی و مرور کرده‌است یا یک کتاب مرجع علمی بهتر از یک مقاله تحقیقی اولیه‌است (گردآوری : انجمن ناجی) هنگام استفاده از منابع اولیه احتیاط بسیاری توصیه می‌شود. انجمن ناجی هیچگونه تحلیلی روی منابع اولیه انجام نمی‌دهد
- تحقیقات منفرد باید به دید غیرقطعی نگریسته شود و این تحقیقات ممکن است در پی تحقیقات بیشتر تغییر کند. اعتبار تحقیقات منفرد بستگی به رشته دارد. تحقیقات در مورد رشته‌های پیچیده نظیر پزشکی قطعیت کمتری دارد. از دادن ارزش ناحق به یک تحقیق منفرد در چنین رشته‌هایی خودداری کنید. کتاب‌های مرجع، مقالات و کتاب‌هایی که سایر تحقیقات را جمعبندی نموده‌اند در صورت وجود ارجح می‌باشند.
- احتیاط ویژه‌ای در مورد ژورنال‌هایی که صرفا در جهت اشاعه دیدگاه خاصی چاپ می‌شوند باید به خرج داد. ادعای آنکه ژورنال دارای فرایند بازبینی دقیق قبل از چاپ دارد به این معنی نیست که ژورنال اعتبار دارد یا واقعا واجد داوری همتا می‌باشد. ژورنالی که تنها توسط طیف محدود و خاصی از جامعه دانشگاهی بررسی می‌شود معتبر شمرده نمی‌شود و تنها می‌تواند نماینده دیدگاه گروهی که آن ژورنال نمایندگی‌شان را می‌کند باشد.
- مطالبی مانند مقاله، کتاب یا رساله که به تایید جامعه دانشگاهی رسیده باشد معتبر شمرده می‌شوند. اگر مطلب در یک ژورنال شناخته شده دارای فرایند ویراستاری علمی توسط یک فرایند آکادمیک صحیح باشد باید حداقل توسط یک یا چند دانش پژوه دیگر مورد بررسی اولیه قرار گرفته باشد.
- رساله‌ها و پایان‌نامه‌های دکترا انتشارات پژوهشگرانه تلقی‌می‌شوند. پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد تنها زمانی معتبر شمرده‌می‌شوند که اگر بتوان نشان داد که پژوهشی ارزنده‌است (گردآوری : انجمن ناجی)
منابع اولیه، ثانویه، و ثالثه
استفاده مناسب از منابع اولیه اغلب دشوار است (گردآوری : انجمن ناجی) در برخی شرایط استفاده از آنها می‌تواند مفید و معتبر باشد، اما در هنگام استفاده از آنها باید احتیاط کرد تا تحقیق دست‌اول محسوب نشوند.
ادعاهای ویژه نیازمند منابع ویژه‌ای نیز هستند در چند مورد ویرایش‌کنندگان یک مقاله باید توجه بیشتری به خرج بدهند و منبع ذکر شده را مورد بازبینی قرار دهند:
- ادعاهای تعجب‌آور و یا در ظاهر مهم که چندان شناخته شده نیستند.
- گزارش‌های تعجب‌آور و یا در ظاهر مهم از اتفاقات اخیر که پوشش خبری مناسبی نداشته‌اند.
- گزارش و بیانیه اشخاص به گونه‌ای که خنده‌آور، بحث‌برانگیز و یا مغایر با شخصیت و علایق پیشین آنها باشد.
- ادعاهای پشتیبانی نشده و یا به طور گسترده‌تر تکذیب شده از طرف جامعه علمی. به طور ویژه در مواردی که استدلال کننده می‌گوید توطئه‌ای برای خاموش ساختن آنها وجود دارد باید احتیاط بیشتری کرد.
ادعاهای استثنایی باید توسط چند منبع معتبر
مورد تأیید قرار گیرد؛ به خصوص در موضوع‌های علمی، پزشکی، رویدادهای تاریخی، سیاسی، و زندگی‌نامه زندگان باید توجه بیشتری به این موضوع شود.
ادعای اتفاق نظر مورد تأیید قرار گیرد؛ به خصوص در موضوع‌های علمی، پزشکی، رویدادهای تاریخی، سیاسی، و زندگی‌نامه زندگان باید توجه بیشتری به این موضوع شود.هر جا ادعا شد که در یک مورد بین صاحب‌نظران اجماع وجود دارد، باید این مساله با ذکر منبع اثبات شود. ادعای این مساله که بین دانشمندان، پژوهندگان یا سیاست‌مداران در یک مورد اتفاق نظر وجود دارد، باید منبعی ذکر شود که این اتفاق نظر را اثبات کند. در غیر این صورت، باید جمله‌ها بازنویسی شود به طوری که نشان دهد دیدگاه کدام منبع را منعکس می‌کند.
عنوان منابعمنابع خودنوشته
به اعتبار خود فرد و نوع نگارش مربوط به آن نویسنده باید مراجعه کنید.
منابع معاصر منتشر شده در ایراندر این بخش به طور عام مباجث علمی در منابع حوزوی و دانشگاهی مورد نظر است (گردآوری : انجمن ناجی) در خصوص بیان اعتقادات دینی مسلمانان بنگرید .
از آنجا که بررسی و مرور مطالب در فرایند انتشار مطالب علمی بندرت در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد، لذا در اکثر موارد نمی‌توان منابع منتشر شده در ایران را بر اساس معیار انتشارات معتبر در دنیا ارزشگذاری کرد. به جای آن لازم است شخص مؤلف یا ناشر در زمینه موضوع معتبر محسوب گردد. برای مثال سید محمد حسین طباطبایی مؤلفی معتبر در موضوعات تفسیر قرآن و فلسفه و عرفان اسلامی محسوب می‌شود. البته این به معنای آن نیست که لزوما تمام مراکز نشر در ایران بی اعتبار هستند. بلکه لازم است مؤیداتی در خصوص اعتبار هر مرکز ارائه گردد که نشان دهد عملکرد آن در جامعه علمی مرتبط با فعالیت آن مقبول است (گردآوری : انجمن ناجی) برای مثال مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی یک ناشر دارای اعتبار محسوب می‌گردد.
احتیاط ویژه‌ای در مورد انتشارات و ژورنال‌هایی که صرفا در جهت اشاعه دیدگاه خاصی چاپ می‌شوند باید به خرج داد. استفاده از انتشارات و منابعی که در جهت رویکرد اعتقادی، ایدئولوژی یا خط سیاسی گروه خاصی هستند باید بیشتر در جهت شناساندن دیدگاهی که این منبع نمایندگی می‌کند باشد.
البته چنانچه بتوان برای دیدگاه مورد نظر در انتشارات معتبر جهان جایگزینی یافت، استفاده از آن عموما در اولویت است (گردآوری : انجمن ناجی) اما توجه لازم برای عدم بوجود آمدن سوگیری نظام مند (سیستمیک بایاس) در مقالات علمی و معتبر باید وجود داشته باشد. . این رهنمود باید همزمان با سیاست‌های اثبات پذیری و بیطرفی سازگار باشد، لذا نباید منابع علمی منتشر شده در ایران را بطور سیستماتیک کنار نهاد.
==
دوستان و اعضاء نظراتشون رو حتما بگند وعنوان کنند چی دریافت کردند.
==
انجمن ناجی