۲۰-۳-۱۳۹۲, ۰۴:۳۹ عصر
گزارشی از درآمد دستفروش‌های فیلم و سی‌دی کف خیابان
اجتماعی این پدیده مثل اشاعه فرهنگ غربی، فروش کالای قاچاق، سد معبر، نقض حقوق سینماگران، بی توجهی به قانون کپی رایت و این خوشحال بازی ها کاری نداریم و می خواهیم بدانیم، دستفروش های دی وی دی یا پدران رایتی شان چقدر به جیب می زنند.
جهان به سمتِ حجم های هر چه کوچک تر می رود؛ صفحه های بزرگ گرامافون به کاست، کاست ها به سی دی و حالا به حافظه های چندمیلی متری تبدیل شده اند. گوشی های تلفن همراه از صاایران هایی که از آنها به گوشتکوب یا دسته بیل تعبیر می شد، به دستگاه هایی تبدیل شده اند که در جیب که سهل است در یک مشتِ بسته، قایم می شوند.
کامپیوترهای ذغالی با کلی دنگ و فنگ و نرم افزارهای سترگ، جایشان را به آی پدها و لپ تاپ های چند اینچی داده اند. جالب این است که آدمی هر چه ملازماتِ زندگی آمیخته با تکنولوژی اش به سمت کم حجمی می رود، به خود و بدنش که می رسد، راهی در تقابل با این کوچک شدگی در پیش گرفته است؛ این جهانِ دایویکس و ام پی تری که اساسش بر کافِ تصغیر است، همان قدر که با جهانِ حجم دهنده های اینجا و آنجای آدمیزاد تقابل و ناهمگونی دارد، با یک تعریف مهم خیابانی (عبور) هم در تعارض است؛ حجم
را به یاد بیاورید که چه پنهانکارانه و توی مشمای سیاه این ور و آن ور می کردیم و حالا در نظر آورید دی وی دی های کم حجم را؛ اولی هیچ تعارضی با ماهیت خیابان نداشت، کسی جرأت نداشت پهنشان کند یک گوشه و بفروشد اما این دومی با حجم کوچکش، عامل انسداد یا همان سد معبر شده.
را به یاد بیاورید که چه پنهانکارانه و توی مشمای سیاه این ور و آن ور می کردیم و حالا در نظر آورید دی وی دی های کم حجم را؛ اولی هیچ تعارضی با ماهیت خیابان نداشت، کسی جرأت نداشت پهنشان کند یک گوشه و بفروشد اما این دومی با حجم کوچکش، عامل انسداد یا همان سد معبر شده.
در گزارش هفته گذشته «اقتصاد فرهنگ» از کتاب به عنوان یکی از جذاب ترین عوامل انسداد در خیابان گفتیم و این هفته سراغ دستفروش های دی وی دی رفته ایم. در این گزارش نیز به آسیب های فرهنگی
و
اجتماعی این پدیده مثل اشاعه فرهنگ غربی، فروش کالای قاچاق، سد معبر، نقض حقوق سینماگران، بی توجهی به قانون کپی رایت و این خوشحال بازی ها کاری نداریم و می خواهیم بدانیم، دستفروش های دی وی دی یا پدران رایتی شان چقدر به جیب می زنند.
و
اجتماعی این پدیده مثل اشاعه فرهنگ غربی، فروش کالای قاچاق، سد معبر، نقض حقوق سینماگران، بی توجهی به قانون کپی رایت و این خوشحال بازی ها کاری نداریم و می خواهیم بدانیم، دستفروش های دی وی دی یا پدران رایتی شان چقدر به جیب می زنند.
نسخه کپی فیلم ها و سریال های ایرانی شبکه خانگی با قیمتی ارزان تر از نسخه هولوگرام دار، نسخه لورفته فیلم های روی پرده ایرانی و حتی خارجی، فیلم های تاریخ سینمای ایران و جهان، گزیده کلیپ های خوانندگان این ور و آن ور آبی، فیلم های 18+ و ...؛ در بساط شان اغلب این پنج نوع محصول یافت می شود. چهارتای اولی را خیلی راحت و بی دردسر می چینند جلوی چشم عابران، آن آخری را اما برای مشتری هایی که می شناسند و به اصطلاح مشتری ثابتند کنار می گذارند؛ جایی نزدیکی های بساط شان.
محمد، اولین دستفروش فیلمی است که به پستم می خورد. با فاصله ای سه متری از ورودی یکی از پاساژهای میدان ونک بساط دی وی دی اش را پهن کرده. از پنج مورد موردنظر، سه تای اولی را دارد: «تاریخ سینما مشتری خاص داره. چند باری آوردم. مثلاً همشهری کین، کارهای تارکوفسکی یا پرویزکیمیاوی رو آوردم، چندروزی اینجا خاک خورد تا یکی پیدا شد و یکی دوتاش رو برد. همه میان دنبال فیلم جدید.
اون آخری رو هم من تو کارش نیستم. نمی گم بساطی ها نمیارن اما من نیستم». دی وی دی ها رو حلقه ای دوهزار تومان می فروشد و اگر کسی سه تا با هم ببرد، پنج هزار تومان. البته اگر کسی باشد که سفارش رایت بدهد، قیمت فرق می کند: «تو این چند سالی که کار می کنم، آرشیو خفنی جمع کردم. همه رو که نمی شه آورد بساط. لیست میدم دست مشتری انتخاب می کنن. بیعانه می گیرم و فردا میارم. به تعدادش بستگی داره اما اگه کمتر از 10 تا باشه، حلقه ای سه تومن». می پرسم روزانه چقدر می فروشد.
«چیه می خوای بزنی تو این کار؟! دست زیاد شده، دیگه جواب نمیده زیاد». می گوید میزان فروش را نمی شود دقیق گفت. اما به طور میانگین در سه، چهار ساعتی که بساط می کند، چهل پنجاه تایی می فروشد.
اسماعیل بساطی دیگری است در ونک. می گوید اول به عنوان شغل دوم روی بساط فیلم حساب کرده بوده اما یکسالی هست که فقط این کار را می کند. «چند تا خوبی داره. یک اینکه سرمایه زیادی نمی خواد. جنست هم حجم زیادی نداره و راحت می تونی باهاش این ور و اون ور چرخ بخوری. کاسب هم انقدر زیاد شده که مثل قدیما نیازی نیست بیفتی دنبال فیلم، پخشی ها خودشون بساط به بساط می چرخن و فیلم پخش می کنن.
روزی پنج ساعت هم وایسی کافیه». می پرسم این دی وی دی هایی که چندفیلم در یک حلقه اند بیشتر فروش دارند یا این کیفیت های ناین؟ دسته بندی جالبی دارد: «من دو جا بساط می کنم، دو ساعت میام ونک. اینجا بیشتر فیلمی هایی رو که کیفیت بهتری داره می برن. سه ساعت هم میرم میدون شوش که اونجا این چندتایی ها رو خیلی بیشتر می فروشم. می دونی اینجا دوست دارن پول بیشتری بدن و فیلم رو با کیفیت فول ببینن اما اونجا به این فکر می کنن که با دو هزار تومن، سه چهار تا فیلم ببینن». اسماعیل در دو محل کارش حدود 150هزار تومان کاسب است و از این کار رضایت دارد.
قضیه پچ پچ های 18+
می گوید وسعش را دارد که مغازه ای باز کند و محصولات فرهنگی بفروشد اما معتقد است از وقتی فروش فیلم های موسسه ای در بقالی ها هم آزاد شده، کمتر کسی برای خرید محصولات سینما پا به این فروشگاه ها می گذارد: «شب که برمی گردن خونه، کنار شونه تخم مرغ و نوشابه و سیگاری که می گیرن، فیلمی رو هم که می خوان از همان سوپرمارکت می خرن».
در کارگر شمالی بساط می کند اما جای ثابتی ندارد. گاه گاه به مترو هم سری می زند. مشتری های مشکوکی دارد که با او پچ پچ می کنند. معلوم است که از آن گزینه آخری هم دارد، منتها نم پس نمی دهد جلوی من. اعتمادش را به گونه ای جلب می کنم: «دارم اما الان نه. فردا بیا یه کار بهت بدم چی ی ی ی ی!» حلقه ای 3500 تومن می فروشد و می گوید خودش از اینترنت دانلود می کند.
بیشترین دی وی دی ای که می فروشد همین است: «با این یکی شوخی ندارم. اگه بگیرنم می برنم اونجایی که مامانم خیلی نگران شه! یه بار هم دستبند زدن به ام بردنم یه پایگاه بسیج و یه آقایی گفت این چه کاریه می کنی و خودم برات یه کار ردیف می کنم! فیلم ها رو نگه داشتن و خودم رو بعد سه چهار ساعت ول کردن». روزی 40 هزار تومان دی وی دی فیلم و بیش از صدهزار تومان 18+ می فروشد. می گوید قصد دارد دیگر بساط نکند و با دستگاه مستری که دارد بزند تو کار پخش: «دی وی دی خامش رو که خودم می گیرم و از رو نسخه مادر رایت می کنم و کاور فیلم ها رو هم که تو همین انقلاب فت و فراوونه، میدم برام چاپ می کنن».
روزانه 80 هزار تومان سود
بنا به گزارش حاشیه، بازار دی وی دی فروش ها ظاهراً داغ تر و چرب تر از بساط کتابفروش هاست (گردآوری : انجمن ناجی) مثل آنها آزادانه کار خود را می کنند و حتی دردسرهای آنها را ندارند. محصول شان جذابیت بصری بیشتر و قیمت کمتری دارد و راحت تر مشتری پیدا می کند. آنها که در گذرگاه های پرعبور و مرور جا و فرصت پیدا می کنند تا بساط شان را پهن کنند، به طور میانگین روزی 70 تا 80 هزار تومان سود می کنند.