۲۴-۲-۱۳۹۳, ۱۰:۲۷ عصر
زینب از انجمن ناجی ، دانشنامهٔ آزاد
فاطمه
بنت محمد
زندگی
نامها و القاب · اختلاف مالی فاطمه و عباس با خلافت · خطبه فدکیه · رویداد خانه فاطمه
در قرآن
سوره دهر · سوره کوثر · آیه تطهیر · آیه مباهله · آیه نور
جایها
در مکه: محله بنیهاشم · شعب ابیطالب · در مدینه: بقیع · بیتالاحزان · درخت کنار · سقیفه · مسجد النبی · در شمال حجاز: فدک
افراد
خانواده محمد · خدیجه · علی
فرزندان حسن · حسین · زینب · امکلثوم · محسن
همراهان فضه · امایمن · اسماء · سلمان
دیگران قنفذ · مغیره · عمر · ابوبکر
مرتبط
تسبیحات فاطمه · مصحف فاطمه · لوح فاطمه · رویداد مباهله
زینب کبری سومین فرزند فاطمه و علی بن ابیطالب است (گردآوری : انجمن ناجی) وی از زنان مقدس نزد شیعیان است و آنها از وی با عنوان حضرت زینب یاد میکنند. زینب خواهر کوچکتر از حسین بن علی، در واقعه کربلا حاضر بود و پس از آن نیز هنگام اسارت، در دفاع از حقانیت برادر خود، همانند علی بن حسین (امام چهارم شیعه) نقشی ویژه داشت.
نام گذاری
طبق روایات شیعه، هنگام تولد زینب، چون محمد در سفر بود، فاطمه از همسرش علی درخواست کرد که نامی برای فرزندشان انتخاب کند. علی در جواب گفت: من بر پدرت سبقت نمیگیرم، صبر میکنیم تا پیامبر از سفر برگردد. چون محمد بازگشت و خبر تولد نوزاد زهرا را از زبان علی شنید گفت: فرزندان فاطمه فرزندان منند ولی خداوند درباره آنان تصمیم میگیرد.[نیازمند منبع] بعد از آن جبرئیل نازل شد و پیام آورد که خداوند سلام میرساند و میگوید: نام این دختر را زینب بگذارید که این نام را در لوح محفوظ نوشتهام. آن گاه محمد زینب را گرفت و بوسید و گفت: توصیه میکنم که همه این دختر را احترام کنند، که او مانند خدیجه کبری است (گردآوری : انجمن ناجی) [نیازمند منبع]
ازدواج
زینب پس از آن که به سن ازدواج رسید، به همسری برادرزاده علی(پسرعمویش)، عبدالله جعفر ابوطالب که ۵ سال از او بزرگتر بود درآمد.
زندگی
حضرت زینب در پنجم جمادى الاول سال ۶ (قمری) پس از صلح حدیبیه و ۲ سال بعد از تولد حسین بن علی متولد شد. پس از واقعه کربلا او پس از چند روز توقف در دمشق، همراه سایر زنان و کاروان اسرای کربلا به مدینه بازگشت.
خطبه در مجلس یزید
زینب پس از حادثه کربلا، وقتی که به همراه سرهای کشته شدگان کربلا به اسارت در مجلس یزید برده شد در حضور یزید سخنرانی مشهور و آتشینی کرد که یکی از مهمترین و موثرترین خطبه های در دفاع از حقانیت حسین بن علی تلقی شده است (گردآوری : انجمن ناجی) زينب دختر علي بن ابي طالب در این مجلس برخاست و گفت: «...اي يزيد آيا گمان مي بري اين كه اطراف زمين و آفاق آسمان را بر ما تنگ گرفتي و راه چاره را بر ما بستي كه ما را به مانند كنيزان به اسيري برند، ما نزد خدا خوار و تو سربلند گشته و داراي مقام و منزلت شده اي؟... زود باشد كه به اجداد خود ملحق شوي و آرزو كني كاش شل و گنگ بودي و نمي گفتي آنچه را كه گفتي و نمي كردي آنچه را كردي.... به خدا سوگند نشكافتي مگر پوست خود را، و نبريدي مگر گوشت خود را ... اي يزيد! هر كيد و مكر كه داري بكن، هر كوشش كه خواهي بنماي، هر جهد كه داري به كار گير، به خدا سوگند هرگز نتواني نام و ياد ما را محو كني ... هرگز ننگ اين ستم را از خود نتواني زدود... روزهاي قدرت تو اندك و جمعيت تو رو به پراكندگي است،در روزي كه منادي حق ندا كند كه لعنت خدا بر ستمكاران باد." [۱]
فوت
آرامگاه زینب در دمشق سوریه
نقاشي ظهر عاشورا.jpg
سوگواری محرم
رویدادها
نبرد کربلا · شام غریبان · اسارت در شام
افراد
حسین بن علی
علیاکبر پسر حسین
علیاصغر پسر حسین
عباس بن علی
زینب کبری
سکینه بنت حسین
مسلم بن عقیل
جایها
حرم حسینی · حرم عباس بن علی · حسینیه · موزه محرم
مناسبتها
تاسوعا · عاشورا · اربعین
مراسم
مرثیه · نوحه · تعزیه · روضه · تکیه · زنجیرزنی · سینهزنی · عَلَم · سقاخانه · دسته عزاداری ·
تشتگذاری · نخلگردانی
ن • ب • و
در واقعه حره در سال ۶۲ (قمری) و یا سال قحطی مدینه، همراه عبدالله بن جعفر که در دمشق زمینهایی داشت به این شهر مهاجرت و در ۱۵ رجب همان سال در همانجا درگذشت.
آرامگاه زینب
قریهای که در آن قبر زینب قرار دارد، در گذشته به راویه و اکنون به زینبیه مشهور است (گردآوری : انجمن ناجی) در حال حاضر این قریه به شهر متصل و در هفت کیلومتری شرق دمشق قدیم به طرف فرودگاه واقع میباشد.
در خیابان اصلی این شهرک از دور، گنبد و ماذنههای قبر او دیده میشود. گنبد ساختمان طلائی است و در سمت شرقی و غربی آن دو مناره کاشی کاری شده قرار دارد.
گلدستههای حرم مطهر به عنوان مرتفعترین و زیباترین منارههای کاملاً پوشیده شده از کاشی معرق در دوران معاصر در سطح جهان است که کاشی کاری آن توسط هنرمند اصفهانی مرحوم استاد علی پنجه پور به مدت حدوداً ۱۰ سال و به سبک اصفهان اجرا گردیده است (گردآوری : انجمن ناجی)
در مدخل در غربی قبر زینب و سمت راست آن داخل اتاق کوچکی سه مقبره دیگر وجود دارد که یکی از آنها قبر سید حسین یوسف مکی عاملی متوفی ۱۳۹۷ و دیگری محسن الامین عاملی، صاحب تالیف معروف اعیان الشیعه و سومین آنها نیز دختر میرزا تقی بهبهانی میباشد.
فضای قبر زینب و صحن آن بصورت مربع مستطیل میباشد که شبستان و گنبد و حرم در وسط آن قرار گرفته و دارای چهار در ورودی میباشد سقف شبستان و مقبره از سه قسمت تشکیل شده که به صورت پلهای بر روی هم قرار دارند و گنبد نیز در وسط آن قرار یافتهاست (گردآوری : انجمن ناجی) بر روی این گنبد جملاتی از قرآن نوشته شده و طلاکاری آن در سالهای اخیر به وسیله ایران انجام شدهاست (گردآوری : انجمن ناجی)
در سمت شرق مجموعه، مصلای زینبیه به همت فهری زنجانی نماینده رهبر جمهوری اسلامی ایران در سوریه ساخته شده و مراسم نماز جماعت، دعای کمیل و نماز جمعه در آن برقرار میگردد. این شبستان بسیار بزرگ میباشد. مساحت کل مجموعه حدود ده هزار متر مربع است (گردآوری : انجمن ناجی) در مقبره جمعا ۱۱۴ اتاق وجود دارد که ۶۴ اتاق آن در صحن بزرگ و بقیه در صحن دوم و حسینیههای اطراف است (گردآوری : انجمن ناجی)
مقبره زینب در وسط حرم با ضریحی نقرهای و اطراف آن هشت ستون کاشی کاری شده که گنبد بر آن استوار شده وجود دارد. دیوارهای مقبره تا نصف آن سنگ سفید و بقیه آئینه کاری بوده و نمونهای از هنر و معماری ایرانی اسلامی است (گردآوری : انجمن ناجی) بنای داخل و خارج ساختمان و همچنین منارهها و گنبد از حدود بیست سال پیش است ولی توسعههای اطراف صحن و تزئینات آنها همگی از سوی جمهوری اسلامی انجام شدهاست (گردآوری : انجمن ناجی) بر اساس کتاب زندگانی چهارده معصوم (چاپ پیش از انقلاب، نويسنده: حسين عمادزاده ناشر: طلوع) بنای ساختمان مقبره زینب در زمان محمد رضاشاه پهلوی و به دستور فرح پهلوی شهبانوی ایران ساماندهی، طلا کاری و تزئین شد و هزینههای مربوط به نگهداری آن ماهیانه ازسوی شهبانو فرح ارسال می شد.[نیازمند منبع]
القاب
ام کلثوم
صدّیقة الصغری
عصمة الصغری
ولیة الله العظمی
ناموس الکبری
شریکة الحسین
عالمه غیر معلّمه فاضله کامله
عقيله بني هاشم
منابع
متن سخنراني حضرت زينب (س) در شام بر اساس نص لهوف
سید احمد موسوی. فضائل زینب. چاپ اول. تهران: نیک معارف، ۱۳۷۷. ۸۰. ISBN 964-5567-61-0.
دانشنامه حضرت زینب
انجمن ناجی
فاطمه
بنت محمد
زندگی
نامها و القاب · اختلاف مالی فاطمه و عباس با خلافت · خطبه فدکیه · رویداد خانه فاطمه
در قرآن
سوره دهر · سوره کوثر · آیه تطهیر · آیه مباهله · آیه نور
جایها
در مکه: محله بنیهاشم · شعب ابیطالب · در مدینه: بقیع · بیتالاحزان · درخت کنار · سقیفه · مسجد النبی · در شمال حجاز: فدک
افراد
خانواده محمد · خدیجه · علی
فرزندان حسن · حسین · زینب · امکلثوم · محسن
همراهان فضه · امایمن · اسماء · سلمان
دیگران قنفذ · مغیره · عمر · ابوبکر
مرتبط
تسبیحات فاطمه · مصحف فاطمه · لوح فاطمه · رویداد مباهله
زینب کبری سومین فرزند فاطمه و علی بن ابیطالب است (گردآوری : انجمن ناجی) وی از زنان مقدس نزد شیعیان است و آنها از وی با عنوان حضرت زینب یاد میکنند. زینب خواهر کوچکتر از حسین بن علی، در واقعه کربلا حاضر بود و پس از آن نیز هنگام اسارت، در دفاع از حقانیت برادر خود، همانند علی بن حسین (امام چهارم شیعه) نقشی ویژه داشت.
نام گذاری
طبق روایات شیعه، هنگام تولد زینب، چون محمد در سفر بود، فاطمه از همسرش علی درخواست کرد که نامی برای فرزندشان انتخاب کند. علی در جواب گفت: من بر پدرت سبقت نمیگیرم، صبر میکنیم تا پیامبر از سفر برگردد. چون محمد بازگشت و خبر تولد نوزاد زهرا را از زبان علی شنید گفت: فرزندان فاطمه فرزندان منند ولی خداوند درباره آنان تصمیم میگیرد.[نیازمند منبع] بعد از آن جبرئیل نازل شد و پیام آورد که خداوند سلام میرساند و میگوید: نام این دختر را زینب بگذارید که این نام را در لوح محفوظ نوشتهام. آن گاه محمد زینب را گرفت و بوسید و گفت: توصیه میکنم که همه این دختر را احترام کنند، که او مانند خدیجه کبری است (گردآوری : انجمن ناجی) [نیازمند منبع]
ازدواج
زینب پس از آن که به سن ازدواج رسید، به همسری برادرزاده علی(پسرعمویش)، عبدالله جعفر ابوطالب که ۵ سال از او بزرگتر بود درآمد.
زندگی
حضرت زینب در پنجم جمادى الاول سال ۶ (قمری) پس از صلح حدیبیه و ۲ سال بعد از تولد حسین بن علی متولد شد. پس از واقعه کربلا او پس از چند روز توقف در دمشق، همراه سایر زنان و کاروان اسرای کربلا به مدینه بازگشت.
خطبه در مجلس یزید
زینب پس از حادثه کربلا، وقتی که به همراه سرهای کشته شدگان کربلا به اسارت در مجلس یزید برده شد در حضور یزید سخنرانی مشهور و آتشینی کرد که یکی از مهمترین و موثرترین خطبه های در دفاع از حقانیت حسین بن علی تلقی شده است (گردآوری : انجمن ناجی) زينب دختر علي بن ابي طالب در این مجلس برخاست و گفت: «...اي يزيد آيا گمان مي بري اين كه اطراف زمين و آفاق آسمان را بر ما تنگ گرفتي و راه چاره را بر ما بستي كه ما را به مانند كنيزان به اسيري برند، ما نزد خدا خوار و تو سربلند گشته و داراي مقام و منزلت شده اي؟... زود باشد كه به اجداد خود ملحق شوي و آرزو كني كاش شل و گنگ بودي و نمي گفتي آنچه را كه گفتي و نمي كردي آنچه را كردي.... به خدا سوگند نشكافتي مگر پوست خود را، و نبريدي مگر گوشت خود را ... اي يزيد! هر كيد و مكر كه داري بكن، هر كوشش كه خواهي بنماي، هر جهد كه داري به كار گير، به خدا سوگند هرگز نتواني نام و ياد ما را محو كني ... هرگز ننگ اين ستم را از خود نتواني زدود... روزهاي قدرت تو اندك و جمعيت تو رو به پراكندگي است،در روزي كه منادي حق ندا كند كه لعنت خدا بر ستمكاران باد." [۱]
فوت
آرامگاه زینب در دمشق سوریه
نقاشي ظهر عاشورا.jpg
سوگواری محرم
رویدادها
نبرد کربلا · شام غریبان · اسارت در شام
افراد
حسین بن علی
علیاکبر پسر حسین
علیاصغر پسر حسین
عباس بن علی
زینب کبری
سکینه بنت حسین
مسلم بن عقیل
جایها
حرم حسینی · حرم عباس بن علی · حسینیه · موزه محرم
مناسبتها
تاسوعا · عاشورا · اربعین
مراسم
مرثیه · نوحه · تعزیه · روضه · تکیه · زنجیرزنی · سینهزنی · عَلَم · سقاخانه · دسته عزاداری ·
تشتگذاری · نخلگردانی
ن • ب • و
در واقعه حره در سال ۶۲ (قمری) و یا سال قحطی مدینه، همراه عبدالله بن جعفر که در دمشق زمینهایی داشت به این شهر مهاجرت و در ۱۵ رجب همان سال در همانجا درگذشت.
آرامگاه زینب
قریهای که در آن قبر زینب قرار دارد، در گذشته به راویه و اکنون به زینبیه مشهور است (گردآوری : انجمن ناجی) در حال حاضر این قریه به شهر متصل و در هفت کیلومتری شرق دمشق قدیم به طرف فرودگاه واقع میباشد.
در خیابان اصلی این شهرک از دور، گنبد و ماذنههای قبر او دیده میشود. گنبد ساختمان طلائی است و در سمت شرقی و غربی آن دو مناره کاشی کاری شده قرار دارد.
گلدستههای حرم مطهر به عنوان مرتفعترین و زیباترین منارههای کاملاً پوشیده شده از کاشی معرق در دوران معاصر در سطح جهان است که کاشی کاری آن توسط هنرمند اصفهانی مرحوم استاد علی پنجه پور به مدت حدوداً ۱۰ سال و به سبک اصفهان اجرا گردیده است (گردآوری : انجمن ناجی)
در مدخل در غربی قبر زینب و سمت راست آن داخل اتاق کوچکی سه مقبره دیگر وجود دارد که یکی از آنها قبر سید حسین یوسف مکی عاملی متوفی ۱۳۹۷ و دیگری محسن الامین عاملی، صاحب تالیف معروف اعیان الشیعه و سومین آنها نیز دختر میرزا تقی بهبهانی میباشد.
فضای قبر زینب و صحن آن بصورت مربع مستطیل میباشد که شبستان و گنبد و حرم در وسط آن قرار گرفته و دارای چهار در ورودی میباشد سقف شبستان و مقبره از سه قسمت تشکیل شده که به صورت پلهای بر روی هم قرار دارند و گنبد نیز در وسط آن قرار یافتهاست (گردآوری : انجمن ناجی) بر روی این گنبد جملاتی از قرآن نوشته شده و طلاکاری آن در سالهای اخیر به وسیله ایران انجام شدهاست (گردآوری : انجمن ناجی)
در سمت شرق مجموعه، مصلای زینبیه به همت فهری زنجانی نماینده رهبر جمهوری اسلامی ایران در سوریه ساخته شده و مراسم نماز جماعت، دعای کمیل و نماز جمعه در آن برقرار میگردد. این شبستان بسیار بزرگ میباشد. مساحت کل مجموعه حدود ده هزار متر مربع است (گردآوری : انجمن ناجی) در مقبره جمعا ۱۱۴ اتاق وجود دارد که ۶۴ اتاق آن در صحن بزرگ و بقیه در صحن دوم و حسینیههای اطراف است (گردآوری : انجمن ناجی)
مقبره زینب در وسط حرم با ضریحی نقرهای و اطراف آن هشت ستون کاشی کاری شده که گنبد بر آن استوار شده وجود دارد. دیوارهای مقبره تا نصف آن سنگ سفید و بقیه آئینه کاری بوده و نمونهای از هنر و معماری ایرانی اسلامی است (گردآوری : انجمن ناجی) بنای داخل و خارج ساختمان و همچنین منارهها و گنبد از حدود بیست سال پیش است ولی توسعههای اطراف صحن و تزئینات آنها همگی از سوی جمهوری اسلامی انجام شدهاست (گردآوری : انجمن ناجی) بر اساس کتاب زندگانی چهارده معصوم (چاپ پیش از انقلاب، نويسنده: حسين عمادزاده ناشر: طلوع) بنای ساختمان مقبره زینب در زمان محمد رضاشاه پهلوی و به دستور فرح پهلوی شهبانوی ایران ساماندهی، طلا کاری و تزئین شد و هزینههای مربوط به نگهداری آن ماهیانه ازسوی شهبانو فرح ارسال می شد.[نیازمند منبع]
القاب
ام کلثوم
صدّیقة الصغری
عصمة الصغری
ولیة الله العظمی
ناموس الکبری
شریکة الحسین
عالمه غیر معلّمه فاضله کامله
عقيله بني هاشم
منابع
متن سخنراني حضرت زينب (س) در شام بر اساس نص لهوف
سید احمد موسوی. فضائل زینب. چاپ اول. تهران: نیک معارف، ۱۳۷۷. ۸۰. ISBN 964-5567-61-0.
دانشنامه حضرت زینب
انجمن ناجی