۱-۲-۱۳۹۳, ۱۱:۲۱ عصر
![[تصویر: 96e5_najiforum_ir_45654655.jpg]](http://najiup.ir/up/96e5_najiforum_ir_45654655.jpg)
گلپر گياهى گلدار، علفى و چندساله از تيره چتريان است (گردآوری : انجمن ناجی) اين گياه، بومى ايران است و در ناحيه‌هاى نمناك كوهستانى ايران و مناطق پيرامونى مى‌رويد.
گل‌هاى آن سفيد مجتمع به صورت چتر در انتهاى ساقه‌هاى گل‌دهنده در قسمت بالاى گياه ظاهر مى‌شود. ميوه آن تخم مرغي، كمى ضخيم و معطر به رنگ سبز تيره به طول ۵/۱ تا سانتى‌متر است (گردآوری : انجمن ناجی)
همه گونه‌هاى سرده گلپران معطر هستند و برخى گونه‌ها در آشپزى ايرانى به عنوان ادويه كاربرد دارند.
گونه‌هاى ديگرى از گلپر (مثل گونه كانديكانز) در صنعت داروسازى كاربرد دارد.
برگ‌هاى آن با چاك‌هاى عميق به شكل پنجه غاز شبيه برگ آنژليكا، به طورى كه اين چاك‌ها برگ را به چند نيمه برگ تقسيم مى‌كند و هر نيمه برگ نوك‌تيز و دندانه دار است (گردآوری : انجمن ناجی)
این گیاه دارای مواد معطر مخصوص، مرکب از صمغهای مختلف است (گردآوری : انجمن ناجی) جوانه ها، ساقه ها و غنچه های نورسته آن بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. دانه های خشک این گیاه که بسیار معطر است همراه با اغذیه و به عنوان ادویه مصرف عمومی و همگانی دارد.
برگها و ساقه های گلپر در زمستان از بین می رود ولی ریشه های ضخیم آن باقی مانده و در بهار سال بعد ساقه های بلند دیگری از آنها رشد می کند و بالا می رود.
ساقه گلپر توخالی و ضخیم بوده و ارتفاع آن گاهی از قد انسان هم بلندتر است، برگ آن شبیه برگ کلم، ولی بزرگتر و گل آن چتری و سفید رنگ است که ثمرش (میوه اش) پس از رسیدن، سفید و مدور و پهن و شبیه به سکه پول بوده و بسیار خوشبو است (گردآوری : انجمن ناجی)
ساقه و برگ گلپر که گلپر ترشی نامیده می شود، دارای همان خواص است و خوردن آن با خوراک و یا افزودنش به ترشی ها بسیار مفید بوده و از فساد و خراب شدن ترشی نیز جلوگیری می کند. طبیعت گلپر گرم بوده و آن را با اسامی (کاشم) و Heracleum.persicum نیز می شناسند.
گیاه گلپر گیاهی معطر است واز قدیم آن را برای خوش بو کردن غذا به کار می برند.
مصرف همزمان آن با ماست توصیه می شود. طبق تحقیقاتی که توسط اینجانب و دوستان در مورد این گیاه انجام گرفته گلپر خاصیت ضد میکروبی هم داره و کشنده باکتری هاست .
فارسى گلپر «انگدان» است ولى عدهاى آن را «انجدان» ناميدهاند.
گلپر دو نوع است، يكى خوشبو كه به آن گلپر و كولاپر ميگويند.
نوع دوم انجدان بد بو است كه به آن گياه انغوزه، گياه انگژد، گياه انگشت گنده، گياه حلتيت منتن و گياه حلتيت سياه ميگويند.
نوع خوشبوى آن در همه كوهستان‌هاى ايران خصوصا دامنه البرز و قسمت‌هاى شمالى شميران، گچسر، رودبار قصران، جاده شمشك و مغرب ايران به عمل ميآيد و نوع بد بوى آن در جنوب شرقى ايران، استان فارس و كوههاى خراساس به طور خودرو به عمل آمده كه از صمغ آن كه انغوزه و انگژد خوانده ميشود، جهت صادرات استفاده ميكنند، ولى به صمغ نوع خوشبوى گلپر كه مفيدتر است، در حال حاضر توجهى نميشود.
بهترين نوع آن در نقاط كوهستانى ايران به عمل ميآيد و انواع ديگر از گلپر در بعضى از كشورهاى آسيايى و آفريقايى ديده ميشود و يك نوع سوم به نام انجدان رومى است كه خواص زيادى داشته و در ايران ديده نشده است (گردآوری : انجمن ناجی)
ميوه نوع معطر گلپر پس از رسيدن به شكل پولك نازكى در ميآيد كه آن را كوبيده، با انار، يا سيب زمينى پخته يا باقلاى پخته ميخورند تا از ايجاد نفخ آنها جلوگيرى نمايد.
ترکیبات شیمیایی گلپر
مواد شیمیایی موجود در گلپر عبارتند از: استات هکسیلیک، استات استیلیک و بوتیرات متیلیک و بوتیرات اتیلیک و اسید های مختلف دیگر که بوی تند آن از آنهاست (گردآوری : انجمن ناجی)
از نظر ترکیبهای شیمیایی،در گیاه گلپر اسانس روغنی و فرار وجود دارد که از گرد آن برای معطر ساختن بعضی غذاها استفاده می شود،از نظر خواص درمانی ،گلپر ضد نفخ است و به هاظمه و رفع سوء هاظمه کمک می کند.
آنتول در گلپر وجود دارد ،موارد استفاده آن به قرار زیر است:
۱- استفاده وسیع از آنتول به عنوان طعم دهنده در صنایع غذایی و دارویی به دلیل بو و طعم دهنده در صنایع قنادی و شیرینی،در محلولهی دهن شوی،در خمیر دندان و یا گرده های مورد استفاده در دندانپزشکی در آشامیدنیهای غیر الکلی و فرآورده های دارویی دیگر.
۲-استاده ازآنتول به عنوان معطر کننده در صابون و خمیر دندان
۳-به عنوان عامل حساس کننده در بیرنگ کردن فیلمهای عکاسی رنگ
۴-به عنوان عامل جذب کننده مواد در مشاهدات میکروسکوپی
۵–به عنوان عامل ضد نفخ در مصارف دارویی
۶-استفاده از آنتول در سنتز آلدئید
۷-تهیه دی هیدرو آنتول به طریقه نیمه سنتزی
۸-تهیه پارامتوکسی هیدرو تروپیک آلدئید
با وجود تمام خواص دارویی مثبت آنتول نباید از گرد گلپر به مقادیر زیاد مصرف کرد چون ایجاد طپش قلب می کند.
خواص غذایی – دارویی گیاه گلپر
۱- گیاهی است مقوی معده و سایر اندامهای دستگاه گوارش و دفع کننده نفخ دستگاه گوارش.
۲- ترشحات معده را زیاد کرده و سموم بدن را دفع می کند.
۳- ضد عفونی کننده و میکروب کشی قوی است (گردآوری : انجمن ناجی)
۴- خوردن آن شیر زنان را زیاد کرده، همچنین باعث افزایش ترشح عرق بدن می شود.
۵- دارویی است مدّر (ادرارآور)
۶- دانه گلپر برای افراد مبتلا به بیماری استسقاء مفید بوده و این بیماران می توانند مقدار هشت گرم از پودر دانه گلپر را در دهان ریخته و بخورند، پس از آن نیز مقداری آب گرم میل نمایید.
۷- خوردن آن به میزان کم، باعث نشاط و شادی شده و در هضم غذا موثر است (گردآوری : انجمن ناجی)
۸- پودر دانه گلپر به عنوان یک داروی کشنده برای بعضی کرمهای داخل روده مصرف می شود.
۹- برای کمردرد رطوبی نیز مفید بوده و می توان آن را همراه با غذاها میل نمود.
۱۰- گلپر قطع کننده بلغم و دفع کننده باد و نفخ شکم است (گردآوری : انجمن ناجی)
۱۱- مصرف گلپر باعث تسکین سینه درد شده و درمان کننده سکسکه است (گردآوری : انجمن ناجی) اشتهاآور خوبی نیز می باشد.
احتمالا گلپر خواص زیر را نیز دارد :
از نفخ معده جلوگيرى ميكند.
بهترين دارو براى معالجه هيسترى است (گردآوری : انجمن ناجی)
تحريك كننده اشتها بوده و دستگاه‌هاضمه را تقويت ميكند.
در ريشه آن خواص بيشمارى نهفته، اگر از تشنج و ناراحتى‌هاى عصبى رنج ميبريد از آن استفاده كنيد.
گلپر را جهت معالجه هيسترى (صرع)، عفونت‌هاى عصبى و عفونت‌هاى دستگاه تنفس تجويز ميكنند.
خوردن گلپر ذهن را باز و حافظه را زياد و نسيان را كم ميكند و ابلهى و حماقت را از بين ميبرد. براى فلج، لقوه و بى‌حسى اعضا مفيد است (گردآوری : انجمن ناجی)
گلپر از ضرر غذاهاى سنگين و داروهاى سمى ميكاهد و براى بيمارانى كه مبتلا به يرقان، استسقا و سكسكه هستند، مفيد ميباشد.
اين گياه مقوى كليه و از بين برنده بلغم است (گردآوری : انجمن ناجی) براى درد سينه، سرفه و مفاصل مفيد است (گردآوری : انجمن ناجی)
ضماد گلپر باموم و روغن جهت سياتيك و امثال آن با روغن زيتون جهت از بين بردن سياهى زير چشم و ماليدن مطبوخ آن با سركه و پوست انار جهت بواسير نافع است (گردآوری : انجمن ناجی)
پاشيدن گرد گلپرروى زخم‌هاى خورهاى و جذام سودمند ميباشد.
ريشه گلپر قويتر از ساير اعضاى اين گياه بوده، ماليدن آن روى ورم‌ها مفيد است (گردآوری : انجمن ناجی)
مقوی معده و سایر اندامها بوده و سموم بدن را دفع می کند – شیر زنان را زیاد کرده
مصرف گلپر در آشپزی :
ترشياى كه با برگ و ساقه نوع خوشبوى اين گياه درست ميشود، ضد عفونى كننده معده بوده و براى معالجه كم اشتهايى و از بين بردن اخلاط غليظ معده به كار ميرود.
گلپر غذا را نرم ميكند و بوى دهان را بر ميگرداند، مقوى معده بوده و بلغم را از بين ميبرد. اشتها را بر ميانگيزد و مقوى‌هاضمه ميباشد.
با ساقه و برگ آن ترشى گلپر درست ميكنند. گلپر بادشكن بوده، نفخ و ناراحتى‌هاى دستگاه‌هاضمه را از بين ميبرد. اين گياه ضدعفونى كننده بوده و پادزهر سموم است (گردآوری : انجمن ناجی) ضد تشنج، ضد كرم و ضد حشرات نيز ميباشد.
>>تذکر
۱- مصرف مقدار زیاد گلپر سبب سقط جنین می شود. از این رو زنان باردار در خوردن زیاد آن مجاز نیستند.
۲- مقدار خوراک مجاز پودر دانه گلپر چهار گرم است (گردآوری : انجمن ناجی)
گل‌هاى آن سفيد مجتمع به صورت چتر در انتهاى ساقه‌هاى گل‌دهنده در قسمت بالاى گياه ظاهر مى‌شود. ميوه آن تخم مرغي، كمى ضخيم و معطر به رنگ سبز تيره به طول ۵/۱ تا سانتى‌متر است (گردآوری : انجمن ناجی)
همه گونه‌هاى سرده گلپران معطر هستند و برخى گونه‌ها در آشپزى ايرانى به عنوان ادويه كاربرد دارند.
گونه‌هاى ديگرى از گلپر (مثل گونه كانديكانز) در صنعت داروسازى كاربرد دارد.
برگ‌هاى آن با چاك‌هاى عميق به شكل پنجه غاز شبيه برگ آنژليكا، به طورى كه اين چاك‌ها برگ را به چند نيمه برگ تقسيم مى‌كند و هر نيمه برگ نوك‌تيز و دندانه دار است (گردآوری : انجمن ناجی)
این گیاه دارای مواد معطر مخصوص، مرکب از صمغهای مختلف است (گردآوری : انجمن ناجی) جوانه ها، ساقه ها و غنچه های نورسته آن بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. دانه های خشک این گیاه که بسیار معطر است همراه با اغذیه و به عنوان ادویه مصرف عمومی و همگانی دارد.
برگها و ساقه های گلپر در زمستان از بین می رود ولی ریشه های ضخیم آن باقی مانده و در بهار سال بعد ساقه های بلند دیگری از آنها رشد می کند و بالا می رود.
ساقه گلپر توخالی و ضخیم بوده و ارتفاع آن گاهی از قد انسان هم بلندتر است، برگ آن شبیه برگ کلم، ولی بزرگتر و گل آن چتری و سفید رنگ است که ثمرش (میوه اش) پس از رسیدن، سفید و مدور و پهن و شبیه به سکه پول بوده و بسیار خوشبو است (گردآوری : انجمن ناجی)
ساقه و برگ گلپر که گلپر ترشی نامیده می شود، دارای همان خواص است و خوردن آن با خوراک و یا افزودنش به ترشی ها بسیار مفید بوده و از فساد و خراب شدن ترشی نیز جلوگیری می کند. طبیعت گلپر گرم بوده و آن را با اسامی (کاشم) و Heracleum.persicum نیز می شناسند.
گیاه گلپر گیاهی معطر است واز قدیم آن را برای خوش بو کردن غذا به کار می برند.
مصرف همزمان آن با ماست توصیه می شود. طبق تحقیقاتی که توسط اینجانب و دوستان در مورد این گیاه انجام گرفته گلپر خاصیت ضد میکروبی هم داره و کشنده باکتری هاست .
فارسى گلپر «انگدان» است ولى عدهاى آن را «انجدان» ناميدهاند.
گلپر دو نوع است، يكى خوشبو كه به آن گلپر و كولاپر ميگويند.
نوع دوم انجدان بد بو است كه به آن گياه انغوزه، گياه انگژد، گياه انگشت گنده، گياه حلتيت منتن و گياه حلتيت سياه ميگويند.
نوع خوشبوى آن در همه كوهستان‌هاى ايران خصوصا دامنه البرز و قسمت‌هاى شمالى شميران، گچسر، رودبار قصران، جاده شمشك و مغرب ايران به عمل ميآيد و نوع بد بوى آن در جنوب شرقى ايران، استان فارس و كوههاى خراساس به طور خودرو به عمل آمده كه از صمغ آن كه انغوزه و انگژد خوانده ميشود، جهت صادرات استفاده ميكنند، ولى به صمغ نوع خوشبوى گلپر كه مفيدتر است، در حال حاضر توجهى نميشود.
بهترين نوع آن در نقاط كوهستانى ايران به عمل ميآيد و انواع ديگر از گلپر در بعضى از كشورهاى آسيايى و آفريقايى ديده ميشود و يك نوع سوم به نام انجدان رومى است كه خواص زيادى داشته و در ايران ديده نشده است (گردآوری : انجمن ناجی)
ميوه نوع معطر گلپر پس از رسيدن به شكل پولك نازكى در ميآيد كه آن را كوبيده، با انار، يا سيب زمينى پخته يا باقلاى پخته ميخورند تا از ايجاد نفخ آنها جلوگيرى نمايد.
ترکیبات شیمیایی گلپر
مواد شیمیایی موجود در گلپر عبارتند از: استات هکسیلیک، استات استیلیک و بوتیرات متیلیک و بوتیرات اتیلیک و اسید های مختلف دیگر که بوی تند آن از آنهاست (گردآوری : انجمن ناجی)
از نظر ترکیبهای شیمیایی،در گیاه گلپر اسانس روغنی و فرار وجود دارد که از گرد آن برای معطر ساختن بعضی غذاها استفاده می شود،از نظر خواص درمانی ،گلپر ضد نفخ است و به هاظمه و رفع سوء هاظمه کمک می کند.
آنتول در گلپر وجود دارد ،موارد استفاده آن به قرار زیر است:
۱- استفاده وسیع از آنتول به عنوان طعم دهنده در صنایع غذایی و دارویی به دلیل بو و طعم دهنده در صنایع قنادی و شیرینی،در محلولهی دهن شوی،در خمیر دندان و یا گرده های مورد استفاده در دندانپزشکی در آشامیدنیهای غیر الکلی و فرآورده های دارویی دیگر.
۲-استاده ازآنتول به عنوان معطر کننده در صابون و خمیر دندان
۳-به عنوان عامل حساس کننده در بیرنگ کردن فیلمهای عکاسی رنگ
۴-به عنوان عامل جذب کننده مواد در مشاهدات میکروسکوپی
۵–به عنوان عامل ضد نفخ در مصارف دارویی
۶-استفاده از آنتول در سنتز آلدئید
۷-تهیه دی هیدرو آنتول به طریقه نیمه سنتزی
۸-تهیه پارامتوکسی هیدرو تروپیک آلدئید
با وجود تمام خواص دارویی مثبت آنتول نباید از گرد گلپر به مقادیر زیاد مصرف کرد چون ایجاد طپش قلب می کند.
خواص غذایی – دارویی گیاه گلپر
۱- گیاهی است مقوی معده و سایر اندامهای دستگاه گوارش و دفع کننده نفخ دستگاه گوارش.
۲- ترشحات معده را زیاد کرده و سموم بدن را دفع می کند.
۳- ضد عفونی کننده و میکروب کشی قوی است (گردآوری : انجمن ناجی)
۴- خوردن آن شیر زنان را زیاد کرده، همچنین باعث افزایش ترشح عرق بدن می شود.
۵- دارویی است مدّر (ادرارآور)
۶- دانه گلپر برای افراد مبتلا به بیماری استسقاء مفید بوده و این بیماران می توانند مقدار هشت گرم از پودر دانه گلپر را در دهان ریخته و بخورند، پس از آن نیز مقداری آب گرم میل نمایید.
۷- خوردن آن به میزان کم، باعث نشاط و شادی شده و در هضم غذا موثر است (گردآوری : انجمن ناجی)
۸- پودر دانه گلپر به عنوان یک داروی کشنده برای بعضی کرمهای داخل روده مصرف می شود.
۹- برای کمردرد رطوبی نیز مفید بوده و می توان آن را همراه با غذاها میل نمود.
۱۰- گلپر قطع کننده بلغم و دفع کننده باد و نفخ شکم است (گردآوری : انجمن ناجی)
۱۱- مصرف گلپر باعث تسکین سینه درد شده و درمان کننده سکسکه است (گردآوری : انجمن ناجی) اشتهاآور خوبی نیز می باشد.
احتمالا گلپر خواص زیر را نیز دارد :
از نفخ معده جلوگيرى ميكند.
بهترين دارو براى معالجه هيسترى است (گردآوری : انجمن ناجی)
تحريك كننده اشتها بوده و دستگاه‌هاضمه را تقويت ميكند.
در ريشه آن خواص بيشمارى نهفته، اگر از تشنج و ناراحتى‌هاى عصبى رنج ميبريد از آن استفاده كنيد.
گلپر را جهت معالجه هيسترى (صرع)، عفونت‌هاى عصبى و عفونت‌هاى دستگاه تنفس تجويز ميكنند.
خوردن گلپر ذهن را باز و حافظه را زياد و نسيان را كم ميكند و ابلهى و حماقت را از بين ميبرد. براى فلج، لقوه و بى‌حسى اعضا مفيد است (گردآوری : انجمن ناجی)
گلپر از ضرر غذاهاى سنگين و داروهاى سمى ميكاهد و براى بيمارانى كه مبتلا به يرقان، استسقا و سكسكه هستند، مفيد ميباشد.
اين گياه مقوى كليه و از بين برنده بلغم است (گردآوری : انجمن ناجی) براى درد سينه، سرفه و مفاصل مفيد است (گردآوری : انجمن ناجی)
ضماد گلپر باموم و روغن جهت سياتيك و امثال آن با روغن زيتون جهت از بين بردن سياهى زير چشم و ماليدن مطبوخ آن با سركه و پوست انار جهت بواسير نافع است (گردآوری : انجمن ناجی)
پاشيدن گرد گلپرروى زخم‌هاى خورهاى و جذام سودمند ميباشد.
ريشه گلپر قويتر از ساير اعضاى اين گياه بوده، ماليدن آن روى ورم‌ها مفيد است (گردآوری : انجمن ناجی)
مقوی معده و سایر اندامها بوده و سموم بدن را دفع می کند – شیر زنان را زیاد کرده
مصرف گلپر در آشپزی :
ترشياى كه با برگ و ساقه نوع خوشبوى اين گياه درست ميشود، ضد عفونى كننده معده بوده و براى معالجه كم اشتهايى و از بين بردن اخلاط غليظ معده به كار ميرود.
گلپر غذا را نرم ميكند و بوى دهان را بر ميگرداند، مقوى معده بوده و بلغم را از بين ميبرد. اشتها را بر ميانگيزد و مقوى‌هاضمه ميباشد.
با ساقه و برگ آن ترشى گلپر درست ميكنند. گلپر بادشكن بوده، نفخ و ناراحتى‌هاى دستگاه‌هاضمه را از بين ميبرد. اين گياه ضدعفونى كننده بوده و پادزهر سموم است (گردآوری : انجمن ناجی) ضد تشنج، ضد كرم و ضد حشرات نيز ميباشد.
>>تذکر
۱- مصرف مقدار زیاد گلپر سبب سقط جنین می شود. از این رو زنان باردار در خوردن زیاد آن مجاز نیستند.
۲- مقدار خوراک مجاز پودر دانه گلپر چهار گرم است (گردآوری : انجمن ناجی)