قبل از هر چيز بايد توجه داشته باشيد كه در مورد تراشیدن ریش با تیغ و ماشینی که مثل تیغ از ته میتراشد، در بين فقها و مراجع چند نظر وجود دارد و همه به صراحت فتوا به حرمت نداده اند ؛
بلكه برخي فتوا داده (1) و برخي بنا بر احتياط واجب تراشيدن ريش را جايز ندانسته اند
.(2) اما تقريبا اكثر قريب به اتفاق مراجع در طول تاريخ اسلام تراشيدن ريش را مجاز نشمرده اند ؛ دلیل این مسئله در شريعت روایات و سیره قطعی و مسلّمي است که به زمان پیامبر (ص ) متصل است .
در واقع در مورد تراشیدن ریش، روایاتی وارد شده است که از تراشیدن آن مذمّت (
(مَ ذَ مَّ) [ ع . مذمة ] (اِمص .) نکوهش ، سرزنش
)کرده كه بخشي عمده آن ها اين است كه آن را کار مجوسی ها و یهودی ها دانسته است
مثلا پیامبر فرمود: «سبیل را بتراشید (کوتاه کنید). ولی محاسن را وا بگذارید و خود را شبیه به یهود نکنید» . (3)
باز از حضرت نقل شده: «مجوس ریش هایشان را میتراشیدند و سبیل هایشان را وا میگذاشتند، ولی ما مسلمانان سبیلها را کوتاه میکنیم و ریش را وا میگذاریم و این بر اساس فطرت و خلقت است » . (4)
البته رواياتي در مورد عذاب شدن امت هاي قبلي در نتيجه اين عمل هم وارد شده كه در ادامه نقل خواهيم كرد ، اما اما بايد دانست كه همه ادله منحصر در اين روايات نيست و فقها و مراجع از مجموع این روایات استفاده کرده اند که ریش تراشی بنا بر احتیاط واجب جائز نیست.
در هر حال اين گونه امور از مسائل فرعي فقهي هستند كه علت و دليل و فلسفه اصلي آن ها تعيين ميزان تسليم و تبعيت ما در برابر فرامين الهي است و نمي توان به راحتي به علت و فلسفه خاص اين اعمال و دستورات رسيد ، همان گونه كه فلسفه تعداد ركعات نماز و مانند آن بر ما روشن نيست . اما وقتي معيار كشف دستورات شرعي را روايات و سنت دانستيم و فقها از طريق اين منابع به چنين نظري رسيده اند همين امر قانع كننده ترين دستور براي ما خواهد بود .
در واقع منطقي ترين دليل ما بر پذيرش اين حكم آن است كه اين دستور به عنوان تكليفي ديني از مجاري منطقي و قابل اعتماد شريعت به ما رسيده ، در نتيجه عمل به اين دستور همانند هر دستور ديگر تعبدي شرعي لازم و منطقي و معقول است و الا اگر معيار منطقي بودن يك حكم را يافتن علل طبيعي وعلمي و بهداشتي و دنيايي آن بدانيم بايد گفت چه بسا نتوان براي بسياري از دستورات قطعي دين نيز دليلي از اين دست يافت .
البته از نظر فقهي دليل مراجع براي دادن اين فتوا متفاوت بوده و تنها منحصر در اين روايات نيست. مثلا ايشان به سيره هم به عنوان يك دليل توجه داشته اند زيرا سیره و روش عملى پیامبران و امامان و اصحاب ائمه (ع) گذاشتن ریش بوده است (گردآوری : انجمن ناجی) در تاریخ سراغ نداریم پیامبر یا امامى ریشش را تراشیده باشد. بنا بر این تراشیدن ریش بر خلاف احتیاط است و کوتاه کردن سبیل مستحب است (گردآوری : انجمن ناجی) البته در رعايت اين امر تراشيدن تا مقداري كه صدق ریش كند يعني افراد بگويند او بر صورت ريش گذاشته ، کافى است و لزومى ندارد که ریش بلند باشد.
مرحوم آیت الله العظمی خویی ، درباره حرمت تراشیدن ریش بحثی مبسوط دارند که خلاصه آن را بازگو می کنیم :
ایشان می فرماید: مشهور بلکه اجماع بین علمای شیعه و سنی ، حرمت تراشیدن است . وجوه ذیل برای حرمت اقامه شده :
1. «فلیغیرن خلق الله » ؛ (5) تراشیدن ریش تغییر خلقت به شمار می آید. پس حرام است .
2. در روایاتی امر شده به بلند گذاشتن ریش و زدن سبیل ها و از تشبیه به یهود و مجوس نهی گردیده است .
3. در روایاتی معروف به جعفریات آمده است که تراشیدن ریش مثله کردن است و هر کس مثله کند، لعنت خدا بر او باد. (6)
4. روایاتی که دلالت دارند بر این که سلوک و مسلک دشمنان دین جایز نمی باشد. ریش تراشی از جمله آن ها محسوب می شود.
5. پیامبر (ص ) در خطاب به دو پیام آور کسری فرمود: وای بر شما !چرا این گونه هستید؟ آن دو گفتند :پادشاه ما را این گونه امر کرده ، پیامبر فرمود: اما پروردگار من امر فرموده که ریشم را بگذارم و سبیل هایم را کوتاه کنم . (7)
6. فرمایش امام علی (ع ): اقوامی بودند که ریش تراشی نمودند و سبیل ها را گذاشتند ،پس مسخ شدند. (8)
البته خود ايشان همه اين ادله را دليل كامل و قابل قبولي ندانسته دليل ديگري كه روايت خاصي از امام رضا عليه السلام باشد را به عنوان دليل اصلي مي پذيرند (9)و در نهايت نيز مي فرمايند :
« سیره قطعیه ای که بین متدینان متداول و به زمان پیامبر (ص ) متصل است، بر این مدعا دلالت می کند » . (10)
اگر چه امروزه برخي نكات علمي و بهداشتي از سوي دانشمندان در مورد ضررهاي استفاده از تيغ براي اصلاح صورت بيان شده است ولي با توجه به اينكه حرمت اين مساله اختصاصي به نحوه از بين بردن مو و يا ريش ندارد بلكه ،ملاك ازاله مو از ته مي باشد(چه با تيغ و چه با هر ابزار ديگري ولو كاملا بي ضرر) لذا نمي توان براي توجيه اين حكم الهي صرفا به آن نكات بهداشتي و علمي استناد نمود.
پی نوشت ها:
1. آیة الله بهجت، توضیح المسائل، مسائل متفرقه، س4 .
2. امام خمینی، توضیح المسائل، مسائل متفرقه، س83؛ آیة الله خامنهای، رساله اجوبة لاستفتائات، ص315، س1414؛ آیة الله مکارم شیرازی، استفتائات جدید، ج2، س753؛ آیة الله فاضل، جامع المسائل، ج1، س955.
3. شيخ حر عاملى، وسائل الشيعة، مؤسسه آل البيت عليهمالسلام ، قم، 1409 ه.ق، ج 2، ص 117.
4. همان .
5. نساء (4)، آیه 118.
6. محدث نوري، المستدرک، نشر دار الاحیا لتراث العربی، بیروت، بی تا ، ج 1، ص 59.
7. همان، ص 59.
8. وسائل الشیعه، ج 2، ص 117، همان.
9.عن محمد بن إدريس في آخر السرائر نقلا عن جامع البزنطي صاحب الرضا «ع» قال: و سألته عن الرجل هل يصلح له أن يأخذ من لحيته؟ قال: أما من عارضية فلا بأس و أما من مقدمها فلا. (وسائلالشيعة، همان، ج2، ص112).
10. توحیدی تبریزی، مصباح الفقاهه، تقریرات درس محقق خویی، انتشارات انصاريان، 1417 ه ق، ج 1، ص 257- 261.
آيا تراشيدن موی صورت و باقی گذاشتن مو بر چانه حرام است؟
بنابر احتياط، ريش تراشی حرام است و تراشيدن موهای صورت كه بر روی دو فك روييده مشمول حكم ريش تراشی است امّا تراشيدن موی گونه ها، اشكال ندارد.
گاهی برخی شركت های اروپايی برای استخدام در شركت خود امتيازی برای افراد ريش تراشيده قايل می شوند آيا جايز است برای استخدام در آن شركت، ريش را تراشيد؟
بنابر حرمت ريش تراشی، چنانكه مقتضای احتياط است مطلب فرضی سؤال، جايز نمی شود.
من جوان هستم وبخشی از موی صورتم روييده آيا کوتاه کردن آن با پايينترين شماره ماشين اصلاح اشکال دارد؟
کوتاه کردن آن به مقداری که عرفا صدق ريش کند مانعی ندارد.
ريش زدن حرام است (گردآوری : انجمن ناجی) البته با ماشين ته زن , يا با تيغ آيا کسی ازعلما هستند که احتياط واجب گفته باشند؟
زدن ريش , چه با تيغ وچه با ماشين ته زن, به احتياط واجب حرام است (گردآوری : انجمن ناجی)
آيا والدين می توانند فرزندان خود را از گوش دادن به موسيقی روز ويا تراشيدن ريش منع کنند؟
حق دارند.
کوتاه کردن ريش با ماشين های ريش تراش برقی که ريش را از ته ميزند چه حکمی دارد آيا حرام است ؟
به احتياط واجب جايز نيست .
زدن ریش با ماشین که از ته نمیزند و چانه را با شماره کمتر چه حکمی دارد ؟
اگر به مقداری بماند که عنوان ریش صدق کند مانعی ندارد.
حد تحریم ریش زدن چقدر است ؟ آیا با ماشین زدن حرام است ؟
باید به مقداری موبماند که گفته شود ریش دارد.
آیا زدن ریش به وسیله دستگاه موزر اشکال دارد ؟
اگر به مقداری باشد که صدق ریش بکند اشکالی ندارد .
من طرفين صورتم را مى تراشم و قسمت چانه را باقى مى گذارم ـ ريش پروفسورى ـ آيا حرام است؟
به احتياط واجب جايز نيست.
زدن ريش با تيغ چه مساله دارد و در اين موضوع ميشه عدول كرد به مرجع ديگرى؟
بنا به احتياط واجب جايز نيست و نيست مجتهدى كه فتواى به حليّت داده باشد.
در صورت حرمت تراشيدن ريش حدود آن كدام است؟
بنابر احتياط واجب نبايد تراشيده شود و در حدى ريش بگذارد كه در عرف گفته شود ريش دارد.
تراشيدن ريش با ماشين فيليپس چه حكمى دارد؟
بنابر احتياط واجب جايز نيست.
چرا تراشيدن ريش حرام است؟ منبع آن را لطفاً اعلام نمائيد.
بنابر احتياط واجب جايز نيست و دليل احتياط ممكن است وجود بعضى روايات غير معتبر و اجتناب از مخالفت مشهور و احتياط در دين.
تراشيدن ريش با تيغ يا با ماشين صفر آيا اشكال دارد؟ براى كسى كه صدق ريش نكرده چطور؟
بنابر احتياط واجب جايز نيست و تراشيدن موهاى نازكى كه از كودكى مىرويد اشكال ندارد.
آيا تراشيدن ريش از ته و يا بصورتى كه فقط در قسمت چانه حفظ شده و ما بقى تراشيده شود جايز است ؟
بنابر احتياط جايز نيست .
آيا گذاشتن ريش كه مستلزم حرج باشد جايز است ؟
اگر گذاشتن ريش مستلزم حرج باشد تراشيدن جايز است .
اقتداء كردن به كسى كه موى صورتش را با ماشين شماره صفر مى تراشد چه حكمى دارد؟
در جماعت بايد عدالت امام را احراز نمود
يك ملاك براى ريش بگوييد. آيا ريش مدل دار مجاز است؟
آنچه بنابر احتياط لازم است اين است كه مقدارى ريش بگذارد كه گفته شود ريش دارد.
آيا درآوردن توى ريش يعنى زدن تيغ در قسمت بالايى ريش و روى لپ ها حرام است يا خير؟
حرام نيست
آيا ريش پروفسورى كفايت مىكند؟ در صورتى كه بقيه صورت را با تيغ بتراشد؟
به احتياط واجب كافى نيست
تراشيدن ريش به اندازه اى كه صورت سفيد شود حكمش چيست؟
بنابر احتياط واجب جايز نيست.
تراشيدن ريش با تيغ يا با ماشين صفر آيا اشكال دارد؟ براى كسى كه صدق ريش نكرده چطور؟
به احتياط واجب جايز نيست ولى موهاى نرم كه قبل از بلوغ وجود دارد ريش نيست و تراشيدن آنها اشكال ندارد.
تراشيدن تمام صورت با لوازمى همچون تيغ صورت و … چه حكمى دارد ? در صورت حرمت حد مجاز آن چه مقدار مى باشد ؟
بنا بر احتياط واجب جايز نيست و بنا بر احتياط بايد به مقدارى باشد كه صدق ريش كند .
زدن ريش بطوريكه بر روى چانه باقى باشد چه حكمى دارد ؟
بنا بر احتياط واجب جايز نيست .
دلیل این كه مراجع تقلید فرموده اند كه اصلاح صورت با تیغ حرام است را بی زحمت توضیح می دهید علت چیست ؟ . حال اگر فرمودند اصلاح صورت با تیغ حرام است آیا با ماشین نیز هم اشكال دارد ؟ اصلاح موهای زائد را هم می فرمایید به چه صورت است ؟
پاسخ:
اولا: فلسفه همه احکام و جزئیات آنها به طور تفصیلى روشن نیست و آگاهى از آن دانشى فراتر از تنگناهاى معارف عادى بشرى مى طلبد. لیکن بطور اجمالى روشن است که همه احکام الهى تابع مصالح و مفاسد واقعى در متعلق آنهاست (گردآوری : انجمن ناجی) بنابراین در صورتى که فلسفه حکمى را بالخصوص ندانیم بنابر قاعده کلى فوق از آن باید پیروى کرد. زیرا یقین به وجود مصلحتى در آن هست هر چند بر ما ناشناخته باشد.
لذا در جستجوی فلسفه احكام نباید صرفا در پی نمودهای ظاهری، یا تأثیرات مادی، فیزیولوژیكی و... رفت، زیرا بسیاری از احكام مصالحی معنوی دارند كه در حوزه هیچ یك از علوم بشری قابل تحقیق نیست و آنها با متد تجربی خود قادر به حكمی نفیا یا اثباتا پیرامون آن نیستند و یا اگر نظری بدهند بسیار سطحی است و چه بسا مسأله حكمتی برتر و بالاتر داشته باشد. چنان كه در مورد روزه علوم به خواص بهداشتی آن پرداخته اند ولی قرآن مجید فلسفه ای بالاتر را بیان فرموده و آن «تقوایابی» است (گردآوری : انجمن ناجی)
ثانيا در كنار اين نكته ما رواياتي داريم كه در آنها اين كار مذمت شده است و مراجع هم طبق همين نهي هايي كه در روايات مي باشد حكم به حرمت داده اند كه نمونه از اين روايات اينها مي باشند:
1- «من کتاب من لا یحضره الفقیه قال الصادق(ع) اخذ الشارب من الجمعه الى الجمعه امان من الجذام و قال النبى(ص) لا یطوّلنّ احدکم شاربه فانّ الشیطان یتّخذه مخبا یستتر به و قال(ع) من لم یأخذ شاربه فلیس منا و قال(ع) احفوا الشوارب و اعفوا اللحى و لا تتشبهوا بالیهود و قال(ص) ان المجوس جزّوا لحاهم و وفروا شواربهم و انا نحن نجز الشوارب و نعفى اللحى و هى الفطره و اذا اخذ الشارب یقول بسم الله و بالله و على مله رسول الله (ص)...» ، (بحارالانوار، ج 76، روایت 14، ب 13)
مرحوم محقق آیت الله العظمی خویی , درباره حرمت تراشیدن ریش بحثی مبسوط دارند که خلاصه آن را بازگو می کنیم . (نک به مصباح الفقاهه , تقریرات درس محقق خویی به قلم توحیدی تبریزی , ج 1, ص 257) ایشان چنین می فرمایند: مشهور بلکه اجماع بین علمای شیعه و سنی , حرمت تراشیدن است . وجوه ذیل برای حرمت اقامه شده :
1- قول خدای سبحان ((فلیغیرن خلق الله )) (سوره نساء، آیه 118) به ادعای این که حلق لحیه (تراشیدن ریش ) تغییر خلقت به شمار می آید پس حرام است .
2- در روایاتی امر شده به ارسال لحیه (بلند گذاشتن ریش ) و زدن سبیل ها. و از تشبیه به یهود و مجوس نهی گردیده است , (وسائل الشیعه , ج 1, باب 67 از ابواب عدم جواز حلق لحیه , ص 80 و ج 4, الوافی , ص 99)
3- در روایاتی معروف به جعفریات آمده است که حلق لحیه مثله کردن است و هر کس مثله کند لعنت خدا بر او باد. (المستدرک , ج 1, ص 59).
4- روایاتی که دلالت دارند بر اینکه سلوک و مسلک دشمنان دین جایز نمی باشد. حلق لحیه از جمله شمار آنها محسوب می شود. 5
- قول پیامبر(ص ) در خطاب به دو پیام آور کسری ت: وای بر شما چرا اینگونه هستید؟ آن دو نفر گفتند پروردگارمان ما را اینگونه امر کرده تا کسری را درک کنیم . سپس پیامبر(ص ) فرمود: لکن پروردگار من امر فرموده که ریشم را آزاد بگذارم و سبیلهایم را کوتاه کنم . (مستدرک , ج 1, ص 59) 6
- قول علی (ع ): اقوامی بودند که حلق لحیه نمودند و سبیلها را گذاشتند سپس مسخ شدند. (وسائل الشیعه , ج 1, باب 56, از همان باب , ص 80 و الوافی , ج 2, ص 33).
لازم به ذکر است که همه این وجوه ششگانه نزد مرحوم خویی به علل ضعف در سند و یا متن , مخدوش هستند و نمی توانند حرمت را اثبات کنند. اما وی وجه هفتمی را ذکر می کند که نزد وی مقبول است و آن این است که : روایتی صحیح داریم از بزنطی که از خدمت امام رضا(ع ) سوئال شد: آیا برای مرد صلاح است که ریشش را بزند. امام فرمود: اما از جوانب آن , اشکالی ندارد. و اما از جلوی آن جایز نیست . (وسائل الشیعه , ج 1, باب 52 از همان باب , ص 80) آن گاه مرحوم خویی می فرماید: ((سیره قطعیه ای که بین متدینین متداول , و به زمان پیامبر(ص ) متصل است بر این مدعا دلالت می کند)). در مورد تراشیدن صورت نیز از نظر طبی گفته اند: وجود محاسن برای محافظت از لثه ها و دندانها و پوست صورت مفید است (گردآوری : انجمن ناجی)از نظر متخصصین پوست نیز وجود محاسن در صورت رعایت نظافت و اصول بهداشتى براى حفاظت از پوست و لطافت آنها مفید است، مگر در مورد كسانى كه گرفتار قارچهاى پوستى و ... باشند كه مسالهاى استثنایى است (گردآوری : انجمن ناجی) همچنین وجود محاسن، متناسب با ساختار طبیعى بدن مرد مى باشد، و تراشیدن آن تشبه به زنان است (گردآوری : انجمن ناجی)
درمورد تراشیدن ریش باتیغ وماشینی که مثل تیغ ازته می تراشد چهار نظر هست:
الف، جایز نیست(1).
ب، به احتیاط واجب جایز نیست. (2) (دراحتیاط واجب می توان به مجتهد دیگر عدول نمود).
ج ، بنا بر احتیاط واجب جایز نیست، البته تراشیدن بخشی از صورت و گونه ها اشکال ندارد وبه اصطلاح ریش پرفسورى گذاشتن کافى است و به آن ریش صدق می کند .(3)
د، تراشیدن ریش حرام نیست ، ولی بهتر است نتراشند. (4)
اصلاح موهاي زائد بدن هم مستحب است و سفارش زيادي در اسلام به اين كار شده است (گردآوری : انجمن ناجی)
در جستجوی فلسفه احكام نباید صرفا در پی نمودهای ظاهری، یا تأثیرات مادی، فیزیولوژیكی و... رفت، زیرا بسیاری از احكام مصالحی معنوی دارند كه در حوزه هیچ یك از علوم بشری قابل تحقیق نیست و آنها با متد تجربی خود قادر به حكمی نفیا یا اثباتا پیرامون آن نیستند و یا اگر نظری بدهند بسیار سطحی است و چه بسا مسأله حكمتی برتر و بالاتر داشته باشد. چنان كه در مورد روزه علوم به خواص بهداشتی آن پرداخته اند ولی قرآن مجید فلسفه ای بالاتر را بیان فرموده و آن «تقوایابی» است (گردآوری : انجمن ناجی) در مورد تراشیدن صورت نیز از نظر طبی گفته اند: وجود محاسن برای محافظت از لثه ها و دندانها و پوست صورت مفید است (گردآوری : انجمن ناجی) از نظر متخصصین پوست نیز وجود محاسن در صورت رعایت نظافت و اصول بهداشتى براى حفاظت از پوست و لطافت آنها مفید است، مگر در مورد كسانى كه گرفتار قارچهاى پوستى و ... باشند كه مساله اى استثنایى است (گردآوری : انجمن ناجی)
همچنین وجود محاسن، متناسب با ساختار طبیعى بدن مرد مى باشد، و تراشیدن آن تشبه به زنان است (گردآوری : انجمن ناجی) در بحارالانوار، ج ۷۶، ص ۱۱۲، ح ۱۴، باب ۱۳ در ضمن روایت طولانى از امام صادق(ع) تاریخچه این مساله ذكر گردیده آن گاه امام(ع) به فلسفه فوق اشاره كرده و مى فرمایند: « ... وانا نحن نجز الشوارب و نعفى اللحى و هى الفطرة...؛ ولى ما شوارب(سبیل) را كوتاه مى كنیم و لحیه(ریش) را باقى مى گذاریم و این مطابق فطرت است (گردآوری : انجمن ناجی)»
یکی دیگر از حکمتهایی که برای حرمت ریش تراشی در روایات است ، تشبه به کفار است (گردآوری : انجمن ناجی)
« قال الصادق(ع): قال(ع) احفوا الشوارب و اعفوا اللحى و لا تتشبهوا بالیهود و قال(ص) ان المجوس جزّوا لحاهم و وفروا شواربهم و انا نحن نجز الشوارب و نعفى اللحى و هى الفطره و اذا اخذ الشارب یقول بسم الله و بالله و على ملة رسول الله (ص)...»،۱
«عن رسولالله(ص) حفّوا الشوارب واعفوا اللّحى ولاتتشبّهوا بالمجوس»، ۲
قال (ص): «ان المجوس جزّوا لحاهم و وفروا شواربهم و انا نحن نجز الشوارب و نعفى اللحى و هى الفطره و..؛ همانا مجوسیان ریشهاى خود را مى زدند و سبیلهایشان را انبوه مى گذاشتند و ما سبیلها را مى زنیم و محاسن را بلند مى گذاریم و این مطابق با خلقت است»،۳
عن رسول الله (ص): «احفوا الشوارب واعفوا اللحیة و لا تتشبهوا بالمجوس؛ سبیلها را كوتاه كنید و محاسن را بلند بگذارید و خود را مشابه مجوس نكنید»۴
احکام تراشيدن ريشسایت مقام معظم رهبری
س1: تراشيدن صورت با تيغ يا ماشين اصلاح چه حكمي دارد؟ج) بنابر احتياط واجب، تراشيدن ريش و يا كوتاه كردن آن به گونهاى كه از نظر عرف ريشتراشى بر آن صادق باشد، جايز نيست وحرامست.
س2: تراشيدن موهاى صورت و باقى گذاشتن موهاى روى چانه (كه اصطلاحاً به آن ريش فرانسوى يا پرفسورى مىگويند) چه حكمى دارد؟ج) تراشيدن مقدارى از ريش حكم تراشيدن تمام آن را دارد و بنابر احتياط واجب،جايز نيستدستمزدي كه آرايشگر براي اصلاح ابرو وتراشيدن ريش ميگيرد چگونه است؟گرفتن دستمزد براي كار حرام حرامست..
آيت الله گلپايگاني ميفرمودند در عالم مكاشفه رسيدم خدمت امام رضا ديدم بدن حضرت پاره پاره است پيش خودم گفتم خدايا امام رضا را مسموم كرده اند چرا بدنش پاره پاره است؟؟؟حضرت فرمودند اين بلا را شيعيانم بسرم آورده اند گفتم چطور؟؟حضرت فرمود شيعيان ميدانند حكم ما اهلبيت در مورد تراشيدن ريش حرام بودن آنست اما با اينحال صورت خودرا ميتراشند وبه زيارت ما مي آيند..منبع كتاب پرواز روح ص 33
هركس كسي را دوست دارد خودرا شبيه او ميگرداند آيا ما كه دم از مهدي فاطمه ميزنيم خودرا شبيه او كرده ايم يا شبيه دشمنان او شده ايم؟؟؟نكنه با كارهامون داريم دل مهدي فاطمه رو خون ميكنيم..نكنه موقع ظهور حضرت چون كاري براش نكرده ايم شرمنده بشيم..
دکتر ((فینکور جرج)) میگوید : برای ریش منافع بسیاری است مانند نگه داری دهان، مانع شدن از رطوبت اضافی دهان، سلامتی
دندان[align=-webkit-center] و غده های لعابی.
[align=-webkit-center]نویسنده کتاب تراش ریش از نظر
بهداشت
مینویسد : تغییر قیافه و رنگ، پیدایش بعضی از امراض دهان و گلو، چایشهای صورت و گلو، جوشهای مخصوصی که در اطراف گلو پیدا میشود، گاهی درد دندانهای بسیار سخت و ناگوار و بعضی از زکام ها، طبق کشفیات علم روز بسیاری از اوقات در اثر تزاشیدن ریش پیدا میشود.
[align=-webkit-center]نویسنده کتاب تاریخ آمریکا ((سجعان ماریونی)) در کتابش راجع به منافع موی ریش و زیان تراش آن نوشته است که بعضی از مردم ریش داشتن را نمی پسندند و غافلند که داشتن ریش نافعتر است مخصوصا پزشک حاذق مشهور ویکتور ژورژ عقیده اش این است که ریش فوائد بسیاری دارد و مسلم است که ریش داشتن دهان را از دردهای چندی که متوجه دهان و اطراف آن است محافظت می نماید و هم از رطوبات زائدی که متوجه به جوانب دهان است جلوگیری میکند و پزشکان دیگر هم نقل کرده اند وقتی در فصل زمستان ریش تمام کارکنان راه آهن را تراشیدند پس از تراشیدن، اغلب آنها مبتلا به درد و آماس و ورمهای سختی شدند مخصوصا در غده هایی که چشمه های لعابی گلو و دهان است این دردها پدید می آید و نیز گفته اند که پزشک دیگری کسانی را که مبتلا به درد زکام شده بودند با امر کردن به گذاشتن ریش بیماری آنها را درمان کرد و لذا همه از شر این بیماری خلاص شدند.
[align=-webkit-center]یکی دیگر از منافع ریش که پزشکان به آن اعتراف کرده اند این است که در طولانی مدت
پوست
کسانی که ریش خود را نمیتراشند شاداب تر و سالم تر میماند چرا که امروزه ثابت شده است که موها دارای روزنه بسیار ریزی میباشند که هوا از آنها رد و بدل میشود و اکسیژن را به زیر
پوست
میرسانند و به همین جهت
پوست
کسانی که ریش میگذارند شاداب تر میماند و در طولانی مدت شاداب تر میماند.
[align=-webkit-center]تشکیل انجمنهایی در دنیا در جهت منافع ریش
منافع ریش و زیانهای ریش تراشی برای بسیاری از اطبا پوشیده نیست به گونه ای که هر سال از گوشه و کنار دنیا مقالاتی در این رابطه منتشر میشود از جمله در سال 1911 میلادی به علت شیوع ریش تراشی در کشورهای خارجی و کل دنیا و به دلیل کشف مضرات ریش تراشی عده ای از اطبا و دانشمندان اروپا انجمنی برای مبارزه ریش تراشی در انگلستان تشکیل داده و برای حفظ