انواع متفاوت ومتنوعی ازموادمیتوانندباعث اعتیادشوند.آثارسومصرف وناراحتی های ناشی ازقطع مصرف وعوارض مصرف طولانی مدت هر یک از آنها با یکدیگر متفاوت است،درکشورمان شایع ترین موادمورد مصرف مواد مخدراپیوئیدی است امابه تازگی مصرف سایرانواع مواداعتیاد آورروندروبه رشدوسریعی داشته بطوریکه شاهدتغیرالگوی مصرف هستیم متداولترین دسته بندی انواع موادمخدرواعتیادآوربه شرح زیراست (گردآوری : انجمن ناجی)
1_ کانابیس ها (Canabis)- حشیش و ترکیبات مشابه
این گروه ازمواد به نامهای ماریجوانا،علف،گرس،بنگ،وغیره وجوددارد.دراین دسته ماریجوانایک توهم زاسبک محسوب میشود.
2_ محرک ها (Stimulants)
موادمحرک که موجب وابستگی شدیدمیشوند:کوکائین،آمفتامین،متیلن دی اکسی آمفتامین ومت آمفتامین(شیشه)ریتالین،فرم تدخینی کوکائین(کراک)توضیح:هرچنددردسته بندی فوق کراک درگروه محرکهاقرارگرفته اماکراک موجوددربازارمصرفی ایران به علت داشتن ترکیبهای اپیوئیدی صناعی نوعی مخدر اپیوئیدی محرک محسوب میشود.ازموادمحرک باوابستگی کم نیزمیتوان ازکافئین،نیکوتین،افدرین،سودوافدرین،تئوفلین،فن فلورامین
3_ توهم زاها (Hallucinogenes)
عبارتندازلیزرژیک اسید دی اتیل آمید(Lsd) قارچ های جادوئی(Magic musharoom)دی متیل تریپتامین،مسکالین، متیل دی اکسی آمفتامین((MDAمتیل دی اکسی مت آمفتامین) MDMA یا Extasyیا X(که باتوجه به ترکیب وعوارض Mda,Mdmaجزتوهم زاهای محرک محسوب میشوند.
4_ فن سیکلیدین و کتامین
یک گروه متنوع وغیرمتجانس هستند که برخی اثرات توهم زاهاراداشته امااثرات مجزای دیگری هم تولیدمیکنند.
5_ داروهای خواب آور _ تسکین بخش
این داروهامعمولابرای کاهش اضطراب ودرمان بیخوابی به کار میروندبنزودیازپام ها شامل دیازپام ، کلرودیازپوکساید ، لورازپام،فلورازپام،و...هستند.گروه دوم این دسته داروهای Sedative Hypnotics شامل باربیتوراتهامانند فنوباربیتال،سکو باربیتال،آموباربیتال هستند.
6_ مواد استنشاقی(Inhulants)
انواع بسیارمتنوعی ازاین موادوجودداردمانند:بنزین،اتر،تینر،انواع اسپری،برخی موادپاک کننده،برخی محلولها،برخی رنگها،و...
7_ اپییوئید ها (Opioid)
این گروه ازنظرطبیعی یاصانعی بودن به دوگروه تقسیم میشوند:
طبیعی:تریاک،شیره،پاراگوریک
صناعی:مورفین،واپییوئیدهای مشابه آن( متادون، Laamپروپوکسیفن، Daroon)،مپردین واپیوئیدهای مشابه آن( پتیدین،آنیلیریدین،دیفنوکسیلات،لوپرامید،آلفاپرودینودیگراپیوئیدهانظیرپنتازسین،بوپرهنورفین،(تمجیزک و نام های مشابه تجاری مشابه)بوترفانل،نالوکسان،نالترکسون،...
نوع دیگرطبقه بندی مواداپیوئیدی برحسب آگونیست خالص یاآگونیست نسبی یاآنتاگونیست بودن آنهاست: